AleviLİK & bektaşİLİk araştirmalari derleyen: ramazan koç 80. Yil cumhuriyet anadolu lisesi

ALEVİLİK İLE İLGİLİ KAVRAMLAR

Alevilik NEDİR?

Allah, Muhammed, Ali kutsallığını kalbinde taşıyan , Hz. Ali’nin adaletinden ayrılmayan temelinde insan sevgisi bulunan her dine ,mezhebe ser inanca saygı duyan ve hoşgörü ile bakan, dil, din, irk, renk farkı gözetmeyen eline diline sahip olma ilkelerini şart kosan, gelmek isteyen, inançlı insanları çatısı altına alarak manevi susuzluklarını gideren, insanları yasadıkları toplumda kendi istekleriyle kendi kendilerini yargılamalarını sağlayan, laik,demokrat, eşitlikçi, katılımcı, paylaşımcı düşünceyi savunan, zalime ve zulme karşı gelen, mazlumun yanında olan, İslam dinini kendine göre ve Sünni inancın dışında yorumlayan, asli doğruluk, kemali dostluk, cevheri, merhamet, görüsü eşitlik, hazinesi bilgi, meyvesi sevgi hamuru ile yoğrulmuş, insani Kamil  ve erdemli insan yaratmayı ön gören, korkuyu aşıp sevgi ile Tanrıya yönelen, Enel-Hak ile insanin özünde tanrıyı gören, yaradan ile yaradılan ikiliğinden Varlık Birliğine varan, edep ve ahlaklığı  yaşamın temeline oturtan, insani yücelten, hamurunda hem ilahiliğin hem de irfaniliğin mayası bulunan; kişinin ahlaklı ve karakterli yasam ilkelerini belirleyen, Hz. Muhammed ve Hz. Ali’den gelen neslin imametini teberra ve tevella ilkesi ile sahiplenen, dini biçim ve sekil olarak değil, gerçek anlamıyla algılayan, dini bağımsız bir irade gücü ve batini özelliği ile evrimleştiren akıl ve iman bütünlüğünde birleştiren ve tüm bunları Kırklar Cemi ile yürüten bir inanç sistemidir. Alevilik  Aleviler  için üst kavramı, Bektaşilik ve Kızılbaşlık ise alt kavramları oluşturur.
Alevilikte Allahtan başka Tanrı Yoktur.
  4 Kapı 40 Makam Nedir ?
4 Kapı
Şeriat Kapısı

Tarikat Kapısı

Marifet Kapısı

Sırr-ı Hakikat Kapısı

1-Şeriat Kapısının Makamları
İman getirmek

İlim öğrenmek

Namaz, oruç, zekât ve hac ve gaza eylemektir ve cenabetten arınmaktır.

Helal istemek, kazanmak, faizi haram saymaktır.

Nikâh Kıymak

Hayız ve Nifasın  Nikâhı haram eylemesi

Arı  giymek, arı yemek

Sünnet-i Cemaat

Şefkat

Emri maruf, yaramaz islerden kaçınmak.

2- Tarikat Kapısı: Eğitim ve öğretim müessesesidir
El alıp tövbe kılmak

Mürid olmak

Saçin gidermek ve libasını giymek (gösterişsiz kılık kıyafette bulunmak.)

İnsanin nefsi ile mücadele etmesi

Hizmet etmek

Korku (hata yapmaktan, gönül kırmaktan, kötülük yapmaktan kork)

Umut tutmak

Hırka, (sadelik), Zembil (Hakkin yolunda giden, ulu tanrının dostluğunu arayan, kendisine tanrı sevgisinin ateşiyle yol gösterecek aydınlatıcı aramak için durmadan gezip dolaşmayı),

Makas (dünya ile ilgili her türlü ihtirasın tehlikeli olabilecek her türlü düşüncenin zihinlerden sökülüp atılması),

Seccade (tanrının karşısında insanoğlunun ne kadar aciz olduğunu kavrayarak kibir, hırs, kendini beğenmişlik gibi duygulardan uzak durmak), İbret , Hidayettir.

Sahib-i makam sahib-i cemiyet, (Çevresinde kendisine ve bilgisine güvenen bir topluluk oluşturabilecek bir kişi sahib-i cemiyet olacak)

Aşk ve Şevk ( Bu makama gelmiş Hak , bu kapıda aldığı gereli bilgi birikimi ile, belli bir olgunluk düzeyine ulaştıktan sonra ve sağlam ahlak değerlerine sahip olduktan sonra yoluna yine devam ederek o kutsal amacına ulaşmak ister bunun özlemini duyar.

