Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ az ərbaycan memarliq və İNŞaat universiteti “İnşaat” fakültəsi

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Şəkil 5. Zərbəli daşqıranların sxemi 
a-
çəkicli birrotorlu; b-çəkicli özütəmizlənən; v-rotorlu; q-eyni zamanda quruma əməliyyatı gedən 
ikirotorlu: 1-
gövdə, 2-rotor, 3-çəkiclər, 4-kolosnikli şəbəkə, 5-tərpənən tava, 6-tərpənməz tava, 7-
lövhəli konveyer, 8-əksetdirən tava, 9-isti qazlar üçün boru, 10-tozlanmış qazlar üçün boru 
Parçalanmış hissələr kolosnikli şəbəkənin (4) üzərinə tökülür. Xırda hissəciklər şəbəkənin 
deşiyindən keçir, iri hissəciklər isə yenidən çəkiclərin zərbəsi və sürtülmə ilə xırdalanır. 
Birrotorlu daşqıranın mənfi cəhəti ondan ibarətdir ki, onda plastiki nəm və özlü materialları 
xırdalamaq olmur. Çünki bu materiallar şəbəkəyə və dağıdıcı tavalara yapışır. Bu tipli daşqıranların 
məhsuldarlığı aşağıdakı formulla hesablanır: 
Q= 100·D
2
·L·n 
D>L olduqda; 
Q= 100·D·L
2
·n 
Dburada, Q – 
daşqıranın məhsuldarlığı, m
3
/saat; D – 
çəkiclərin ucu ilə çəkilən çevrənin diametri, m; L 
– 
rotorun uzunluğu, m; n – rotorun fırlanma tezliyi, min dövr/dəq. 
13 

---

Öz-
özünə təmizlənən daşqıranlar (şəkil 5,b) özlü, yumşaq və nəm materialları xırdalamaq üçün 
tətbiq olunur. Bu daşqıran da adi çəkicli daşqıran kimi içərisində sürətlə fırlanan çəkicli (3) rotor 
yerləşmiş gövdədən (1) ibarətdir. Rotorun fırlanması istiqamətində daşqıranda xırdalayıcı tava (5) 
gücləndirmək üçün tavanın altında tərpənməz tava (6) quraşdırılmışdır. Tərpənən tava rotorun 
fırlanmasının əksinə hərəkət edir. Daşqırana daxil olan material böyük sürətlə fırlanan çəkicə zərblə 
dəyərək konveyerin lövhəsi üzərinə atılır. Materialın sonrakı xırdalanması çəkiclərin sürtülmə təsiri 
nəticəsində konveyerdə və şəbəkədə (4) başverir. Özlü materialların xırdalanması zamanı şəbəkə 
çıxarılır. Bu zaman lazımi xırdalanma dərəcəsi konveyerdə alınır. Lövhəyə yapışmış material 
konveyerin hərəkəti zamanı onun əks tərəfindən təmizlənir. Beləliklə, rotora daxil olan lövhə təmiz 
olur. Daşqıranın daxili səthinə materialların yapışmaması üçün ikinci lövhəli konveyer yerləşdirilir. 
Çəkiclərə atılan material şaquli konveyerə dəyərək aşağı tökülür. Lövhəyə yapışmış material onun 
hərəkəti nəticəsində fasiləsiz olaraq təmizlənir. Bu daşqıranlarda nəmliyi 20...30 % olan materialları 
xırdalamaq olur.