Kaynak: TÜÎK, TÜBİTAK
AB Ufuk 2020 programından ülkemizdeki araştırmacı ve özei sektörün daha fazia faydalanabilmesi amacıyla TÜBİTAK koordinasyonunda ilgili tarafların yönlendirilmesi, bilgilendirilmesi ve teşvikine yönelik faaliyetler yürütülmektedir. Ufuk 2020 kapsamında
-
yılında açılan çağrıların yüzde 30'unun sonuçları açıklanmış olup 32 kamu kuruluşu, 16 üniversite ve 39 sanayi kuruluşu tarafından sunulan toplam 49 projenin destek almasıyla 16,7 milyon Avro geri dönüş sağlanmıştır.
-
Amaç ve Hedefler
Ar-Ge ve yenilik politikasının temel amacı; teknoloji ve yenilik faaliyetlerinin özel sektör odaklı artırılarak faydaya dönüştürülmesine, yeniliğe dayalı bir ekosistem oluşturularak araştırma sonuçlarının ticarileştirilmesine ve markalaşmış teknoloji yoğun ürünlerle ülkemizin küresel ölçekte yüksek rekabet gücüne erişmesine katkıda bulunmaktır.
Politika ve Tedbirler
Politika/Tedbir
|
Sorumlu / İşbirliği Yapılacak Kuruluşlar
|
Süre
|
Yapılacak İşlem ve
Açıklama
|
Üniversite ve kamu kurumlan bünyesindeki araştırma merkezleri, özel sektörle yakın işbirliği içinde çalışan, nitelikli insan gücüne sahip, tüm araştırmacılara kesintisiz hizmet veren ve etkin bir şekilde yönetilen sürdürülebilir yapılara dönüştürülecektir, (Kalkınma Planı p.627)
|
Tedbir 225. Biyoteknoloji, biigi ve iletişim teknolojileri ve ileri malzeme teknolojileri başta olmak üzere kritik alanlarda faaliyet gösteren araştırma altyapıları desteklenecektir.
|
Kalkınma Bakanlığı (S), TÜBİTAK, Üniversiteler, YÖK
|
Aralık
Sonu
|
Bilgi ve teknoloji tabanının geliştirilmesi ve ekonomik fayda yaratılması amacıyla yeterli nitelikte araştırma altyapısı bulunmayan kritik alanlarda yeni araştırma altyapıları kurulacak, mevcut olanlar geliştirilecektir.
|
Tedbir 226. Ulusal ölçekli araştırma altyapıları, yeterlikleri dikkate alınarak 6550 sayılı Kanun kapsamında desteklenecektir.
|
Kalkınma Bakanlığı (S), Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, TÜBİTAK, YÖK, Üniversiteler, Araştırma Altyapıları
|
Aralık
Sonu
|
6550 sayılı Kanun kapsamında yeterlik verilen araştırma altyapılarının desteklenmesine ilişkin çalışmalar sürdürülecek, yeni altyapıların değerlendirilmesine yönelik çalışmalara devam edilecektir.
|
Tedbir 227. Öze! sektör Ar-Ge ve tasarım merkezleri sayısı artırılacaktır.
|
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (S), Kalkınma Bakanlığı
|
Aralık
Sonu
|
Öze! sektör Ar-Ge ve tasanın merkezlerine yönelik çalışmalara devam edilecek ve bu merkezlerin sayısı 1000'e yükseltilecektir.
|
Ar-Ge desteklerinde koordinasyon sağlanacak ve mevcut destek programlan etki analizi çalışmaları yapılarak gözden geçirilecektir. Ar-Ge faaliyetleri, öncelikli alanlarda oluşturulacak ortak hedefler çerçevesinde, ticarileştirmeyi de içerecek şekilde piyasa şartlan gözetilerek bütünsellik içinde desteklenecektir. (Kalkınma Planı p.630)
|
Tedbir 228. Ar-Ge, yenilik ve girişimcilik desteklerine ilişkin etki analizleri gerçekleştirilecektir.
