A21 Avezbayev S

Fermer (dehqon) x jaiigida ichki yer tuzish loyihasining 
tarkibiy qismlar va elementlari 
Tarkibiy qismlari 
1 
X jalik markazini va ishlab 
chiqarish yer uchastkasini joy-
lashtirish 
Fermer (dehqon) hovlisini 
qurishning bosh loyihasini ish-
tash 
Ishlab chiqarish va ijtimoiy in-
frafizim obyektlarini joylash-
tirish 
Yer turlarini va almashlab 
ekishlarni tashkil etish 
Haydalma yerlar hududini 
tashkil etish 
Daraxtzorlar hududlarini tash-
kil etish 
Elementlari 
2 
Hududni funksional mintaqalash 
X jalik markazlarini joylashtirish 
X jalik markazining yashash va ishlab chiqarish 
qismlarini joylashtirish 
Yashash qismi hududini tashkil etish 
Ishlab chiqarish qismi hududini tashkil etish 
Qattiq qoptamali (asosiy) y liarni joylashtirish. 
Suv manbalarini joylashtirish. Energiya, issiqlik, 
gaz ta'minoti, oqava suviar va telefon aloqasi 
b yicha muhandislik tarmoqlarini joylashtirish 
Yer turlari tarkibini va maydonlarini belgilash 
Yer turlarini transformatsiyalash, yaxshilash va 
ularni eroziyadan himoyalash b yicha tadbirlarni 
ishlash 
X jalikda almashlab ekishlarni tashkil etish 
Almashlab ekish daialarihi va ishchi (su orish) 
uchastkalarni joyIashtirish.Dala y llarini joy-
lashtirish 
Almashlab ekishdan tashqari' uchastkalarni joy-
lashtirish 
Yaylovlar va pichanzorlar hududlarini tashkil etish 
Yaylovlar va pichanzorlardan pichanzor va yaylov 
almashish tizimlarida foydalanishni tashkil etish 
Turlar va navlarni joylashtirish 
Ishlab chiqarish infratizimi eiementlarini (ombor-
xona, binolar, y llar, idish maydonchalari) joy-
lashtirish 
Ishlab chiqarish qismi tarkibiga qisbJoq x jalik mahsulotlarini, 
ishlab chiqarish chiqindilarini birlamchi qayta ishlash va saqlash 
uchun har xil binolar (kichik kolbasa sexlari, pishloqxona, dud-
xona) kirishi mumkin. 
X jalik markazi ikki yoi bilan shakllantirilishi mumkin: 
456 

---

— qishloq aholi yashash joyidagi mavjud tomorqa uchastkasi-
da, uni qishloq ichidagi q shni joylashgan b sh yerlarni q shish 
yoii bilan kengaytirish hisobiga; 
— fermer (dehqon) x jaligiga ajratilgan yer massivida uy-joy 
va ishlab chiqarish qismlaridan iborat yangi x jalik markazini 
tashkil etish hisobiga. 
Birinchi vaziyatda yer tuzish masalalari sanitariya-gigiena, 
quritish-loyihalash talablarini bajarish va fermerning ishlab chiqa-
rish binolari bilan aholi yashash joyining uy-joy qurilishlari orasi-
da zooveterinariya va sanitariya himoya polosalarini loyihalash bi-
lan bo liq. 
Ikkinchi vaziyatda fermer x jaligi hududida x jalik markazini 
joylashtirishning eng yaxshi yechimini topish kerak boiadi. 
X jaiik .jnarkazini joytashtirishda quyidagi talablarni hisobga 
olish kerak: 
1. Transport va boshqa ishlab chiqarish xarajatlarini ka-
maytirish maqsadida x jalik hovlisi iloji boricha xizmat k rsati-
ladigan yer massivining markazida boiishi va asosiy yer turlari, 
mahsuiotiarni topshirish yoki sotish joylari, boshqa qishloqlar bi-
lan ishonchli yoi aloqasiga ega boiishi kerak. 
2. Qurilish uchun tanlangan hudud qulay, yom ir, qor suvlari 
oqib ketishi uchun yetarlik nishablikka ega, sizot suvlari sathi 
past, binolar va inshootlarni qurishga yaroqli tuproq qatlamlariga 
ega b Iishi kerak. 
3. Qurilish uchun maydon botqoqlashmagan va suv 
bosmaydigan, epidemiya kasalliklarining tabiiy choqlari, 
k chki kelish xavfi y q hududda joylashishi kerak. Fermalarni 
eski mollar qabristoni, tozalash inshootlari boigan joylarda, 
rangli metallurgiya sanoat korxonalariga 1,5—3,0 km yaqin 
qurish taqiqlanadi. 
4. X jalik hovlisi ichish, x jalik — ishlab chiqarish va 
yon inga qarshi zaruratlar uchun yaxshi va moi suv ta'minotiga 
ega, hamda elektr energiyasi, issiqlik, gaz, oqova suvlarni 
chiqazgichlar bilan markazlashgan muhandislik tarmoqlariga 
bogiash yoki lokai hayot ta'minoti tizimini yaratish (artezian va 
boshqa quduqlarni, qozonxonalarni qurish, energiyaning tabiiy 
manbalaridan, bioyonil ilardan va boshq. foydalanish) hisoNfi 
ta'minlangan boiishi kerak. Bunda hududni muhandislik jihozlilh 
bilan bogiiq xarajatlarning minimal boiishiga harakat fttMl