Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu azərbaycan folkloru antologiyasi (Cəbrayıl, Ağdam, Laçın, Qubadlı, Zəngilan, Ağcabədi və Kəlbəcər rayonlarından toplanmış folklor nümunələri) baki – “Nurlan“ – 2012

34. DÜNYA DAŞQINI
I mətn

Peyqumbər bilirmiş ki, dünyanı su alajax. Gəmi düzəldif ki, hər şeydən bir nəsil götürsün. Xamırrıyıf, müşəmməliyif. Bir qarı­nın bir inəyi varmış. Peyqumbərə qonşu imiş. Gündə peyqumbərə bir isdəkan süt verirmiş. Bir gün peyqumbər qarıya deyir ki, qarı nənə, bəs dünyanı su alajax. Onda gələrsən, səni götürərəm gəmiyə. İnəya da dəymə. Gələjeyih, inəyi də salamat tapajeyih.

Qarı nənə gedif gəmiyə yetmiyif. Gəmi qalxıf, İrəvannan bəri Haçadağ var, ora. Qarı qayıdıf gəlif daxmasına. Tufan olanda peyqum­bər ilanı götürməmişdi ki, toxumu kəsilsin. İlan da xəlvətcə dolaşdı gəminin altına, qalxdı getdi. Siçan gəminin müşəmməsini yedi, dəldi. Gəmiyə su çıxanda bilmədilər nağarsınnar. İlan dedi ki, mən onu kəsərəm. Gördülər ki, ilan bulardan beyxəbər minif. İlan çıxdı gəldi, o siçan dələn yerə quyruğunu tıxadı, başını qoydu yatdı.

Su çoxaldı, yer üzündə camaat hamısı qırıldı. Getdilər bular durdular dağın başında. Ay gəldi, gün gəldi. Bir gün peyqumbər qəjiri^ yolladı ki, get bir xəbər gəti. Qəjir gəldi leşdən yedi, yedi, qal­xa bilmədi. Gözdədi, qəjir gəlmədi. Ayrı bir quşu göndərdi. Quş xəbər apardı ki, dünya ala-babat quruyuf. Qəjir də leşdən yeyif qal­xa bilmir. Gəmidə olannar yendi gəldi. Peyqumbər qəjirə qarğış elədi ki, sənin yeməyin həmişə leş olsun. İndi qəjir qanadına baxır, görür ki, bir gilə qan var, o qan hara əyilsə, o gün axşama kimi ora gedif gərəy o leşi tapa. İndi qəjirin peyqumbərin qarğışınnan sora yediyi ancax mındar leşdi.

Peyqumbər gəldi gördü ki, qarının daxmasının dörd bir tərəfi su görmüyüf. İnəyi gedif örüşə, axşam-axşam gələndə görür ki, inəyi suya bılanmış gəlif. Ancax qarının gözünə su görünmüyüf. Tufan bir ay çəkif. Ona görə deyillər ki:

Dağlar özələndi,

Qar yağdı, təzələndi.

Nuh peyqumbər gəldi,

Dünya təzələndi.
II mətn

Deyilənə görə, Nuhun gəmisi, deməh, gedif Ələngəz dağının hansısa bir yerində ilişif qalıf. Qalannan sohra su quruyuf, quruyannan sohra qıraxdan baxanda görüflər ki, əəndən bir tüsdü gəlir. Gedif görüflər ki, bir qoja arvatdı, bir inəhdi, ojax qalıyıf, bir də bilmirəm, yanında nədi, oturuflar ojağın yanında. Bını kitabdan oxumamışam. Kürər sözü^, ağızdan-ağıza eşitmişəm. Dedihlərimin hamısını eşitmişəm.

III mətn

Nuh peyğəmbər vəhşi heyvannarın idarəsi ilə məşğul olur­muş. Ona bir səda gəlir ki, elə bir leysan olajax ki, onnarın yaşadığı ərazinin hamısını su altına alajax. Bı gəlir o barədə öz qohum-əqrabasına məlumat verir. Deyir ki, biz səfərə hazırraşma­lıyıx, dünyanın üzünü su alajax. Ona görə gəmi düzəltməliyih. Tu­fan olanda bı gəmiyə minif gedərih. Onun sözünə baxan adamlar yığı­şıllar onun gəmisinə. Onun da içərisində, həmin o gəmidə yüz iyirmi vəşi heyvanın növü olur. Axı hər bir heyvan boğulanda, dara düşəndə öz dilində danışır.

Nuhun gəmisi gəlir, indiki Naxçıvan olan yerdə, orda bir adada qayaya dəyir, dağılır. Onda da Nuhun özü olmaxnan bərabər, ona sadiq olannar, Allaha inanan adamlar o qayaya yaxın olullar. Qayaya çıxmaxnan xilas olullar. İnanmıyannar, o heyvannar orda qərq olur. O Nuhun çıxdığı yerə indi Naxçıvan deyillər. Oranın adı vaxdiynən Nuh çıxan yer oluf.
IV mətn

Dəryada oynadı Nuhun gəmisi,

Biçildi, qalmadı onun zəmisi.

Nuh gəmini düzəldif, hala gələndə hər şeydən birini götürüf, canım qurban olduğum. Elə bil ki, hər heyvannan birini, bir musur-man kişi, bir arvat, bir erməni, harsın, bir rus, bir rus arvadı, belə-belə yığıfdı lap gəmi dolanacan. Taa ilanacan yığıf. Gəlifdi suyun ortasında gəmi getdiyi yerdə, o yekə mişovul deyillər ha, o, gəminin altınnan kəsifdi. Kəsəndə su dolufdu gəminin içinə. Axı su batırır, ağırraşdırır. Camaat ağlıyıf, qışqırıf. Canım qurban olduğum Nuhun özü gəlif, barmağını qoyuf o siçovul deşən yerə. Su gəlmiyif tay. Onnan sora sürüf gedif, çıxıf qırağa, harda məskən salajıymışsa ora.