1-qisim. Mexanika va molekulyar fizika

15.38.
 
Qiyalik burchagi 
, uzunligi 4m bo’lgan qiya tekislikdan kichik jism sirpanib tushadi va tekislik 
asosidan qandaydir gorizontal yo’l yuib to’xtaydi. Ishqalanish koeffisenti 0.1 bo’lsa, tekislik asisidan 0.7 m 
masofada jism tezligi qanday bo’ladi? 
15.39.
 
Chana balandligi 2 m , uzunligi 5 m bo’lgan tepalikdan sirpanib tushib, gorizontal 35 m yo’l o’tib 
to’xtaydi. Butun yo’ldagi ishqalanish koeffisentini bir xil deb hisoblab, uni aniqlang.
28-rasm 29-rasm 
48

---

50 
To’rtinchi daraja 
15.40.
 
Gorizontal sirtda qiyaligi 
bo’lgan prizma turibdi. Prizmaga 200 g massali brusok qo’yildi. 
Brusok usirpana boshladi lekin prizma tinch qoldi. Brusok va prizma orasidagi ishqalanish koeffisenti 0.5. 
Prizma va stol orasidagi ishqalanish kuchini toping.
15.41.
 
Chanani tog’ sirtida, tog’ sirti bo’ylab yo’nalgan minimal 60 N kuch bilan ushlab turish mumkin.
Chana qo’yib yubirilsa 3 
tezlanish bilan sirpanadi. Uni tog’ sirti bo’ylab yuqoriga tekis tortish uchun 
qanday kuch kerak? Tog’ sirti gorizont bilan 
burchak hosil qiladi. 
15.42.
 
Ponaga (1) F=20 N kuch ta’sirida harakatlanadi(30-rasm). Ponaning qiyalik burchagi 
, massasi 
2 kg, vertikal sterjenning (2) massasi ham 2 kg, ishqalanish yo’q. Pona tezlanishini aniqlang.
15.43.
 
Ponaga 2 kg massali yuk joylashtirilsa, ponaning vertilak devoriga qanday kuch ta’sir qiladi (31-
rasm). Ponaning asosidagi burchagi 
, pona sirti va yuk orasidagi ishqalanish koeffisenti 0.4. Pol va pona 
orasida ishqalanish yo’q.
15.44.
 
Gorizontal stol ustida maassi 300 g, asosidagi burchagi 
bo’lgan pona joylashgan. Ponaning 
qiya tomoni uzunligi 50 sm. Ponaning yuqori qismidan 200 g massali brusok qo’yib yuborildi. Bruok 
ponadan sirpanib tushgan vaqt momentida pona necha sm ga siljiydi? Ishqalanish yo’q, brusk o’lchamini 
hisobga olmang. 
30-rasm 31-rasm 
16.
Bog’langan jismlar harakati 
Ikkinchi daraja