Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu azərbaycan folkloru antologiyasi (Cəbrayıl, Ağdam, Laçın, Qubadlı, Zəngilan, Ağcabədi və Kəlbəcər rayonlarından toplanmış folklor nümunələri) baki – “Nurlan“ – 2012

46. SEYİD ƏZİZ AĞA
I mətn

Qırx dokquzuncu ildə çox böyüh quraxlıx oldu. Mənim böyüh qardaşım qalxoz sədri idi. Atam dedi ki, Seyid Əziz ağaya demi-şəm, gəlif sahələri gəzəjəh. Get Seyid Əziz ağanı gətir. Bizim yerdən yuxarıda təpə var. Bunnan irəli ağsakqallar yığışıf həmin təpəyə müsəlləyə çıxırdılar. Bizim də bir yaxşı atımız vardı, çox gözəl yeriyirdi. Atı yəhərrədilər, məni də üsdünə qoydular, getdim. Çox nurani kişi idi.

– Gəlmisən, bajıoğlu?

Dedim:

– Hə.

– Çay işmisən, çörəh yemisən?

Dedim:

– Bəli, çay da işmişəm, çörəh də yemişəm.

Üzəngini tutdum, mindi. Yolda qayıtdı ki, ayə, bu nə yaxşı seyid atıdı. Bunu Kərəm hardan alıf?

Dedim:

– Əşi, bunu bizə İmişli rayonunun Muğannı kəndinnən bağış­dıyıflar.

Nəysə, gəldih. Gördüh kəndin beş-altı ağsakqalı təpədə duruf-lar. Bularnan görüşənnən sora üzü qibləyə durdu. Dedi ki, mən Allahdan dua eliyəjəm, siz mənim arxamda amin deyin. Birinci sözü bu oldu ki, ya rəbbim, ya rəsul Allah, bu camaat məni sənə yaxın bir insan kimi gətirif. Sənnən diləh diliyəjəm. Səni ant veri-rəm öz cəh-calalına, mənim diləyimi yerinə yetir, bu camaatın yanında mən xəjalət olmuyum. Dedi:

– Ərazinizi gəzməh üçün mənə bir atdı verin.

Burda Eyvaz kişi vardı, bir də Əli kişi. Bular da atdandılar, bu kişiynən ərazini gəzif gəldilər. Qardaşımın evi var idi, bir heyvan kəsmişdih ki, bu ağsakqallar gəlsinnər, çörəh yesinnər, bu seyidi də götürəh gedəh. Bular ərazini gəzdilər gəldilər. Bu kişi dörd yerdə Quran oxudu. Atam maa dedi ki, bu kişini gətirəndə nə danışdı. Dedim ki, dedi at nə yaxşı seyid atıdı, Kərəm bunu hardan alıf. Mən də dedim Muğannıda bir dosdumuz var, o, atama bağışdıyıf. Atam dedi getmə, at qaldı seyidə. Həmən o maydanı atam bağış-dadı seyidə. Seyid dedi ki, ə, tez olun, tez olun, məni yola salın.

– Ə kişi, nədi? Çörəh-zad yeməmisən.

– Bu saat yağajax, yolda isdanajam.

And olsun Allaha, Sarıcalıya çatmamış bir leysan başdadı. Elə bilginən bir xəritə idi. O ili qonşu kəntdərdə məhsul olmadı, bizim taxılımızı yığıf yığışdırmax olmadı. Toxumu gəldilər bizim kəntdən aldılar apardılar.

Oların qapısında üş yüz-dörd yüz illih bir çinar varıdı, onun da başında hajıleyləy yuva qurmuşdu. İlan gəlirdi hajıleyləyin aya-ğında, o yuvaya düşürdü. Ağajnan düşürdü, gəlirdi onun otağında qalırdı, səhəri günü gənə çıxıf gedirdi. Bax, heylə bir seyid idi olar. Əsilləri Laçın rayonunun Alxaslı kəndinnəndi.

II mətn

Olar qapıda heyvan saxlıyırdılar. Səhər durur görür ki, dana yoxdu. Deyillər ki, ağa, dana yoxdu, aparıflar.

Deyir:

– Ə, heş kəs aparmaz, gedin bağa baxın.

Oların bəri üzündə çəkillih vardı. Gedif görüllər ki, dananı bağlıyıflar ora. Gəliflər ki, inəyi də aparalar. Aparanda gedif görüf­lər ki, dana ölüf. İnəyi də buraxıflar. Deyiflər bunnan bizə xeyir yoxdu. “Tova” deyif qayıdıflar.