2018 yili programi

TABLO II: 27- İmalat Sanayiinin İhracat Yapısı

(Yüzde Pay)		TÜRKİYE		DÜNYA
Teknoloji Yoğunluğu	2003		2016	2016
Yüksek	6,5		3,5	24,4
Ortanın Üstü	26		33,1	36,7
Ortarun Altı	22,6		28,3	15
Düşük	44,9		35,1	23,9
Toplam	100		100	100

Kaynak: TÜİK, OECD STAN Veritabam

2016. 
      yılında ortanın üstü ve düşük teknoloji sektörlerinin toplam imalat ihracatından aldığı paylar bir önceki yıla göre artarken, yüksek ve ortanın altı teknoloji sektörlerinin payında azalma görülmüştür. Ortanın üstü teknoloji sektörlerinin ihracat payındaki artışta motorlu kara taşıtı ve römork ihracatındaki artışlar etkili olmuştur. Ortanın altı teknoloji sektörlerinin ihracat payındaki azalış özellikle petrol ürünleri ve ana metal sanayii ihracatındaki azalmalardan kaynaklanmaktadır. Yüksek teknoloji sektörlerinin ihracat payındaki kısmi düşüşte eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ilişkin malzemeler ile radyo, televizyon ve haberleşme teçhizatı ihracatındaki düşüş etkili olmuştur. Dünya ile karşılaştırıldığında yüksek ve ortanın üstü teknoloji sektörlerinin ihracattaki payı halen düşük kalmaktadır.
      

İmalat sanayii ekonomik küreselleşmeden yüksek seviyede etkilenmekte olup gelişmiş ülkelerin küresel imalat sanayii içindeki payı ve kendi ekonomileri içindeki imalat sanayiinin payı azalmaktadır. İmalat sanayiinde etkinlik kaybının olumsuz etkileri küresel ekonomik krizle birlikte daha net ortaya çıkmış, gelişmiş ülkelerde sanayi politikasına olan ilgi ve korumacılık yönünde talepler artırmıştır.

Ülkemiz küreselleşmenin etkisinin iyice arttığı bu süreçte dünya imalat sanayii içinde payını artırabilmiş, 2002 yılında imalat sanayii katma değeriyle dünyada 20'inci, Avrupa'da 10'uncu sırada yer alırken, 2015 yılında dünyada 16'ncı, Avrupa'da ise 6'ncı sıraya yükselmiştir.

Önümüzdeki dönemde imalat sanayiinin teknoloji, tasarım ve markalaşma odaklı olarak daha yüksek katma değerli bir yapıya dönüşümünü devam ettirmesi ve yeni sektörlerde yatırımların artırılması büyük önem arz etmektedir. Bu çerçevede proje bazlı teşvik sisteminin imalat sanayiinin yapısal dönüşümünde farklı ürün ve sektörlerde yatırım yapılmasının sağlanması yönünde etkili olarak kullanımı ve doğrudan yabancı yatırımların artırılması önem arz etmektedir.	2002	2006	2010	2014	2015	2016
İhracat Birim Miktar Değeri ($/kg)	0,87	1,56	1,48	1,98	1,81	1,75
Ticari Kesim Ar-Ge Harcamalan/Gro (Yüzde)	0,19(1)	0,30	0,37	0,45	0,46	-
İhracatın Dünya İhracatı İçinde Payı (Yüzde, SITC)	0,54	0,72	0,77	0,86	0,95	-
Katma Değerin Dünya Katma Değeri İçinde Payi (Yüzde)	0,71	1,14	1,11	1,27	1,24	-
Çalışan Başına Katma Değer (bin TL)	25,8(1)	27,9	34,8	51,0	61,8	-
Katma Değeri 5 Milyar Doian Aşan Sektör Sayısı	0(1)	3	5	8	8	-
İhracatı 5 Milyar Doları Aşan Sektör Sayısı	1	6	9	12	10	10
İmalat Sanayi Rekabetglik Endeksi Sırası	33	31	32	30	29	-

Kaynak: UNIDO, Dünya Bankası, TÜİK (1) 2003 yılı verisidir.

