| 2.1. Xarici ticarət
Ölkələr arasında yanacaq məhsullarının xarici ticarət- idxal və ixrac statistikası tərəfindən öyrənilir. Məhsulların idxal və ixracı dedikdə, alqı-satqı müqavilələri (sövdələşmələri) əsasında ölkəyə daxil olan və ya ölkədən çıxarılan yanacağın miqdarı başa düşülür. Hazırda enerji daşıyıcılarının xarici ticarət statistikasının beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılması ehtiyacı yaranmışdır. Xüsusən ölkədən “tranzit” keçən yanacaq idxal və ixracın həcmində qeydə alınmamalıdır. İlk və son məntəqələrin düzgün təyin edilməsi, tranzit yanacağı ayırmağa, həm də ölkənin idxaldan (xarici təchizatdan) asılılığını müəyyənləşdirməyə imkan verir. Eyni zamanda daşınan yanacaq (yük kimi) üçün ilk və son təyinat məntəqələrini asanlıqla müəyyənləşdirmək mümkündür. Qeyd edilməlidir ki, şəbəkə ilə nəql olunan enerji məhsulları haqqında analoji məlumatı almaq çətindir.
Təbii qazın xarici ticarəti haqqında hesabatlarda qaz tədarükü üzrə ilk və son təyinat məntəqələri düzgün əks edilməlidir. Son zamanlar yeni qaz kəmərlərinin çəkilməsi və qaz kəmərləri olmayan yerlərə mayeləşdirilmiş təbii qazın çatdırılması üçün boru kəməri nəqliyyatının istifadəsi hesabına beynəlxalq qaz bazarı sürətlə inkişaf etmişdir. Elektrik enerjisindən fərqli olaraq, təbii qazın hasilatı təbii ehtiyatların mövcudluğundan asılıdır, bu da, qaz alan ölkənin asılılığını şərtləndirir.
Dostları ilə paylaş: |
