Avrupa standardi european standard

1 Kapsam

Bu standard, ISO 13849-1’e göre tasarımlanmış bir kumanda sisteminin (SRP/CS) güvenlikle ilgili kısımları tarafından,
- Belirtilen güvenlik fonksiyonlarının,

- Ulaşılan kategorinin ve

- Ulaşılan performans seviyesinin
analiz ve deney yoluyla doğrulanması için izlenecek prosedür ve şartları kapsar.
Not - Gömülü yazılım dâhil olmak üzere programlanabilir elektronik sistemler için ilave gerekler, ISO 13849-1:2006 Madde 4.6 ve IEC 61508’de verilmiştir.

2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar

Aşağıdaki atıf dokümanları, bu dokümanın uygulanması için zaruridir. Tarih belirtilen atıflarda, belirtilmiş olan baskı geçerlidir. Tarih belirtilmemiş atıflarda, atıf yapılan dokümanın en son baskısı (tadiller dahil) kullanılır.
ISO 12100: 2010, Safety of machinery - General principles for design - Risk assessment and risk reduction (Makinalarda güvenlik - Tasarım için genel prensipler - Risk değerlendirilmesi ve risk azaltılması)
ISO 13849-1: 2006, Safety of machinery - Safety-related parts of control systems - Part 1: General principles for design (Makinalarda güvenlik - Kumanda sistemlerinin güvenlikle ilgili kısımları - Bölüm 1: Tasarım için genel prensipler)

3 Terimler ve tarifler

Bu standardın amaçları bakımından, ISO 12100’de ve ISO 13849-1’de verilen terimler ve tarifler uygulanır.

4 Doğrulama işlemi

4.1 Doğrulama prensipleri

Doğrulama işleminin amacı, SRP/CS tasarımının makinalar için genel güvenlik gerekleri teknik özelliğini desteklediğini teyit etmektir.
Doğrulama, herbir SRP/CS’nin ISO 13849-1’in gereklerini ve özellikle aşağıdakileri karşıladığını göstermelidir:

a) Tasarım gerekçesinde amaçlandığı şekilde, bu standard tarafından sağlanan güvenlik fonksiyonlarının belirtilen güvenlik özelliklerini,

b) Belirtilen performans seviyesinin gereklerini (bk. ISO 13849-1:2006 Madde 4.5):
1) Belirtilen kategorinin gereklerini (bk. ISO 13849-1:2006 Madde 6.2),

2) Sistematik arızaları kontrol ve önlemeye yönelik tedbirleri (bk. ISO 13849-1:2006 Ek G),

3) Uygulanabilirse, yazılım gereklerini (bk. ISO 13849-1:2006 Madde 4.6) ve

4) Beklenen çevresel şartlar altında bir güvenlik fonksiyonunu gerçekleştirme yeteneğini.

c) Operatörün SRP/CS’nin engellenmesi gibi tehlikeli bir şekilde hareket etmesinin teşvik edilmemesi için operatör arayüzü ergonomik tasarımı (bk. ISO 13849-1: 2006 Madde 4.8).
Doğrulama, SRP/CS’nin tasarımından bağımsız kişiler tarafından yapılmalıdır.

Not - "Bağımsız kişi" mutlaka bir üçüncü taraf deneyinin gerekli olduğu anlamına gelmez.
Doğrulama, doğrulama planına göre öngörülebilir şartlar altında analiz yapılması (bk. Madde 5) ve fonksiyonel deneyler yürütülmesinden (bk. Madde 6) oluşmaktadır. Şekil 1, doğrulama işlemine bir genel bakış sağlar. Analiz ve deney arasındaki denge, güvenlikle ilgili parçalar ve gerekli performans seviyesi için kullanılan teknolojiye bağlıdır. Kategori 2, kategori 3 ve kategori 4 için güvenlik fonksiyonunu doğrulama,
hata şartları altında deneyi de içermelidir.
Analiz mümkün olduğunca erken başlamalı ve tasarım işlemi ile paralel olmalıdır. Problemler, bu durumda düzeltilmeleri hala nispeten kolay iken erkenden düzeltilebilir, örneğin; "güvenlik fonksiyonunun tasarımı ve teknik olarak gerçekleştirilmesi" ile "performans seviyesi (PL)’yi değerlendirme" adımları sırasında
[ISO 13849-1:2006 Şekil 3’te aşağı doğru dördüncü ve beşinci kutular]. Tasarım iyice geliştirilinceye kadar, analizin bazı kısımlarının ertelenmesi gerekli olabilir.
Sistemin büyüklüğü, karmaşıklığı veya kumanda sistemi (makinanın) ile entegre olmasının etkileri nedeniyle gerekli olduğu yerlerde, aşağıdakiler için özel düzenlemeler yapılmalıdır.
- Uygun girdi ve çıktı sinyallerinin simülasyonu da dâhil olmak üzere entegrasyondan önce SRP/CS’nin ayrı ayrı doğrulanması ve

- Makina içinde kullanımı kapsamında kumanda sisteminin geri kalan kısmına güvenlikle ilgili parçaların entegre edilmesinin etkilerinin doğrulanması.

Şekil 1 - Doğrulama işlemine genel bakış

Şekil 1'deki "tasarım değişikliği" tasarım işlemine atıf yapar. Doğrulama başarıyla tamamlanamazsa, tasarım değişiklikleri gereklidir. Değiştirilmiş güvenlikle ilgili parçaları doğrulama daha sonra tekrar edilmelidir. Güvenlik fonksiyonlarının tüm güvenlik ile ilgili parçaları başarıyla doğrulanıncaya kadar, bu işlem tekrarlanmalıdır.

4.2 Doğrulama planı

Doğrulama planı, belirtilen güvenlik fonksiyonları, bunların kategorileri ve performans seviyeleri için doğrulama işlemini gerçekleştirmek amacıyla gerekleri belirlemeli ve tarif etmelidir.

Doğrulama planı, belirtilen güvenlik fonksiyonlarını, kategorileri ve performans seviyelerini doğrulamak için bulundurulacak vasıtaları da belirlemelidir. Bu plan, uygun olduğunda, aşağıdakileri göstermelidir:
a) Teknik özellik belgelerinin tanımı,

b) Deney sırasında işletme ve çevre şartları,

c) Uygulanacak analizler ve deneyler,

d) Uygulanacak deney standardlarına atıf ve

e) Doğrulama işleminin her aşamasından sorumlu kişiler veya taraflar.
Aynı teknik özellik için daha önce doğrulanmış olan güvenlikle ilgili parçalar, sadece daha önceki doğrulamaya bir atıf gerektirir.

4.3 Genel hata listeleri

Doğrulama işlemi, dikkate alınması gereken tüm hatalar için SRP/CS davranışını dikkate almayı içerir. Hata değerlendirilmesi için bir temel, deneyime dayalı olan ve aşağıdakileri içeren Ek A ila Ek D’deki hata listeleri çizelgelerinde verilmiştir.

• 
  İçerilecek bileşenler/elemanlar, örneğin, iletkenler/kablolar (bk. Ek D),
  
• 
  Dikkate alınacak hatalar, örneğin, iletkenler arasındaki kısa devreler,
  
• 
  İzin verilen hata hariç tutmalar, dikkate alınan çevre, çalışma ve uygulama hususları ve
  
• 
  Hata hariç tutmalar için gerekçeleri veren bir açıklamalar bölümü.
  

Hata listelerinde sadece kalıcı hatalar dikkate alınmıştır.