Yapay zekâ, robotik teknolojiler, akıllı üretim sistemleri, 3D yazıcılar, nesnelerin interneti, büyük veri ve bulut bilişim gibi alanlarda yaşanan hızlı gelişmeler neticesinde ortaya çıkan dördüncü sanayi devrimiyle birlikte imalat sanayii başta olmak üzere birçok alanda iş yapma anlayışının tamamen değişmeye başladığı görülmektedir. İmalat sanayimizin rekabet gücünde pazarlara yakınlık, hızlı ve küçük partili üretim yapabilmeye dayanan esnek üretim yapısı büyük önem arzetmektedir. Yeni teknolojilerden daha etkili bir şekilde istifade edilmesi mevcut esnek üretim yapımızın korunup geliştirilmesi açısından gerekli görülmektedir.

Ülkemizin rekabetçi konumunun güçlendirilmesi ve sanayide dijital dönüşümün hızlandırılması amacıyla Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu (BTYK), Şubat 2016'da 2016/101 sayılı akıllı üretim sistemlerine yönelik çalışmaların yapılması karan almıştır. Karar kapsamında TÜBİTAK tarafından akıllı üretim sistemlerine hizmet eden kilit ve öncü teknolojilerin belirlenmesi amacıyla Nisan-Kasım 2016 tarihleri arasında bir dizi çalışma yürütülmüştür. Çalışma neticesinde ortaya koyulan Akıllı Üretim Sistemleri Teknoloji Yol Haritasında Dijitalleşme, Etkileşim ve Geleceğin Fabrikaları ana başlıkları altında kritik teknolojiler, stratejik hedefler ve kritik ürünler tespit edilmiştir. Ülkemizde yüksek katma değerli yatırım döngüsünü başlatmak ve gelişmiş ülkelerle aramızdaki teknoloji farkını kapatmak için büyük fırsatlar sunabilecek bu yeni sanayi devrimine yönelik çalışmalar büyük önem arz etmektedir.

Kamuoyunda üretim reform paketi olarak da bilinen 7033 sayılı Sanayinin Geliştirilmesi ve Üretimin Desteklenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 01/07/2017 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Söz konusu Kanunla destek niteliğinde ve mevzuat basitleştirmesi şeklinde önemli düzenlemeler yapılmıştır. Düzenlemelere ilişkin ikincil mevzuat çalışmalarına devam edilmektedir.

Daha kaliteli ve hızlı üretim yaparak rekabet gücünün artırılması için, imalat, madencilik, tarım ve hizmetler sektörleri arasında işbirliğinin artırılması giderek daha fazla önem kazanmaktadır. Ayrıca, sektörlerin üretim kapasitelerinden azami oranda yararlanabilmek ve yaratılan toplam değer içerisinde yerli üretimin payını artırmak için, imalat sanayii sektörleri arasında da işbirliklerinin ve kümelenmelerin güçlendirilmesi gerekmektedir. Böylece küresel değer zincirlerinde ülkemizin etkinliğinin ve payının artması mümkün olacaktır.İmalat sanayiinin bölgesel dağılımında, uygulanan yatırım teşviklerinin de katkısıyla iyileşmeler görülmektedir. Bölgesel potansiyellerin belirlenerek bölgesel sektörel odaklanmanın güçlendirilmesi imalat sanayiinin ve bölgesel gelişmenin artırılabilmesi için önem arz etmektedir, 23 ilde 2016 yılında başlatılan Yatırım ve Destek Hamlesi kapsamındaki Cazibe Merkezleri Programıyla sağlanacak destekler de bölgesel üretim kapasitesinin artırılmasına katkı sağlayacaktır.

Türkiye Makina Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2017-2020) YPK'mn 17/03/2017 tarihli ve 2017/3 sayılı Kararıyla kabul edilerek uygulamaya girmiştir, Demir- çelik ve demir dışı metaller, kimya, seramik ile elektrik ve elektronik sektörlerine ait strateji belgesi ve eylem planlarının yenilenmesi çalışmaları devam etmektedir.

