1)Sosioloji nəzəriyyə-A. Etzoni böyük xalq kütlələri inteqrasiyanın hərəkətverici qüvvəsi olmalı idi.Lakin əslində inteqrasiya prosesinin gedişatını qərar qəbul etmədə aktiv iştirak edən ayrıca nüfuzlu şəxslər, sosial elitalar, siyasi və iqtisadi qruplar müəyyən edir.
Buna görə sosioloji nəzəriyyə inteqrasiyanın dinamikası araşdırılarkən bu tip qruplar, elitalar, ayrıca nüfuzlu şəxslər arasında münasibətləri və qarşlılıqlı fəaliyəti tədqiq edir.
2) Hüquqi nəzəriyyə-M. Kapaletti, C.Ueyler, M. Sekkombe
Bu nəzəriyyə Hüququn vacib və əhəmiyyətli roluna diqqət yönəldir.
Hüquq inteqrasiya şəraitində fəaliyyən göstərən başlıca şəxslərin status və sahələrini və müəyyən edir.Aİ-da hüquq inteqrasiya prosesinin iştirakşilarl arasında normativ tənzimləyici rolunu oynayir, fəaliyyətlərinə nəzarət edir. Vacib məqamlarda isə məhduduyyətlər tətbiq edir.Hüquqi nəzəriyyəyə əsasən Aİ-nin xarakterik cəhəti onun hüquqi statusunun özünəməxsusluğundar irəli gəlir. Bir tərəfdən təşkilat üzv dövlətlər tərəfindən formalaşmış bir insititut kimi beynəlxalq hüquq normalari əsasinda funksiya edir. Digər tərəfdən Aİ çərçivəsində formalaşmış hüquqi nizam mili dövlətlərin hüquqi nizamından və quruluşundan özünəməxsusluğu, spesifikliyi ilə fərqlənir.