Böyle özlemi duyan Tarikat kapısından Marifet Kapısına gelmiştir.

3- Marifet Kapısı

Bu kapıda Yolun Talibi daha derin araştırmalar ve incelemeler yaparak doğruları ve Hakki daha derinden keşfedecektir.

Edep (Yolumuzun ahlak kurallarına aykırı hiçbir davranışta bulunmamaktır.)

Korku ( İnsanları çirkin ve zararlı düşüncelerden koruyacak bir güç kaynağıdır.)

Perhiz/ Yetinmek ( Her türlü aşırı istek ve yönelişlerden ve her türlü aşırı düşünce ve duygulardan perhizkarlık yapması)

Sabır / Kanaat (İnsan ancak sabır ile karsılaştığı zorlukların üstesinden gelir.)

Utanmak (Utanma duygusunu hissetmek ve taşımak olgunlaşmanın bir çok başka önemli ve değerli öğesini oluşturur.)

Cömertlik ( Bir insan , bir arif kişiye gerçek bir tanrı dostuna cömertlik yakışır.)

İlim ( İnsan ancak ilim  ile yolunda sağlıklı yürüyebilecektir.)

Miskinlik (gösterişsiz yasamak)

Marifet ( Kaynağını bilimden ve ulu Allaha karşı duyulan sonsuz bir sevgi , bir doyumsuz ask ve bitmez bir özlemden alan hem bilim hem de sezgi ve içe dogma yoluyla yüce tanrının zatı ve kainatın oluşumuyla ilgili tüm sırları sakladığı tüm gerçekleri bilme alma halidir.)

Kendini bilmek (Kendini bilen kişi Hakki da görmüş olur.

Ve insani-i Kamil olmak yolunda büyük bir adim daha atılmış olur.)
4- Hakikat Kapısı

İnsan bu kapıdan geçtikten sonra Tanrı dostluğuna kavuşmak o sonsuz deryaya ulaşarak, orada eriyerek yok olan bir damla haline dönüşmenin hazini tadar. Bundan sonra dönüp insanlığa hizmete gitme kapısıdır.

Toprak olmak ( alçak gönüllü olmak).

72 Milleti ayıplamamak (Dünya insanlığının hiç birini hor görmemek ve ayıplamamaktır.)

Elinden geleni men kılmamak (Kişisel fedakarlıklar yaparak dilek sahibinin derdine derman olmaktır.)

Her şeyin kendisinden güven kılması

tanrıya rıza göstermek

Sohbet

Seyir (İnsan tasavvuf felsefesine göre 3 önemli yolculuk yapar.

1- Tanrı katında bir asli ve gerçeği olarak yaratılır ve dünyaya gelir.

2- Dünyada insanlar kâmil olabilme uğruna verdiği çabalar sonucunda makamına ulaşır.

3- Tanrıya seyirdir.

Sırr (Gerçek olan tek varlık Yüce Allah’ın varlığıdır. Dolayısıyla gerçekle ilgili sırlar, Allah’a ait sırlardır.

Münacattır. (tanrıya ulaşma, O’na sığınmadır.)

Müşahede (tanrının cemalini görebilmek o erişilmez zevke erebilmek yeri, mutlak gerçeğe ulaşmaktır.)

Kırklar Cemi: Alevilerin bugün sürdürdükleri, erkânları 12 hizmetin yapıldığı  ‘yol’ a CEM denir.

HZ. ALI
Alevi yolunun kurucusu, İmamların başı, Hz. Hasan ile  Hz. Hüseyin’in babasıdır. Tarikatta ‘Yol Ali’nin ‘ deyimi ile anılır.

Hz. Muhammet ile ayni gömleğe girdiği ( bir olduğu ), bu yüzden Hz. Muhammed’le ayrı tutulmaması gerektiğine  inanılır.

ALLAH”IN ARSLANI IMAM HZ.ALI
EHL-I BEYT
Hz. Muhammed’in kızı Fatıma anamızdan gelen soydur. Bu soya giren her kişi Alevi için kutsal önderdir.
1-Hz. Muhammed

2-İmam Ali

3-Hz. Fatma anamız

4-İmam Hasan

5-İmam Hüseyin