Ayətullah Seyid Əli Xamenei



Yüklə 1,43 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə10/41
tarix19.05.2022
ölçüsü1,43 Mb.
#116031
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   41
250-YAŞLI-İNSAN

İmamətin dörd dövrü 
İmamәt Peyğәmbәrin (s) vәfatından - yәni hicri tarixi ilә 
11-ci ilin sәfәr ayından İmam Hәsәn Əsgәrinin (ә) vәfatına - 


49
yәni 260-cı ilin rәbiülәvvәl ayına qәdәr davam etdi. Bu 
müddәtdә imamәt tәxminәn dörd dövrü yaşadı vә imamların 
hakim siyasi qüvvәlәr qarşısında mövqeyi baxımından hәr 
dövr bәzi xüsusiyyәtlәrlә yadda qaldı. 
Birinci dövr sükut, yaxud imamın hakimiyyәtlә әmәkdaşlıq 
dövrüdür. İslamdan zәrbә görmüş güclü xarici düşmәnlәrin vә 
etiqadı möhkәmlәnmәmiş yeni müsәlmanların olduğuna görә, 
körpә İslam cәmiyyәtindә ixtilafa vә ikitirәliyә әsla taqәt yox 
idi. Bu cәmiyyәtdә әn kiçik parçalanma onun bünövrәsini 
tәhdid edә bilәrdi. Digәr tәrәfdәn, haqdan yayınma İslam 
mәktәbinә, İslam cәmiyyәtinә әn xeyirxah vә mәsuliyyәtli 
insan olan Əmirәlmöminin (ә) kimi bir şәxsin dözmәyәcәyi 
hәddә deyildi. Bәlkә dә mәhz buna görә Peyğәmbәr (s) 
özünün bu nümunәvi şagirdinә qabaqcadan belә hadisәlәr 
zamanı sәbirli olmağı tapşırmışdı.
Bu dövr әziz Peyğәmbәrin (s) hicrәtin 11-ci ilindәki vәfatı 
ilә Əmirәlmömininin (ә) 35-ci ildәki xilafәti arasındakı 25 ili 
әhatә edir. O hәzrәt misirlilәrә ünvanladığı mәktubda bu fasilә 
dövrünün әvvәlindә öz vәziyyәtini izah edәrәk yazır ki, 
әvvәlcә bütün cinahlardan kәnara çәkildim, sonra isә bәzi 
qrupların İslamdan dönәrәk onu mәhv etmәk çağırışı 
etdiklәrini gördüm. Qorxdum ki, İslama vә müsәlmanlara 
kömәk etmәsәm, bunun ziyanları xilafәti itirmәkdәn dә böyük 
olsun. Buna görә ayağa qalxdım vә fәaliyyәtә başladım.
1
Əlinin bu 25 illik hәyatı İslama vә müsәlmanlara qarşı 
xeyirxahlıqdan irәli gәlәn fәaliyyәt, yardım vә dәstәkdәn 
ibarәtdir. O hәzrәtin dövrün xәlifәlәrinә verdiyi, Nәhcül-
bәlağәdә vә digәr hәdis vә tarix kitablarında qeyd olunan 
siyasi, hәrbi, ictimai vә digәr tövsiyәlәri bu amilә 
inkaredilmәz faktlar sayılır. 
İkinci dövr imam hakimiyyәti dövrüdür. Bu dövr 
Əmirәlmömininin (ә) dörd il doqquz aylıq vә Hәsәn ibn 
Əlinin (ә) bir neçә aylıq xәlifәlik dövründәn ibarәtdir. Bu dövr 
1
Nәhcül-bәlağә, mәktub: 62 


