Mövzu 23: Müasir qırğın vasitələri. Nüvə silahı və onun zədələyici amilləri. Adi qırğın vasitələri
Nüvə silahı digər KQS – na görə güclü zədələyici xassəyə malikdir. Nüvə silahının partlayış gücü trotil ekvivalenti ilə xarakterizə olunur. Trotil ekvivalenti – partlayış enerjisi bu nüvə sursatının partlaması nəticəsində alınan enerjiyə bərabər adi partladıcı maddənin tonla miqdarına deyilir. Nüvə partlayışının zədələyici amilləri aşağdakılardır:
- zərbə dalğası
Nüvə partlayışı enerjinin 50%-i zərbə dalğasının,35% -i işıq şüalanmasının,4% - i nüfuzedici radiasiya,10% -i radiaktiv zəhərlənmə, 1% - i elektromaqnit impulsuna ayrılır.
Zərbə dalğası – partlayış mərkəzindən hər tərəfə sürətlə yayılan çox güclü sıxılmış hava,torpaq və su qatından ibarətdir.Zərbə dalğasını izafi təzyiqlə ölçülür (vahidi 1Nyuton/m)
20kt Nüvə bombası:
1km məsafəyə 2 saniyə
2km məsafəyə 5 saniyə
3km məsafəyə 8 saniyə
İşıq şüalanmaı – partlayış zamanı meydana çıxan od kürəsinin saçdığı gözə görünən ultrabənövşəyi və infraqırmızı güclü şüalanmaya deyilir. İşıq şüalanması qeyri şəffaf materialdan (divar,taxta,bina) keçə bilmir, qatı duman,yağış və qar onun təsirini azaldır.
Nüfuzedici radiasiya – partlayış yerindən ətrafa yayılan,gözə görünməyən qamma şüaları və neytronlar selindən ibarətdir. Radiasiya cəmi 10-25 san. təsir edir və şüa xəstəliyi yaradır.Radiasiya Qrey(QR),Rentgen(R),rad.ölçü vahidləri ilə ölçülür. 1QR=100Rad,1R=0,95 Rad,1Zv(Zivert)=100R. Radiasiya müxtəlif sıx və qalın materiallarda təsirini azaldır. Poladın – 2,7sm,beton – 10sm,torpaq – 14sm,su – 23sm,ağac – 30sm qalınlığı radiasiyanı 2 dəfə azaldır. Neytron seli,suda,parafində,betonda daha çox zəifliyir.
Radiaktiv zəhərlənmə(çirklənmə) – partlyış zamanı radiaktiv maddə odlu kürənin tərkibində olur,odlu kürə buxara və tüstüyə bürünür,hündürə qalxır,bir neçə saniyədən sonra topa buluda çevrilir.İri radiaktiv toz partlayış rayonunda yerə çökür, Radiaktiv zəhərlənmə aşağdakılardan ibarətdir:
|