Ticareti kolaylaştırmayı, insan, bitki ve hayvan sağlığına zararlı ürünlerin piyasaya arzını engelleyerek tüketiciyi koruyan piyasa gözetim ve denetim sisteminin yeniden yapılandırılmasına yönelik teknik çalışmalara devam edilmiştir.

Kamu alımlannın yerli, yenilikçi ve teknolojik üretimi daha çok desteklemek üzere etkin bir araç olarak kullanımı için değişiklik ve düzenleme çalışmalarına devam edilmiştir. Bu kapsamda Kamu İhale Kanununa Ek Madde 9 ilave edilerek yeni bir alım modelinin yasal altyapısı oluşturulmuş, Kanunun 3'üncü maddesinin (u) bendi çerçevesindeki istisna düzenlemenin uygulamasının yenilenmesi için çalışmalar yürütülmüştür. Ayrıca yerli üretime yönelik fiyat avantajının kapsamı genişletilmiştir.

İnşaat sanayii sağladığı katma değere ek olarak demir-çelik, taş ve toprağa dayalı sanayiler, plastik gibi imalat sanayii sektörlerinde doğrudan, beyaz eşya, mobilya, tekstil gibi sanayilerde ise dolaylı olarak talep yaratmaktadır. Oluşan bu talep söz konusu sektörlerde ölçek ekonomisinden faydalanan üretim kapasitesinin oluşmasında etkili olmaktadır. İnşaat sanayiinin yarattığı talepten önümüzdeki dönemde daha etkili olarak faydalanabilmek için yenilikçi uygulama, ürün, malzemelerin, şartname ve sözleşmelerin kullanılmasının teşvik edilmesi büyük önem arz etmektedir.

Sektörler_İtibarıyla_Üretimdeki_Değişimler'>TABLO II: 29- İmalat Sanayiinde Önemli Sektörler İtibarıyla Üretimdeki Değişimler (Yüzde) Üretim (1) Sektörler	2016/2015	2017/2016(2)
İmalat Sanayii Toplamı	1,4	4,9
Gıda	2,1	2,9
Tekstil	1,0	1,9
Giyim	2,5	-3,1
Deri	-7,1	8,3
Kok ve Petrol Ürünleri	2,7	10,8
Kimyasal Ürünler	3,8	2,8
İlaç	14,4	0,4
Kauçuk ve Plastik	-0,2	3,8
Taş ve Toprağa Dayalı Sanayiler	0,4	3,5
Ana Metal	0,4	2,4
Bilgisayar, Elektronik ve Optik Ürünler	7,5	6,6
Elektrikli Teçhizat	1,7	7,7
Makine	0,8	6,6
Otomotiv	4,0	15,7
Mobilya	-9,8	14,4

Kaynak: TÜİK

(1) NACE Rev.2 Sınıflamasına Göre Ayiık Sanayi Üretim Endeksi (2010=100), (2) Ocak-Ağustos donemi

Tekstil, hazır-giyim, deri ve mobilya gibi moda ve tasarımın büyük öneme sahip olduğu sanayilerde talebe etkin şekilde cevap verebilen üretici özelliklerini geliştirme, koleksiyon ve marka yaratma, pazarlama ve üretim kanallarında etkinlik, çevre ve sosyal duyarlılık rekabet gücünün geliştirilmesi için gerekli unsurlardır. Bu sektörlerde daha yüksek katma değer elde edebilmek için firmaların değer zincirinin bu alanlarında kabiliyetlerini geliştirmesi gerekmektedir.

İmalat sanayiinde ithalatın büyük bölümü temel ve ara mallarda yapılmaktadır. Bu nedenle bu malların üretildiği sektörlerde yapılacak yatırımlar imalat sanayii dış ticaret dengesine olumlu katkı sağlayacaktır. Büyük ölçekli yatırımlara ihtiyaç duyulan bu sektörlerde, yer temini öncelikli sorun olarak ortaya çıkmaktadır. Söz konusu sektörler ağırlıklı olarak enerji yoğun ve hammaddede dışa bağımlı bir yapıdadır. Bu sektörlerde sürdürülebilir girdi tedariki sağlanırken, yurt içi ara malı üreticilerinin olumsuz etkilenmemesine yönelik önlemler alınmalıdır. Ayrıca, lojistik altyapısının ihtiyaçlara istenen seviyede cevap verememesi, bu sektörlerde, hem girdilerin hem de nihai ürünlerin maliyetleri üzerinde önemli bir yük oluşturmaktadır. Bu kapsamda sektörlerin rekabet gücünün artırılabilmesi için lojistik imkânların geliştirilmesi büyük önem arz etmektedir.

