B safarov, T. Raxmanov

Buyurtma nuqtasi 
– TMZ keyingi guruhiga buyurtma berishni aniqlashga 
yordam beradigan ombordagi mavjud va buyurtma berilgan TMZ summasining 
past nuqtasi. 
Bosh (general) budjet – 
subektning hamma faoliyatini qamrab olgan 
moliyaviy xujjat. 
Budjet 
– rejaning miqdorda aks ettirilishi, uning bajarilishi ustidan nazorat 
qilish vositasi va tartibga solish usuli. 
Boshqaruv bosqichi–
tegishli vaqt oralig‘ida boshqaruv faoliyatini amalga 
oshirish uchun bajarilayotgan tadbirlarning majmuasi. 
Budjet (smeta)–
amaliyotda tegishli davr ichida olinadigan daromad va 
sarflanadigan xarajatlarning rejalashtiriladigan miqdorini ko‘rsatadigan va ushbu 
maqsadlarga erishish uchun jalb qilinadigan kapitalning miqdorini belgilaydigan, 
ma’lum davr uchun tayyorlangan va qabul qilingan pul ko‘rinishidagi miqdor 
rejadir. Javobgarlik markazlarining ushbu rejalarni bajarishini baholashda asos 
bo‘lib xizmat qiladi. 
Budjetlashtirish –
subekt va uning bo‘linmalarining faoliyatini boshqarish 
usuli. 
Vertikal tahlil –
har bir ko‘rsatkichlarning tarkibiy qismlarini va chetga 
chiqishning umumiy hajmidagi ularning o‘zgarishini o‘rganish. 

---

372 
Gorizontal tahlil – o‘
tgan davrdagi yoki hisobot davrida tasdiqlangan smeta 
xarajatlarining o‘rtasidagi farqlarni aniqlash usuli. 
Grafik (chizma) usuli – 
zararsizlikning iqtisodiy va buxgalteriya modulini 
tuzish uchun asos bo‘ladigan daromad, xarajatlar va foyda hajmining ishlab 
chiqarish hajmiga bog‘liq bo‘lishi. 
Davriy xarajatlar (hisobot davrining xarajatlari) –
mahsulot (ish, xizmat) 
larni ishlab chiqarish bilan bevosita bog‘liq bo‘lmagan xarajatlar. Ushbu xarajatlar 
asosan tijorat (sotish) va ma’muriy boshqaruv va moliyaviy faoliyat bilan bog‘liq 
xarajatlaridan tashkil topgan.