Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan döVLƏT İQTİsad yniversiteti

Sığorta xidmətlərinin hazırlanması. Sığorta şirkətlərində xidmət növləri 
üzrə məhsulların hazırlanması prosesi bir sıra mərhələni özündə birləşdirir.
Birinci mərhələdə toplanmış informasiyanan təhlili nəticəsində əldə olunmuş 
məlumatlara əsasən hazırlanması nəzərdə tutulan sığorta xidmətlərin növləri, 
keyfiyyəti və həcmi müəyyən olunur. Bu mərhələdə qarşıya qoyulan əsas 
tapşırıqlar bunlardır:
- sığortaçının bazarda təklif edə biləcəyi sığorta xidmətlərinin növlərinin 
müəyyən olunması;

---

55 
- seçilmiş hər bir sığorta növü üzrə qaydaların hazırlanması;
- sığorta xidmətlərinin bazara çıxarılması üçün təşkilati, texniki və maliyyə 
şərtlərinin təmin olunması.
Şirkətlər ənənəvi sığorta növləri və eləcə də yeni formalaşmış sığorta növləri 
üzrə məhsullarla bazara girə bilərlər və digər bazar subyektləri kimi oxşar və ya 
eyni məhsulla bazara çıxırlarsa, bu zaman bu məhsulun hazırlanmasında alıcıların 
tələblərinə uyğun olaraq geniş planda dəyişikliklər edilməlidir. Çünki 
rəqabətqabiliyyətlilik səviyyəsini artıraraq bazarda üstünlük qazanmaq üçün təklif 
edilən məhsulun digər məhsullardan fərqlənən xüsusi özəllikləri olmalıdır. Eyni 
zamanda qeyd etməliyik ki, sığorta məhsulu dörd mərhələdən ibarət həyat dövrü
ərzində bir sıra dəyişikliklərlə müşaiət olunur: 
1) yeni sığorta növlərinin müştərilərə tanıdılması;
2) bağlanmış sığorta müqavilələrinin sayının artımı;
3) stabilləşmə;
4) mövcud sığorta xidmətinə tələbin azalması.
Birinci mərhələdə şirkət bazara yeni məhsul çıxarır. Yeni məhsulun satış 
həcminin artırılması çoxlu vaxt və güc sərf edilməsinə baxmayaraq sığorta 
şəhadətnamələrinin satış həcmi nəzərdə tutulan qədər çox olmur. Bu mərhələdə 
məhsulun tanıdılmasına, reklama və satış kanallarının yaradılmasına böyük 
həcmdə maliyyə vəsaiti xərcləndiyindən bu dövr ərzində minimal həddə gəlir əldə 
edilir.
İkinci mərhələdə əgər bazara çıxarılan məhsul alıcıların maraqlarına cavab 
verərsə, gəlirlərin həcmi və uyğun olaraq sığorta şəhadətnamələrinin satışı 
əhəmiyyətli dərəcədə yüksələrək maksimal həddə çata bilər.
Üçüncü mərhələdə rəqib sığortacılar tərəfindən bazara təklif olunan və öz 
seqmentində möhkəmlənmiş məhsula qismən və ya tam oxşar analoji məhsullar 
bazara çıxarıldığından məhsula olan tələbat azalmağa başlayır. Toplanan sığorta 
haqlarının miqdarı əhəmiyyətli dərəcədə azalır. Bu mərhələdə müxtəlif 
metodlardan istifadə etməklə mövcud xidmət növü təkmilləşdirilməlidir. Məsələn: 

---

56 
tarif dərəcələrinin aşağı salınması, müxtəlif güzəştlər, endirimlər potensial 
müştəriləri tapmaq və s. bu üsullara misal ola bilər.
Dördüncü mərhələdə isə mövcud sığorta növü üzrə gələn sığorta haqlarının 
hədsiz azalması və hətta dayanması müşahidə olunur. Bu hal bir neçə səbəbdən baş 
verə bilər. Məsələn: sığortaçıların tələblərinin dəyişməsi, rəqabət qabiliyyətsizliyi 
və s. Ona görə də şirkət bazara çıxarkən hansı məhsul üzrə tələbin tam 
ödənilmədiyini və təklif etdiyi məhsulların hansı həyat dövrünü yaşadığını 
müəyyən etməlidir.