2016. 
      yılında üretim, bir önceki yıla göre, tekstil sanayiinde yüzde 1,0, hazır giyim sanayiinde yüzde 2,5 artmıştır. Ocak-Ağustos 2017 döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre, üretim tekstil sanayiinde artarken, hazır giyim sanayiinde azalmıştır. 2016 yılında tekstil ve hazır giyim sanayilerinde ihracat ve ithalat azalmıştır. Ocak-Ağustos 2017 döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre, ihracat ve ithalat tekstilde artarken, hazır giyimde azalmıştır.
      

Deri ve deri ürünleri sektöründe 2016 yılında üretim, bir önceki yıla göre, yüzde 7,1 azalmıştır. Ocak-Ağustos 2017 döneminde sektörde iyileşme gözlenmiş, bir önceki yılın aynı dönemine göre, üretim önemli oranda artmıştır. 2016 yılında ve Ocak-Ağustos 2017 döneminde ihracat artarken, ithalat gerilemiştir. İthalat içinde Ocak-Ağustos dönemi itibarıyla 2015 yılında yüzde 45 olan Çin'in payı, 2016 yılında yüzde 38'e, 2017 yılında yüzde 35'e düşmüştür.

TABLO II: 30- İmalat Sanayiinde Önemli Sektörler İtibarıyla Dış Ticaretteki Değişim (Yüzde)	İhracat(1)			İthalat (1)
Sektörler	2016/2015	2017/2016(2)		2016/2015 2017/2016(2)
İmalat Sanayii	-1,0		10,6	0,4	10,0
Gıda	-6,8		7,2	-3,6	3,9
Tekstil	-0,6		1,9	-5,6	6,8
Giyim	-0,5		-2,0	-7,4	-16,2
Deri	0,2		11,4	-15,6	-12,0
Petrol Ürünleri	-28,2		48,1	-18,7	-25,8
Kimyasal Ürünler	-7,5		12,1	-5,1	10,9
İlaç	-7,1		cn 00	-1,9	-0,7
Kauçuk ve Plastik	-2,7		5,4	3,9	3,3
Taş ve Toprağa Dayalı Sanayiler	-6,2		1,0	-6,7	-3,3
Ana Metal	1,0		7,8	1,7	73,9
Elektronik	-8,7		1,2	10,7	1,8
Elektrikli Teçhizat	-1,6		1,8	4,3	-6,2
Makine	-4,6		10,8	7,4	-8,8
Otomotiv	13,5		24,6	3,3	-4,2
Mobilya	-2,5		4,9	-29,9	-1,3

Kaynak: TÜİK

(i) ISIC Rev. 4 Smsflamassna göre cari fiyatlarla (ABD dolan) dış ticaret, (2) Ocak-Ağustos dönemi

Mobilya sanayiinde tasarım ve markalaşma konusunda farkındalığın artması ve modern üretim tekniklerinin daha yoğun olarak kullanılmasıyla son yıllarda üretim ve ihracat açısından önemli gelişmeler yaşanmaktadır, Mobilya sektöründe üretim, 2016 yılında bir önceki yıla göre yüzde 9,8 azalmıştır. Ocak-Ağustos 2017 döneminde ise geçen yılın aynı dönemine göre üretimde önemli oranda artış gerçekleşmiştir. 2017 yılında yaşanan üretim artışının temelinde 2017 yılında sektöre uygulanan KDV indirimi yatmaktadır. Bir önceki yıla göre 2016 yılında sektör ihracatı yüzde 2,5, ithalatı yüzde 29,9 azalmıştır. Ocak-Ağustos 2017 döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre sektör ihracatının arttığı, ithalatının ise azaldığı görülmektedir. Üretim biçimi bakımından ikili bir yapı gösteren sektörde kayıt dişilik ve taklitçilik ile daha büyük pazarlara erişim, kurumsallaşma, hammadde tedariki ve lojistikle ilgili sorunlar devam etmektedir.