|
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (S), Ekonomi Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, KOSGEB, YÖK, TÜBİTAK
|
Aralık
Sonu
|
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, KOSGEB ve TÜBİTAK tarafından yürütülen özei sektöre yönelik destekler başta oimak üzere Ar-Ge destek programianmn hedeflerine ulaşma ve fayda yaratma düzeylerini tespit etmek için üç
|
|
|
|
etki analizi projesi gerçekleştirilecektir. Bu analizlerin sonuçlan da dikkate alınarak destek programlan iyileştirilecektir.
|
Tedbir 229. Ar-Ge ve yenilik alanında yer alan kurumsal yapılar gözden geçirilecektir.
|
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (S), Kalkınma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, TÜBİTAK
|
Aralık
Sonu
|
Ar-Ge sisteminde önemli bir yere sahip Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu (BTYK) ile TÜBİTAK ve enstitüleri hızlı karar alabilen ve etkin işleyen bir yapıya kavuşturulmak üzere yeniden yapılandırılacaktır.
|
Araştırmacı insan gücünün sayısı ve niteliği daha da artırılacak, özel sektörde araştırmacı istihdamı teşvikine devam edilecektir. (Kalkınma Pianı p.635)
|
Tedbir 230. Araştırmacı insan gücünün nitelik ve nicelik yönünden geliştirilmesi amacıyla yeni programlar geliştirilecektir.
|
TÜBİTAK (S), Kalkınma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Devlet Personel Başkanlığı, YÖK
|
Aralık
Sonu
|
Özel sektör üniversite işbirliğini geliştirmeye yönelik araştırmacı insan gücü programları desteklenecek, mevcut araştırmacı insan gücünün nitelik ve nicelik yönünden artırılabilmesi amacıyla yeni programlar geliştirilecek ve bursiyerlerin sayısı artırılacaktır.
|
Tedbir 231. Yurt
dışındaki nitelikli araştırmacıların ülkemizde çalışmasının özendirilmesine yönelik programlar geliştirilecektir.
|
TÜBİTAK (S), Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Devlet Personel Başkanlığı, Üniversiteler, YÖK, Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı
|
Aralık
Sonu
|
TUBITAK tarafından yürütülen Konuk veya Akademik İzinli Bilim İnsanı Destekleme Programı, Yurda Dönüş Araştırma Programı, Uluslararası Deneyimli Araştırmacı Dolaşımı Destek Programı ve Uluslararası Araştırmacılar için Araştırma Burs Programı analiz edilecek ve bu programların kapasitesi artırılacaktır.
|
Ar-Ge faaliyetleri, araştırma altyapıları ve araştırmacı insan gücü bakımından bölgesel ve küresel düzeyde iş birliği geliştirilecektir. Bu kapsamda kritik teknolojilerin transferinin kolaylaştırılmasına, içselleştirilmesine ve dünyadaki emsal teknolojilerle rekabet edebilecek şekilde geliştirilmesine önem verilecektir. (Kalkınma Planı p.639)
|
Tedbir 232. AB Çerçeve Programlarına katılımın artırılmasına yönelik mekanizma geliştirilecektir.
|
TÜBİTAK (S), Avrupa Birliği Bakanlığı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Üniversiteler, YÖK
|
Aralık
Sonu
|
AB destek programlarına yönelik tanıtım ve bilgilendirme faaliyetleri sürdürülecek, başvuru, değerlendirme ve izleme süreçleri iyileştirilecektir. Ufuk 2020 Programından daha fazla kaynak kullanımına yönelik tedbirler alınacaktır.
|
Tedbir 233. Araştırma kurumîarının ikili ve/veya çok taraflı uluslararası işbirliğiyle hazırlayacakları projeler desteklenecektir.
|
TÜBİTAK (S), Avrupa Birliği Bakanlığı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Üniversiteler, YÖK
|
Aralık
Sonu
|
Uluslararası Ar-Ge işbirliklerini desteklemek amacıyla kurgulanan 1071, 1509, ERANET gibi destek programlan kapsamında projeler desteklenecektir. Araştırma kuruluşlarının uluslararası Ar-Ge
|
|
|
|
ağianna katılımını ve bu ağiardan aiman destek miktarını artırmaya yönelik çalışmalar gerçekleştirmektir.
