Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu azərbaycan folkloru antologiyasi (Cəbrayıl, Ağdam, Laçın, Qubadlı, Zəngilan, Ağcabədi və Kəlbəcər rayonlarından toplanmış folklor nümunələri) baki – “Nurlan“ – 2012

23. ŞAH ABBAS VƏ ÜÇ OĞRU
Şah Abbas qapı-qapı gəzir. Görür ki, xəzinənin yanında üş nəfər adam var. Gejənin yarısı, üç nəfər adam xəzinənin yanında. Şah da şahdı axı, balaja adam deyil. Bilir ki, bular xəzinəni yar­ma­ğa gəlif. Oğru diliynən bulara deyir ki, kimsiz? Olar da oğru diliy­nən deyir... (Oğru dili də var, aşıq dili də. Məsələn, toya gedəndə öz yoldaşımnan mən nə danışsam heş kim məni başa düşməz). Hələ xəzinəyə yaxınnaşmıyıflar, aralıdadılar. Şah deyir ki, əlinizdən nə iş gəlir? Şah da adicə fəhlə paltarındadı ey, seçilmir bulardan. Bu­la­rın libası hələ şahınkınnan yaxşıdı. Biri deyir ki, biz oğruyux, gedə­jeyih oğurruğa. İt hürsə, biləjəm ki, o it nə deyir. Şah deyir ki, sən öl, sənin işin yaxşıdı. O birsinə deyir ki, ə, sənin əlinnən nə gəlir?

Deyir:

– Mənim əlimnən o gəlir ki, nətər çətin qıfıl olsa, ona əl buladımsa açmalıyam.

Deyir:

– Sən öl, səninki lap yaxşıdı.

O birsinə deyir ki, bəs sənin əlinnən nə gəlir? Deyir:

– Zülmət gejədə bir adamı görsəm, otuz il onnan sora onu ta­nıyajam.

Onnardan biri çevrilir deyir ki, bəs sənin əlinnən nə gəlir? Deyir:

– Mənim əlimnən o gəlir ki, ölüm ayağı oldu, can baratı oldu, gördüm ki, ölüm gəlif duruf, tənəzzül gəlif duruf, əlimi bığıma çəkəjəm o tənəzzüldən azad olajayıx.

Bular deyir:

– Sən öl, lap yaxşı.

Gedif xəzinəni yarıllar. Hərəsi bir kilo, yarım kilo qızıl götü­rür, paylaşıllar. Şah da öz payını götürür gedir öz evinə. Buların üçünü də tanıyır. Səhər qasidə deyir ki, getginən onnarı çağır. Qasid gedir çağırır, üçü də gəlir. Şah deyir, bu gejə şahın xəzinəsini yarmısız, sizi dar ağacınnan asdırajm. Dar ağaşdarın qurdurur, ca­ma­hat yığılır, el yığılır. O adət çoxdandı ey. Axırıncı variantda de­yillər nə deyirsən, asıllar səni. Biri deyir:

– Vallah, səyf eləmişəm, uşaxlarım var, ayləm var, yazığın gəlsin.

O birisi deyir ki, işdi olufdu, qələt eləmişik, amanın günüdü bizi öldürmə. Qızılını da veririk. Növbə adam tanıyana gəlir. Adam tanıyan deyir:

– Şah, biz xəzinəni dörd adam yarmışıx. Ya dar ağacın dörd elə, o adam da gəlsin asılsın, ya da əlini bığına çək.

Heylə olur üçün də buraxır. Deyir, sizə yaxşı yol, gedin.

Söyləyici nağılı atasından eşidib. Atası toy bəyi olub,

məclisdə, evdə yeri gələndə belə nağıllar söyləyirdi.