Kimya sanayiinde ilaç hariç üretim 2016 yılında bir önceki yıla göre yüzde 3,8 artmıştır. Ocak-Ağustos 2017 döneminde ise üretim artış hızı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 2,8 olarak gerçekleşmiştir. 2016 yılında kimya sanayiinde ilaç hariç ithalat bir önceki yıla göre yüzde 5,1 azalarak 24,6 milyar ABD doları, ihracat ise yüzde 7,5 azalarak 6,1 milyar ABD doları olarak gerçekleşmiştir. Ocak-Ağustos 2017 dönemi itibarıyla bir önceki yılın aynı dönemine göre ihracat yüzde 12,1, ithalat ise yüzde 10,9 artmıştır. İmalat sanayii içerisinde 2016 yılı itibarıyla yüzde 14,6 ile en büyük ithalat kalemini oluşturan kimya sanayiinde büyük ölçekli yatırım ihtiyacı devam etmektedir. Özellikle kauçuk ve plastik ürünleri imalatında kullanılan kimya sanayii ürünleri sektör ithalatının yaklaşık yüzde 40'ını oluşturmaktadır. Bu çerçevede, sektörde petrokimya, plastik, kompozit ve ileri malzeme gibi alanlarda lojistiği uygun yer tahsisi yapılarak kimya parklarının kurulması; sektörün yüksek katma değerli bir yapıya dönüştürülmesine imkân verecek ve firmaların rekabet gücünün ve yeni yatırımların artırılması gibi konularda sektöre avantaj sağlayacaktır.

İlaç Endüstrisi İşverenler Sendikası verilerine göre Türkiye ilaç pazarı, 2016 yılında kutu bazında yüzde 4,7, değer bazında ise yüzde 16,5 büyümüştür. 2016 yılında kişi başı ilaç harcaması 85,6 ABD doları olmuştur. İlaç sanayii üretimi 2016 yılında yüzde 14,4, Ocak- Ağustos 2017 döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 0,4 artmıştır. 2016 yılında ithalat yüzde 1,9 azalarak 4,5 milyar ABD dolan, ihracat ise yüzde 7,1 azalarak 865 milyon ABD doları olmuştur. Ocak-Ağustos 2017 dönemi itibarıyla bir önceki yılın aynı dönemine göre ihracat yüzde 0,7, ithalat ise yüzde 18,9 azalmıştır. 2015/19 sayılı Başbakanlık Genelgesiyle kurulmuş olan Sağlık Endüstrileri Yönlendirme Komitesi sağlık endüstrileri alanındaki yatırım, üretim, ihracatın artırılması, teknolojinin geliştirilmesi için fiyatlandırma, geri ödeme, ruhsatlandırma, kamu alımları gibi konulardaki çalışmalarım sürdürmektedir. Bu kapsamda fraksinasyon yöntemiyle plazma ürünleri üretimine ilişkin çalışmalar tamamlanmış, rekombinant DNA teknolojisi ile plazma ürünleri üretimi ve aşıda yerlileştirme çalışmalarına devam edilmektedir. 2016 yılı itibariyle başlanan ilaçta yerelleştirme çalışmaları kapsamında ilk etapta 700 milyon TL, daha sonra 1,7 milyar U, son olarak da yaklaşık 1,5 milyar TL yerelleştirme için ilk adımlar atılmıştır. Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu'nun verdiği İyi Üretim Uygulamaları (GMP) sertifikalarının tanınırlığını sağlayacak ve sektörün ihracatını kolaylaştıracak PIC/S (Uluslararası İlaç Denetim Birliği) süreci tamamlanmıştır.

Kauçuk ve plastik ürünleri üretimi 2016 yılında, bir önceki yıla göre yüzde 0,2 düşerken, Ocak-Ağustos 2017 döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 3,8 artmıştır. Sektörün ihracatı 2016 yılında yüzde 2,7 azalarak 6,3 milyar ABD doları, ithalatı ise yüzde 3,9 artarak 4,9 milyar ABD dolan olarak gerçekleşmiştir. Ocak-Ağustos 2017 döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre ihracat yüzde 5,4, ithalat ise yüzde 3,3 artmıştır. Sektörün hammaddede yüksek oranda dışa bağımlılığı devam etmektedir.

Taş ve toprağa dayalı ürünlerin üretimi, 2016 yılında bir önceki yıla göre yüzde 0,4, Ocak-Ağustos 2017 döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 3,5 artmıştır. Sektör ihracatı 2016 yılında bir önceki yıla göre yüzde 6,2 azalarak 3,6 milyar ABD doları olarak gerçekleşmiştir. Sektör ithalatı ise 2016 yılında yüzde 6,7 azalarak 1,8 milyar ABD dolarına gerilemiştir. İthalattaki azalma Ocak-Ağustos 2017 döneminde de sürmüş ve ithalat yüzde 3,3 küçülerek 1,2 milyar ABD doları olmuştur. İhracat ise aynı dönemde yüzde

1. 
   0 artarak 2,5 milyar ABD doları seviyesinde gerçekleşmiştir. Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği verilerine göre, inşaat sektöründeki gelişmelere paralel olarak çimento sektöründe üretim miktarı 2016 yılında bir önceki yıla göre yüzde 5,6 artarak, 75,4 milyon ton olmuştur. 2017 yılının ilk yedi ayında ise çimento üretimi bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 0,9 artarak 43,5 milyon tona ulaşmıştır. Çimento ihracatı, 2016 yılında bir önceki yıla göre yüzde 6,9 artarak 11,2 milyon ton seviyesinde gerçekleşmiştir.
   

Dünya demir-çelik sektöründe 2014 ve 2015 yıllannda yaşanan talep daralması ile atıl kapasitenin küresel çelik piyasasında yol açtığı olumsuz etkiler azalmakta, 2016 yılı başından itibaren toparlanma eğilimi görülmektedir. Ham çelik üretimi 2016 yılında dünyada yüzde 0,8, Türkiye'de ise yüzde 5,4 artmıştır. Türkiye 2016 yılında 33,2 milyon ton ham çelik üretimi ile dünya sıralamasında bir basamak ilerleyerek sekizinci sırada yer almıştır. Dünya ham çelik üretimi Ocak-Ağustos 2017 döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 4,9 artış gösterirken, Türkiye'nin üretimi yüzde 13,6 artmış ve 24,7 milyon ton olarak gerçekleşmiştir.

2016. 
      yılında Türkiye'nin demir-çelik ürünleri tüketimi yüzde 0,9 azalarak 34,1 milyon tona gerilemiştir. Nihai mamul üretimi ise azalan yarı mamul kullanımının da etkisiyle yüzde 0,2 azalmış ve 36,9 milyon ton olarak gerçekleşmiştir.
      

2016. 
      yılında toplam demir çelik ürünleri ihracatı miktar bazında yüzde 1 artarken, değer bazında ise yüzde 8,1 gerilemiş, sırasıyla 16,9 milyon ton ve 10,8 milyar ABD doları olmuştur. İthalat ise 2016 yılında miktar açısından yüzde 8, değer açısından yüzde 11,5 azalarak sırasıyla 17,5 milyon ton ve 10,9 milyar ABD doları olmuştur.
      

Ocak-Ağustos 2017 döneminde Türkiye'nin toplam çelik ürünleri ihracat miktarı yüzde

2. 
   1 artışla 12,4 milyon tona yükselirken, ihracat değeri yüzde 23,5 artışla 8,7 milyar ABD dolarına çıkmıştır. 2017 yılında da azalma eğilimini sürdüren ithalat, Ocak-Ağustos 2017 döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre miktar bakımından yüzde 18,3 azalarak 10,3 milyon tona gerilemiştir. Söz konusu dönemde ihracatın ithalatı karşılama oranı, geçtiğimiz yılın aynı dönemindeki yüzde 93 seviyesinden yüzde 114'e yükselmiş ve Türkiye demir-çelik ürünlerinde tekrar net ihracatçı konumuna geçmiştir.
   