|
Öncelikli Teknoloji Alanlarında Ticarileştirme Programı
|
Tedbir 234. Teknoloji transfer ofislerinin etkinliği analiz edilerek başarıh uygulama modelleri yaygınlaştırılacaktır.
|
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (S), Kalkınma Bakanlığı, TÜBİTAK, Üniversiteler
|
Aralık
Sonu
|
Teknoloji transfer ofislerinin faaliyetleri analiz edilerek, başarılı uygulama modelleri tespit edilecek ve bu uygulamalann yaygınlaştırılması sağlanacaktır. Teknoloji transfer ofislerinin aralarındaki iletişim artırılacak ve yurtdışındaki başarılı ofislerle iş birlikleri geliştirilecektir.
|
Tedbir 235. Katma değeri yüksek teknolojik ürünlerin geliştirilmesi ve markaların yaratılması amacıyla başta öncelikli sektörlerde olmak üzere ticarileştirme faaliyetleri desteklenecektir.
|
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (S), Ekonomi Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, TÜBİTAK, İlgili kamu kurum ve kuruluşları
|
Aralık
Sonu
|
Başta enerji, sağlık, havacılık, uzay, otomotiv, raylı sistemler, bilişim ve savunma sektörlerinde olmak üzere işletmelerin prototip geliştirme süreçleri, teknolojik ürün yatırımları ve kümelenme çalışmaları desteklenecektir.
|
Tedbir 236. Kamu-
üniversite-sanayi işbirliği portalının kullanımı yaygınlaştırılacaktır.
|
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (S), Kalkınma Bakanlığı, Üniversiteler, İlgili kamu kurum ve kuruluşları
|
Aralık
Sonu
|
Portaim potansiyel kullanıcılarına yönelik tanıtım faaliyetleri yürütülecektir. Portala veri girişi yapılması sağlanarak iigili tarafların etkileşimi sağlanacaktır.
|
-
İmalat Sanayiinde Dönüşüm
a) Mevcut Durum
İmaiat sanayiinde 2016 yılında üretim ve ithalat artmış, ihracat ise azalmıştır. Ocak- Ağustos 2017 döneminde ise, bir önceki yılın aynı dönemine göre üretim, ihracat ve ithalatın arttığı görülmektedir.
Ocak-Ağustos 2017 döneminde imalat sanayii üretimi, bir önceki yılın aynı dönemine göre, ortalama yüzde 4,9 artmıştır. Bu dönemde deri, elektrikli teçhizat, elektronik, makine, otomotiv, mobilya ve petrol ürünleri sektörlerinde üretim artışı imalat sanayii ortalamasının üstünde olmuş; gıda, tekstil, giyim, kimya, ilaç, plastik, ana metal sektörlerinde ise altında kalmıştır,
2016 yılında ortalama yüzde 77,4 olarak gerçekleşen imalat sanayii kapasite kullanım oranı, 2017 yılının ilk dokuz ayında ise ortalama yüzde 78,1 olmuştur.
TÜİK Hanehalkı İşgücü Anketi sonuçlarına göre, imalat sanayii istihdamı, Ocak- Temmuz 2017 döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 1,4 artmıştır.
Toplam ihracat, 2016 yılında yüzde 0,9 azalarak 142,5 milyar ABD doları, imalat sanayii ihracatı ise yüzde 1 azalarak 134,8 milyar ABD doları olmuştur, 2015 yılında yüzde 94,6 olan imalat sanayii ihracatının toplam ihracat içindeki payı, 2016 yılında da aynı düzeyde gerçekleşmiştir. 2016 yılında artış yaşanan ana metai ve otomotiv sektörleri dışındaki diğer sektörlerde dünya pazarlarındaki daralmanın da etkisiyle önemli oranda düşüş yaşandığı görülmektedir. Ocak-Ağustos 2017 döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre karşılaştırıldığında, tekstil, petrol ürünleri, kimya, ana metal, elektronik, elektrikli teçhizat, makine, otomotiv ve mobilya sektörlerinde artış kaydedilirken; giyim ve ilaç sektörlerinde düşüşler görülmektedir.
