[]

ağını qaldırıb, qaşığını götürdüyü zaman qaşığı boşqaba deyil, boş yerə dəydi. Yenə qəhqəhə gürladı.
Qoca:
– Cənab Votren, – dedi, – bu, axmaq zarafatdır, siz bir də belə şeyə yol versəniz... Votren onun sözünü kəsərək:

– Onda bu, sizə baha oturar. Rəssam:

– Cəhənnəmdəmi? – deyə soruşdu. – Cəza alan yaramaz uşaqların oturduğu qaranlıq bir guşədə! Votren Viktorinaya xitabla:

– Madmazel, – dedi, – siz nə üçün xörək yemirsiniz? Görünür, atanız çox tərs adam imiş.
Madam Kutür cavab verdi:
– O, dəhşətli bir şeydir.
Votren dedi:
– Madmazel Viktorina xörək haqqının qaytarılmasını tələb edə bilər: o qətiyyən xörək yemir. Ehe, diqqət

edin: Qorio atanın madmazel Viktorinaya necə baxdığını görürsünüzmü?
Qoca artıq yemirdi, ancaq gözlərini zavallı qızın üzünə dikmişdi: qızın üzündə atası tərəfindən rədd edilsə

də, yenə atasını sevən bir qızın iztirabı duyulurdu. Ejen, Byanşona tərəf dönərək, pıçıltı ilə:

– Əzizim, – dedi, – biz Qorio ata haqqında səhv etmişik. Qall sistemini ona tətbiq et, sonra nəticəsini mənə söylərsən. Mən bu gecə onun qızıllanmış gümüş qabını mum kimi əzdiyini öz gözlərimlə gördüm. O zaman onun gözlərində xariqüladə hisslər görünürdü. Məncə, onun taleyi çox əsrarəngizdir, hər halda, öyrənməyə dəyər. Bəli, Byanşon, sən nahaq yerə gülürsən, mən qətiyyən zarafat etmirəm.
Byanşon cavab verdi:
– Mən də etiraf edirəm ki, bu şəxs təbabətə aid bir hadisədir. Əgər o, arzu edərsə, mən onun bədənini yara da bilərəm.

– Yox, yox, sən onun başını yoxla.
– Bu mümkün deyil, onun axmaqlığı, bəlkə, sirayətedicidir.

Ertəsi gün, saat üçə yaxın, Rastinyak zərif, qəşəng geyimdə qrafinya de Restonun yanına yola düşdü. O, yolda gənclərin həyatına zinət verən, onları həyəcanlandıran çılğın ümidlərə dalmışdı. Belə dəqiqələrdə gənclər heç bir maneə, heç bir təhlükə ilə hesablaşmır, hər şeydə müvəffəqiyyət qazanacaqlarına inanır, öz həyatlarına xəyalatla bəzək verir, cilovsuz arzulara əsaslanan planları pozulduqdan sonra isə dərhal iztirab çəkməyə başlayır və özlərini bədbəxt zənn edirlər. Onlar bu qədər təcrübəsiz və cəsarətsiz olmasaydılar, cəmiyyətdə intizam qeyri-mümkün olardı. Ejen ehtiyatla yeriyirdi ki, geyimi toza batmasın. Həm də o, qrafinya de Resto ilə nə danışacağını düşünür, ağıllı cümlələr axtarır, xə