Türkiye'de sıvı çelik üretiminin taleple doğru orantılı artmamasında kürese! piyasada atıl kapasite varlığı, devlet destekli üretim ve dampingli ihracat uygulamalarının yaygınlaşması, kısıtlayıcı dış ticaret uygulamaları; yurt içinde ise dampingli ürünlerin ithalatının engellenememiş olması ve sektörün rekabet gücünü sınırlandıran uygulamaların sürdürülmesi etkili olmuştur. Dünya çelik sektöründeki fazla kapasite sorununun yol açtığı keskin korumacı yaklaşımın kısa sürede ortadan kalkmasının mümkün olmadığı dikkate alınmalıdır. Sektörün rekabet gücünün tekrar artırılabilmesi için küresel atıl kapasite sorununun çözümünde etkin rol alınması, gümrük ve dış ticaret rejimlerinde günümüzün değişen koşullan göz önünde bulundurularak koruyucu önlemlerin uygulama etkinliğinin artırılması ve girdi maliyetleri üzerindeki yüklerin kaldırılması büyük önem taşımaktadır.

Makine imalat sanayiinde 2016 yılında üretim yüzde 0,8, ithalat yüzde 7,4 artmış, ihracat yüzde 4,6 düşmüştür. Makine sanayiinde ihracat 2016 yılında 6,9 milyar ABD doları olmuştur. Pompa, kompresör, kaldırma-taşıma ile inşaat ve maden makineleri ihracatında yüksek oranlı düşüşler gerçekleşmiştir. Ocak-Ağustos 2017 döneminde üretim bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 6,6, ihracat ise yüzde 10,8 artarken, ithalat yüzde 8,8 düşmüştür.

Bilgisayar, elektronik ve optik ürünler imalatı sanayiinde 2010 yılından bu yana gözlemlenen büyüme 2016 yılında da devam etmiş; 2016 yılı üretim artışı yüzde 7,5 olarak gerçekleşmiştir. 20İ6 yılında ihracat yüzde 8,7 azalırken, ithalat yüzde 10,7 artmıştır. Ocak- Ağustos 2017 döneminde üretim bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 6,6 artmıştır.

Beyaz eşya sanayiinde 2016 yılında ihracat 4,1 milyar ABD doları, ithalat ise 1 milyar ABD doları olmuştur. Ocak-Ağustos 2017 döneminde önceki yılın aynı dönemine göre miktar bazında üretim yüzde 11,6, ihracat yüzde 4,8, ithalat yüzde 49,9 artmıştır. Sektörde 03/02/2017 tarihinde uygulanmaya başlanan ve 30/09/2017'ye kadar devam eden ÖTV indirimi iç piyasada canlanma yaratmış ve sektörün satışlarını olumlu etkilemiştir. Ocak- Ağustos 2017 döneminde önceki yılın aynı dönemine göre miktar bazında iç satış yüzde 24 artmıştır.

Tıbbi cihaz sektöründe ülkemizde üretim çoğunlukla geleneksel teknolojilerle yapılmakta olup ithalatta yüksek teknolojili ürünler ağırlıktır. Sektörde 2016 yılında ihracat bir önceki yıla göre yüzde 2,2 artarak 364,8 milyon ABD doları, ithalat ise yüzde 0,4 azalarak

1. 
   milyar ABD doları olarak gerçekleşmiştir. Onuncu Kalkınma Planı Sağlık Endüstrilerinde Yapısal Dönüşüm Programı Eylem Planı kapsamında hazırlıkları yürütülmüş olan Tıbbi Cihaz Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planı taslağı hazırlanmıştır. Kamu alımı politikalarıyla üretim ve teknolojik gelişimin desteklenmesi için Sağlık Endüstrileri Yönlendirme Komitesinde çalışmalar sürdürülmektedir. Bu kapsamda tıbbi görüntüleme cihazlarının ve tıbbi sarf malzemelerinin yerliieştiriimesine ilişkin çalışmalara devam edilmektedir. TİTCK tarafından Tıbbi Cihaz Piyasa Gözetimi ve Denetimi faaliyetleri kapsamında 3.150 adet tıbbi cihaz denetlenmiştir.
   