TABLO II: 24- İmalat Sanayii iie İlgili Temel Göstergeler
|
2014
|
2015
|
2016
|
2017 (1)
|
AB-28 2016 (2)
|
•GSVH İçindeki Payı (Cari Fiyatlarla) (yüzde)
Üretim Artışı (Sabit Fiyatlarla) (4) (yüzde)
İhracat (Cari Fiyatlarla) (Milyar dolar) (5)
|
16,8
3,2
148,5
|
16,7
3,6
136,1
|
16,6
1,4
134,8
|
18,3 (3) 4,9 98,0
|
16,1
1,7
|
İhracat Artışı (Cari Fiyatlarla) (yüzde)
|
4,2
|
-8,3
|
-1,0
|
10,6
|
-1,9(6)
|
Toplam İhracat İçindeki Payı (yüzde)
|
94,2
|
94,6
|
94,6
|
94,8
|
87,6 (6)
|
İthalat Artışı (Cari Fiyatlarla) (yüzde)
|
-4,6
|
-11,1
|
0,4
|
10,0
|
'3,3 (6)
|
İthalat (Cari Fiyatlarla) (Milyar dolar) (5)
|
188,5
|
167,6
|
168,2
|
122,1
|
-
|
Toplam İthalat İçindeki Payı (yüzde)
İmalat Sanayii İstihdam Artışı (7) (yüzde)
Kapasite Kullanım Oranı (yüzde)
|
77,8
75,0
|
80,9
0,4
76,8
|
84,7
-0,8
77,4
|
82,0
1,4(8)
78,1(9)
|
85,0 (6) 1,8 81,8
|
Kaynak; TÜÎK, TCMB, TOBB, EUROSTAT
(1) Ocak-Ağustos dönemi (2) EUROSTAT (3) Ocak-Hazlran dönemi (4) NACE Rev.2'ye göre 2010=100 Serisi (5) ISIC Rev.4'e göre (6) SriC (3,5-8) (7) 2014 yılı itibarıyla banehaikı işgücü anketinde tanım değiştirilmiş ve yeni bir seriye başlanılmıştır. Bu nedenle 2014 yılı artışı verilememektedir. (8) Ocak - Temmuz Dönemi (9) Ocak-Eylü! Dönemi
İmalat sanayii ihracatında ülke çeşitlenmesi artmaktadır. 2002-2016 döneminde imalat sanayii ihracatında A8-27 ülkelerinin payı azalırken (yüzde 57'den yüzde 48,6'ya), başta Ortadoğu ülkeleri olmak üzere (yüzde 8,5'den yüzde 20,4'e) Afrika ülkelerinin payı (yüzde 4,8'den yüzde 8,3'e), Türk Cumhuriyetlerinin payı (yüzde 1,8'den yüzde 3'e) artmıştır.
Toplam ithalat, 2016 yılında yüzde 4,2 azalarak 198,6 milyar ABD doları, imalat sanayii ithalatı ise yüzde 0,4 artarak 168,2 milyar ABD doları olmuştur. Ocak-Ağustos 2017 döneminde gıda, tekstil, ana metal, elektronik, plastik ve kimyasal ürünler hariç imalat sanayi sektörlerinde ithalat azalmıştır.
Bu gelişmeler sonucunda, imalat sanayiinde 2015 yılında 31,5 milyar ABD doları olan dış ticaret açığı 2016 yılında 33,4 milyar ABD dolarına yükselmiştir.
|
2010
|
2011
|
2012
|
2013
|
2014
|
2015
|
2016
|
2017
(2)
|
Elektrik
(Dolar
Cent/Kwh)
|
Türkiye
|
15,1
|
13,8
|
14,8
|
14,7
|
13,1
|
11,2
|
10,6
|
8,9
|
OECD Üyesi
Avrupa Ülkeleri Ortalaması
|
13,1
|
14,3
|
13,9
|
14,7
|
14,6
|
12,2
|
U,7
|
-
|
Doğal Gaz (Dolar/Mwh) (3)
|
Türkiye
|
35,0
|
33,8
|
41,1
|
43,6
|
38,7
|
32,6
|
28,6
|
22,4
|
OECD Üyesi Avrupa Ülkeleri Ortalaması
|
39,6
|
44,9
|
46,0
|
48,6
|
45,3
|
35,9
|
30,4
|
-
|
Kaynak: Uluslararası Enerji Ajansı (IEA)
-
Yıî içi fiyat ortalamasıdır.
-
Nisan - Haziran dönemi
-
Mwh (Megawatt saat) cinsinden brüt kalorifik değer başına fiyat
TABLO II: 26- Sanayide Kullanılan Elektrik ve Doğal Gaz Yılsonu Fiyatlarındaki Yüzde Değişim
|
2010
|
2011
|
2012
|
2013
|
2014
|
2015
|
2016
|
2017 S (3)
|
Elektrik (1)
|
1/2
|
10,0
|
14,7
|
4,0
|
10,6
|
0,0
|
6,7
|
0,0 I
|
Doğal Gaz (2)
|
-6,3
|
20,6
|
34,1
|
0,0
|
9,0
|
0,0
|
-10,0
|
0,0
|
Yİ-ÜFE
|
8,9
|
13,3
|
2,5
|
7,0
|
6,4
|
5,7
|
9,9
|
9,8 1
|
Kaynak: TEDAŞ, BOTAŞ, TÜİK
-
Dağıtım şirketlerinin tek terimli, tek zamanlı, alçak gerilim sanayi tarifesi dikkate alınmıştır.
-
BOTAŞ organize sanayi bölgesi tarifesi dikkate alınmıştır,
-
2017 yılı elektrik ve doğal gaz verileri Ocak-Ekim dönemine, Yİ-ÜFE verisi ise Ocak-Eylül dönemine aittir.
Not: Yüzde değişim TL fiyatlar! üzerinden hesaplanmıştır.
Sanayinin temel girdilerinden olan enerjide, fiyatların dalgalı bir seyir izlediği, ancak son yıllarda ABD doları cinsinden azalma eğiliminde olduğu görülmektedir. Türkiye'de elektrik ve doğal gaz fiyatları OECD üyesi Avrupa ülkeleri ortalamasının altında seyretmektedir. 2016 yılında sanayide kullanılan elektrik fiyatlarında yüzde 6,7 artış gerçekleşirken, doğal gaz fiyatları yüzde 10 azalmıştır. 2017 yılında Ekim ayı itibarıyla doğal gaz ve elektrikte fiyat artışı olmamıştır.
-
yılında ara maiı ihracatı yüzde 2,3, ithalatı ise yüzde 6,3 azalmıştır. Geniş Ekonomik Gruplar sınıflamasına göre ara malları ithalatının toplam ithalata oranı 2002-2016 döneminde yüzde 65-75 aralığında gerçekleşmiştir. Son 20 yılda ülkelerin ihraç mallarının yapısında yabancı katma değerin payının artması rekabetçi bir ihracat performansı için ithalatın kaçınılmaz olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte, ekonominin genel dengesi açısından ithal edilen ara mallarda üretim kabiliyetinin artırılması önemlidir.
Onuncu Kalkınma Planında yer alan, yerli girdi oranının ve yerli üretimin artırılmasına yönelik politikaların genel çerçevesini oluşturan İthalata Olan Bağımlılığın Azaltılması, Kamu Alımları Yoluyla Teknoloji Geliştirme ve Yerli Üretim, Yerli Kaynaklara Dayalı Enerji Üretimi ve Sağlık Endüstrilerinde Yapısal Dönüşüm Programlarının uygulanmasına 2017 yılında da devam edilmiştir. Ayrıca Girdi Tedarik Stratejisi ve Eylem Planının ülkemiz ihtiyaçlarına bağiı oiarak güncellenmesi çalışmaları tamamlanmıştır,
Uluslararası rekabet gücü kazanmış büyük ölçekli işletmeler île KOBİ'lerin entegre çalışmasının sağlanması, ana ve yan sanayi firmalarının ortak Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinde bulunarak kolektif becerilerini artırmaları, Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinde hedeflenen düzeye ulaşılabilmesi, ara malı ithalatı payının düşürülmesi ve imalat sanayiinin dönüşümü açısından gerekli görülmektedir.
Dostları ilə paylaş: |
