Ayətullah kaşİFÜL-Ğİta cəFƏRİ MƏZHƏBİ VƏ Əsaslari

23 şəban 1366

1^ «Əraf» surəsi, ayə 43.

1^ «Kəhf» surəsi, ayə 10.

2^ «Hülul» girmək, qarışmaq mənasındadır. Hülul – Allahın bir bəndəyə daxil olması, ilahi qüvvənin bir şəxsin varlığına qarışması və o bəndənin Allaha çevrilməs, ilahi bir varlıq halına gəlməsi deməkdir. Tənasüh isə ölümdən sonra ruhun yenidən bir insan, heyvan, yaxud bitki halına dünyaya gəlməsi inancıdır. Bu inancı bəsləyənlərə görə insan, dünyada tam insanlığa yetişməyibsə ölümündən sonra yenidən dünyaya qayıdacaq. O şəxsin xarakterində hansı heyvanın sifəti üstündürsə o heyvana ceviriləçək və həmin heyvan kimi ömür sürəcəkdir. Bundan aşağı dərəcədə olanlar bitki və cansızlar aləminə düşəçəklər. Təkrar insana çevirilməyə «tənasüh», heyvana dönməyı «təmasüh», bitkiyə qarışmağa «tərasüh», mədən olmağa «təfasüh», bu inancların hamısına bir yerdə isə «tənasüh» deyilir. Allahı bəndə dərəcəsinə endirən və axirəti inlar edən bu batil inanclar çox qədim və ibtidai dinlərin qalığıdır.

1^ Lahut – tanrılığın maddi bir şəkildə görünməsinə inamıdır.

2^ Əbdullah ibn Əbbasa bu ləqəbi Həzrət Rəsul (s) vermişdir.

1^ Siyər ‒ Həzrət Peyğəmbərin (s) həyat dastanı, möcüzələri və əxlaqı haqqdında yazılan əsərlər.

1^ «Bəqərə» surəsi, ayə 243.

2^ «Nəml» surəsi, ayə 83.

3^ Bax: «Səbə» surəsi, ayə 40, «Mücədələ» surəsi, ayə 6, 18.

1^ Tənasuh və hulul əvvəldə qısaca şərh olunmuşdur. İttihad isə bəndənin Allahla birləşməsi deməkdir ki şiə imamları bunun da əleyhinə olmuş və bunu kufr saymışlar.

2^ Burada bir xatirəmizi söyləməyi lazım bildik. Qiraət və səs baxımından vaxdı ilə bəyənilən bir hafiz əfəndiyə Seyid Əhməd dərəsi məscidinə gəlib bir surə qiraət buyurmasını rica etmişdim: -Bizi əhv elə. Mən Rafizilərin məscidinə getmərəm. Onlar musalman deyil dedi. Şiyəyi-imamiyə kitablarinı oxuyub-oxumadığını soruşdum. Onlar batil yazırlar cavabını verdi. Qoy onlar bizim kitablarımızı oxusunlar. Bir məzhəbin əsasını bilmədən gedişini-gəlişini bilmədən hökm yürüdən və Nəhrivan hafizlərinin bərabəri olan əhli-qibləni təkfir curət və cəsarətini kəsdirən bu hafiz əfəndiyə qarşı veriləcək cavab ancaq «Cahillərdən uz çevir» yeyi-kəriməsidir, biz də ona bu cavabı verdik. Ə.K.

1^ Əbdullah ibn Səba haqqında «Əbdullah ibn Səba nağılı» aid kitaba bax. İst. 1974.

1^ Həzrət Peyğəmbərə (s) bir qızarmış quş gətirilmişdir. Bu hədisi o münasibətlə buyurdu və Əli (ə) gəldi. Birlikdə yedilər.

2^ Bu hədis Xeybər qəzvəsində buyurmuşdur.

1^ «Ali-İmran» surəsi, ayə 19.

1^ «Qəsəs» surəsi, ayə 68.

1^ «Bəqərə» surəsi, ayə 124.

2^ «Çumə» surəsi, ayə 2

1^ «Nur» surəsi, ayə 36.

2^ Tövhidi-zatı Allah-Təalanın bir olub şəriki, nəziri, vəkili, vəziri olmamasına inamaqdır. Tövhidi-sifatı sifatlarının zatından ayrı bulunmadığına inanmaqdır. Sifati-sübutiyə səkkizdir: 1. Hər şeyə gücü yetər; ixtiyarı ilə qadirdir; məcbur olaraq deyil və aciz olmaz. 2. Hər şeyi künhü ilə bilir. 3. Həyyidir: həyatı daimidir, fəqət ruh ilə deyil. 4. İradə sahibidir: yaxşılığı istəyəndir, pisliyi xoş gərməz. 5. Eşidir, görür: qulaq və gözlə yox: zatı bilgiləri ilə 6. Ondan əvvəl yoxdur, qədimdir; varlığından öncə yoxluq təsəvvür edilməz; sonuna son yox, baqi və əzəldir. 7. Mütəkəllimdir; dillə yox; kəlam yaradandır. 8. Sadiqdir: vədindən dönməz; gizb ona caiz deyil.

Allahda bu sifətlər yoxdur. Bunlar səlbi sifərlər də deyilir: 1) Mürəkkəb deyil; 2) Cism deyildir; 3) Sifatları hadis deyildir, təcəddüd etməz; 4) Gözlə görünməz; 5) Şəriki və bənzəri yoxdur; 6) Heç kəsə möhtac deyil; 7) Sifatları zatına uyğundur.