50
inqilabçı bir hökumәt üçün qaçılmaz olan bütün qüsurlara
çoxlu mәşәqqәt vә problemlәrә rәğmәn, İslam hakimiyyәtinin 
әn parlaq illәri sayılır. Bu dövrdә insani üsulların, mütlәq 
әdalәtin vә cәmiyyәtin hәyatında İslamın müxtәlif cәhәtlәrinә 
riayәt olunmasının, hәmçinin qәtiyyәtin, çәkinmәzliyin vә 
cәsarәtin tarixin bütün dönәmlәrindәn artıq olduğu danılmaz 
mәsәlәdir.
İmamların hәyatının bu dövrü ondan sonrakı ik әsrdә Şiә 
imamlarının hәmişә dәvәt etdiyi vә uğrunda çalışdığı hökumәt 
vә ictimai quruluş üçün örnәk idi. Şiәlәr bu dövrü әziz xatirә 
kimi yad etmiş, onun hәsrәtini çәkmiş, sonrakı rejimlәri 
onunla müqayisә edәrәk qınamışlar. Bu dövr eyni zamanda 
yetkinlәşmәmiş, yaxud haqdan uzaqlaşdırılmış cәmiyyәt vә 
xalq arasında tam islami vә inqilabi bir hökumәtin vәziyyәtini 
göstәrәn vә o zamandan etibarәn imamları uzunmüddәtli 
metodlara, çevrәdaxili ağır vә tәlәbkar kadr hazırlığına vadar 
edәn ibrәtamiz bir dәrs vә tәcrübә idi. 
Üçüncü dövr İmam Hәsәnin (ә) 41-ci ildәki sülhü ilә İmam 
Hüseynin (ә) 61-ci ildәki şәhadәti arasındakı dövrdür. Sülh 
bağlanandan sonra Şiәnin yarımgizli fәaliyyәti başlandı vә 
münasib zamanda hakimiyyәti Peyğәmbәr (s) ailәsinә 
qaytarmağı mәqsәd seçәn proqramlara start verildi. Adi 
proqnozlara görә bu çox da qeyri-mümkün görünmürdü
Müaviyәnin şәr dolu hәyatı bitәndәn sonra ona ümid 
bәslәnirdi. Buna әsasәn, üçüncü dövrü İslam hökumәti vә 
İslam rejimi qurmaq üçün qısamüddәtli quruculuq dövrü 
adlandırmaq olar. 
Nәhayәt dördüncü dövr tәqiblәr dövrü vә hәmin mәqsәd 
üçün uzunmüddәtli proqramlar zamanıdır. İki әsrә yaxın sürәn 
bu dövrdә müxtәlif mәrhәlәlәrdә qәlәbә vә mәğlubiyyәtlәr 
olmuş, ideoloji sahәdә qәti zәfәr çalınmış, dövrә uyğun 
yüzlәrlә taktika işlәdilmiş, ideal İslam adamının ixlasına, 
fәdakarlığına vә üstünlük göstәricilәrinә minlәrlә nümunә 
tәqdim olunmuşdur. (Sadiq rәhbәr, sәh. 16-19) 


51
İmamların hәyatında yetәrincә diqqәt yetirilmәyәn әn 
mühüm mәsәlә gәrgin siyasi mübarizә amilidir. İslam 
xilafәtinin açıq şәkildә şahlıq әlamәtlәri ilә qarışdığı vә 
despotizmә çevrildiyi birinci әsrin ikinci yarısından Əhli-beyt 
imamları öz siyasi mübarizәlәrini şәraitә uyğun üsullarla 
güclәndirdilәr. Bu mübarizәnin әn böyük mәqsәdi İslam 
quruluşu vә imamәtә әsaslanan hakimiyyәt qurmaq idi. 
Şübhәsiz ki, dinin vәhy ailәsinә xas görüşlәrlә tәfsiri, elәcә dә 
İslam tәlimlәrindәn vә din hökmlәrindәn tәhriflәri aradan 
qaldırmaq da Əhli-beytin mübarizәsi üçün mühüm mәqsәd 
sayılırdı. Lakin qәti faktlara әsasәn, Əhli-beytin mübarizәsi bu 
işlәrlә mәhdud olmurdu vә onda әn böyük mәqsәd Əli (ә) 
hökumәti qurmaqdan vә әdalәtli İslam quruluşu yaratmaqdan 
başqa bir şey deyildi. İmamların vә onların tәrәfdarlarının 
mәşәqqәt vә fәdakarlıq dolu hәyatlarının әn böyük sәbәbi bu 
mәqsәd idi. İmamlar hәzrәt Sәccadın (ә) dövründәn vә Aşura 
hadisәsindәn sonra bu mәqsәd üçün uzunmüddәtli işlәrә 
başladılar. 
Aşura hadisәsi ilә İmam Rizanın (ә) vәliәhdliyi arasındakı 
140 illik dövrün hamısında Əhli-beyt imamlarına bağlı olan 
Şiә cәrәyanı hәmişә xilafәtin әn böyük vә әn tәhlükәli 
düşmәni sayılmışdır. Bu müddәtdә dәfәlәrlә münasib şәraitlәr 
yarandı, Əli (ә) hәrәkatı adlandırmalı olduğumuz Şiә 
mübarizәsi böyük qәlәbәlәrә yaxınlaşdı, amma hәr dәfә son 
qәlәbә qarşısında maneәlәr yarandı, çox zaman bu hәrәkatın 
әsas mәrkәzi vә mәnbәyi olan imama düşmәn tәrәfindәn әn 
böyük zәrbә vuruldu; onlar hәbs olundular, yaxud şәhadәtә 
yetirildilәr. Növbә sonrakı imama çatanda da tәzyiq vә 
repressiya elә bir hәddә idi ki, uyğun şәrait yaratmaq üçün 
yenidәn uzun zamana ehtiyac yaranırdı. 
İmamlar bu hadisәlәrin güclü fırtınası arasında ağıl vә 
şücaәtlә şiәliyi kiçik, lakin dәrin vә möhkәm cәrәyan kimi ağır 
vә tәhlükәli keçidlәrdәn keçirdilәr. Əmәvi vә Abbasi xәlifәlәri 
heç zaman imamı mәhv etmәklә imamәt cәrәyanını bitirә 
bilmәdilәr. Bu kәsәrli xәncәr hәmişә xilafәt aparatının 


52
kәnarında sancılmış qaldı vә daimi tәhdid kimi onların 
rahatlığını pozdu.


53

Yüklə 1,43 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   41




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin