Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu dəRBƏnd folklor öRNƏKLƏRİ

ATALAR SÖZÜ VƏ MƏSƏLLƏR (15)
Alma tərəyinin dibinə armud düşməz.

Ağlaya bilməyənin ölüsü gorbagor olar.

Ağıl ev yiyəsidir, bilik qonaq.

Axıra qalan axura qalar.

At görəndə axsayır, su görəndə susayır.

Allah deyən ac olmaz, xurcununda çörək olsa.

Avalçı cücə yumurtada civildər.

Atın arpası çox olanda yüyəni şaq-şaq vurar.

Artıq atı olan yorulmaz.

Ata arpa, igidə aş.

Atı olana nisyə qamçı da verərlər.

Atı atın yanına bağlasan ya vurağan olar, ya qapağan.

Ağılsız baş şamsız fənər kimidir.

Ahnan abad olan zülümnən bərbad olar.

Ac Tanrıdan güclü olar.

Açılan süfrənin min eybi olar, açılmayan süfrənin bir.

Analı qız güllü qız,

Anasız qız küllü qız.

Aşağıda yatırsan sel aparır, yuxarıda yatırsan yel.

Bəyin qabağına keçmə, atın dalından.

Bilənə cibin də sazdır, bilməyənə zurna da azdır.

Bişincə gözləyən düşüncədə gözləyər.

Bəxtin durdu sən də dur, bəxtin yatdı sən də yat.

Böyük deyənə qulaq asmayan böyüməz.

Quş yuvasından quş əskik olmaz.

Qapını möhkəm bağla, qonşunu oğru tutma.

Qoyunu saxlayan dəridi, xatunu saxlayan əridi.

Qaradan qaş olmaz, özgədən qardaş.

Qart da gedər dünyadan,

Yaş da gedər dünyadan.

Qaynayan qazana milçək oturmaz.

Qohumunla bostan əkmə.

Qazan daşanda çömçə mil altından çıxar.

Qurd yaşadığı yerə toxunmaz.

Qərib itin quyruğu qısılı olar.

Qaymağı üzdən, balı dibdən yeyərlər.

Qanan qanmayana borcludur.

Qorxaq daşın böyügündən yapışar.

Qonağını əzizləyən itinə də sümük atar.

Qəbirdə yatacağın gün evində yata bilməzsən.

Qızı saldın beşiyə,

Cehizini sal eşiyə.

Qar yağmaqla qarğa ağarmaz.

Düzlük divardan keçər, əyrilik otaq içində qalar.

Dağa dağ demək olmaz, yanında dərə olmasa.

Daş düşdüyü yerdə ağır olar.

Döymə taxta qapımı, döyərlər dəmir qapını.

Darğanda yağmasa, xırmanda yağar.

Dəli qız deyər anasız olaydım, bədəsil gəlin deyər qayna­nasız.

Dinənin bağrını dinməyən partladar.

Düşmənini çöldə axtarma, evdə axtar.

Dostsuz adam köksüz ağac kimidir.

Deyən dəlidirsə, eşidən ağıllı olmaıdır.

Dost atan daş ağır olar.

Evində yoxdur urvalıq,

Könlündən keçir darğalıq.

El tikəni sel sökə bilməz.

Elə çalmağın da belə oynamağı olar.

Əməksiz yemək olmaz.

Əmiyə qalan dəmiyə qalar.

Ərə getmək gələndə böyük bacı olursan, ev süpürmək gələndə kiçik bacı.

Ər tutanı el tutar, ər atanı el atar.

Ərinəni ər almaz, alsa da saxlamaz.

Ərlə xatunun savaşı, yaz gününün yağışı.

Zəmidə izi olmayanın, süfrədə üzü olmaz.

İt aşı, balıq başı.

İnsanı bir dəfə gördün yoldaşdı,

İki dəfə gördün qardaşdı.

İnək sağa bilməyənə həyət də əyridir.

İt özünü murdar bilməz.

Yarmadan aş olmaz, özgədən qardaş.

Yaxşı olsa xanımdan, pis olsa qaravaşdan.

Yatmağına baxanda gördüyü yuxuya min şükür.

Yaxşı bez arşınsız da satılar.

Yağ yağa qarışar, yarma yavan qalar.

Yaxşı qoca olmayan yerdə yaxşı cavan da olmaz.

Yüz dəfə peyğəmbərə yalvarınca bir dəfə Allaha yalvar.

Yayda çəkər zəhməti, qışda görər ləzzəti.

Yamanlıq etdin, yaxşılıq gözləmə.

Yaman mal yiyəsinə qayıdar.

Yola çıxan adama silahla çörək ağır olmaz.

Yeddi qazanda bişəni aldatmaq isdəyir.

Yaman atın yalı uzun olar.

Yumruq vurana xəncər vurallar.

Yol tanıyan yolda qalmaz.

Küthəkütnən it saxlayanın bir təknə əppəyi gərək.

Kim atasından baş alsa, barmaqla göstərəllər.

Keçəl düzünü desə, başına qapaz dəyər.

Kişi evin fəhləsi, qadın evin bənnası.

Kim əkdi, kim becərdi, kim də dedi ‒ “bağ mənimdi”.

Kötüksüz koldan meşə olmaz.

Kiçik olmayan yerdə böyük də olmaz.

Kərə qoyun yaylaqdan geri qayıdanda yığılar.

Kasıbın könlü gen olar.

Köhnə göndən təzə çarıq çıxmaz.

Kasıb çıxarını bilsə, geydiyi atlas olar.

Kor öz ölkəsini çapar.

Kasıb nədən olmusan – bilməməzlikdən.

Giyov da birdir, gavur da.

Günortanı bərkit, şamı tərk et.

Malın mal olsun, bazardan qorxma.

Naxır yerli-dibli yoxdur, bu, ala dana axtarır.

Nə daş atdın ki, qolun da ağrısın.

Ortalığı yad adamla elə, dostluğu az adamla.

Pisdən yaxşı da törənər, pis də.

Pişik öz balasını külə boyayıb yeyər.

Rəhmət qazana, lənət pozana.

Saxla samanı,

Gələr zamanı,

Dağrandır qışın yamanı.

Sonalıyanın axrı ya kara, ya keçələ.

Su gələn arxa bir də gələr.

Sonalıyan sonsuz qalar.

Süfrəyə yaxın, davaya uzaq.

Söyləyənə baxma, söylədiyinə bax.

Səliqəli adamın iti, səliqəsiz adamın pişiyi kök olar.

Su təzə, bardaq təzə,

İçərlər məzə-məzə.

Səndən daş yaxşıdır, şarbata özü ilə qoymağa.

Südlü qoyun sürüsündən çıxmaz.

Tülküdən bic heyvan yoxdur, amma tələyə düşəndə dörd ayağından düşər.

Tərəyi kiçikliyində əyərlər.

Tüpürə-tüpürə getdi,

Yalaya-yalaya gəldi.

Tərək bəhər tutsa, başını yerə əyər.

Ürəkdə açmayan dil deməz.

Fərli oğul atasının gövşənini əkər.

Xatun var, arpa deyər – aş elər ,

Xatun var, kişini külbaş elər.

Hər işin budala-budala, bu işin lap budala.

Hər tərək öz kökü üstə bitər.

Hala incələr, üzülməz

Haram gedər gəlməz.

Haqq var, divan yoxdur.

Çörəyin qədrini bilməyən çörəksiz qalar.

Şaxta tənbəli burnunnan tutar, çalışana baş əyər.