Otomotiv sanayiinde toplam üretim 2016 yılında bir önceki yıla göre yüzde 9 artarak 1,49 milyon adet olmuştur. Aynı dönemde otomobil üretimi yüzde 20 artarak, 951 bin adet ile otomobil üretimindeki en yüksek seviyeye ulaşılmıştır. Otomotiv sanayii toplam yurtiçi pazan, 2016 yılında bir önceki yıl seviyesini koruyarak 1,01 milyon adet olarak gerçekleşirken, otomobil pazarı yüzde 4 büyüyerek 757 bin adede ulaşmıştır. Hafif ticari araç pazarı ise 2016 yılında yüzde 6 daralarak 227 bin adet olmuştur. Diğer yandan, 2016 yılında bir önceki yıla göre ağır ticari araç pazarı yüzde 441ük bir daralma göstererek 24 bin adede gerilemiştir. 2016 yılında 746 bin adedi otomobil olmak üzere, toplam otomotiv sanayii ihracatı yüzde 15 artarak 1,14 milyon adede ulaşmıştır. Otomotiv sanayii üretiminde ihracatın payı 2015 yılında yüzde 73 iken, 2016 yılında yüzde 77'ye yükselmiştir,

2017 yılı Ocak-Ağustos döneminde otomotiv sanayii üretimi bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 19 artarak 1,09 milyon adet olmuştur. Bu dönemde otomobil üretimi, yüzde 33 artarak 750 bin adede ulaşmıştır. Otomotiv sanayii toplam yurtiçi pazarı 2017 yılı Ocak-Ağustos döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3 küçülerek 569 bin adet olmuştur. Aynı dönemde otomobil pazarı da yüzde 3 daralarak 423 bin adede gerilemiştir. Otomobil pazarında ithalatın pazar payı ise geçen yılın aynı dönemine göre 6 puan gerileyerek yüzde 69 olarak gerçekleşmiştir. 2017 yılı Ocak-Ağustos döneminde geçen yılın aynı dönemine göre hafif ticari araç pazarı ise yüzde 1,5 küçülerek 133 bin adet olmuştur. Ancak bu dönemde ağır ticari araç pazarı yüzde 12 daralarak 13 bin adede gerilemiştir. Otomotiv sanayinde 2017 yılı Ocak-Ağustos döneminde 625 bin adedi otomobil olmak üzere, toplam otomotiv sanayii ihracatı yüzde 26 artarak 890 bin adede ulaşmıştır. Otomotiv sanayinde yaşanan ihracat artışı üretim artışının en önemli destekçisi olmaya devam etmektedir. Nitekim geçen yılın aynı döneminde otomotiv üretiminin yüzde 77'si ihraç edilirken bu yıl bu oran yüzde 82'ye ulaşmıştır,

Otomotiv sanayii dış ticaretine değer olarak bakıldığında, 2017 yıiı Ocak-Ağustos döneminde 12,3 milyar ABD doları ithalata karşılık, 16,7 milyar ABD doları ihracat gerçekleşmiştir. Böylece, 2016 yılı Ocak-Ağustos döneminde 271 milyon ve 2017 yılının aynı döneminde de 4,4 milyar ABD doları dış ticaret fazlası verilmiştir.

Otomotiv sanayiinde tedarik zincirini kapsayan, tasarım, Ar-Ge, üretim ve satış- pazarlama süreçlerinin bütününün yurtiçinde geliştirilmesi, katma değerin artırılması, çevreye duyarlı yeni teknolojilerin geliştirilmesi ve küresel pazarların ihtiyaçlarına yönelik özgün tasarım araçlarla markalaşmanın özendirilmesi önem arz etmektedir