Cihan bulut elçin SÜleymanov döVLƏt maliYYƏSİ Bakı 2015

5.2. DÖVLƏT XƏRCLƏRİNİN TƏSNİFATI

Dövlət xərcləri ilə bağlı müxtəlif sinifləndirmələr vardır. Bunlar dövlət xidmət-lərinin quruluşunu, formasını və iqtisadi qaynaqların istifadəsini təyin etmədə istifadə edilən vasitələrdir. Bu vasitələrin istifadəsi hədəflər istiqamətində olub, dövlətin mövcud olan qaynaqlarla nələr etmək istədiyini əks etdirməkdədir. Eyni zamanda, dövlətin etmək istədiyi ilə həqiqətdə nələr etdiyi mövzusunda bir yox-lama quruluşu meydana gətirilməlidir. İctimai xidmətlərində təsis edilən dövlət xərcləri, bu xidmətlərin əhəmiyyətini ifadə etməkdədir. Beləcə, dövlətin, ictimai xidmətlər arasında etmiş olduğu qaynaq bölgüsünün nisbət (faiz) baxımından miq-darı, prioriteti və bu xidmətlərin dövlətə olan pul xərcinin böyüklüyü dövlət xərc-lərinin xidmətə meylli olaraq təsnif edilməsinin əhəmiyyətini ortaya çıxarmaq-dadır. Çünki dövlət xərclərinin nə növ, mal və xidmət istehsalına istiqamətləndiyi, digər bir ifadə ilə, dövlət sektorunda istehsal edilən mal və xidmətlərin növü, iqti-sadiyyatın ümumi inkişaf müddəti ilə əlaqədardır. Dövlət xərcləri iqtisadi və icti-mai nəticələri yaradan təsirli bir maliyyə vasitəsidir. Bu, dövlət sektorunun istehsalı olduğu mal və xidmətlərin quruluşundan irəli gəlməkdədir. Digər bir izahatla, dövlət sektoru tərəfindən çıxarılan mal və xidmətlər üçün edilən xərclərin iqtisadi təsirlərinin xüsusiyyəti də söhbət mövzusu ola bilər. Dövlət xərclərinin iqtisadi və ictimai nəticələrinin təyin oluna bilməsi, ancaq xərclərin iqtisadi təsirlərinə görə təsnifatı ilə mümkün ola bilməkdədir.
5.2.1.Dövlət xərclərinin adminstrativ (təşkilati) baxımndan təsnifatı
Dövlət xərclərinin adminstrativ təsnifatı zamanı xərcləməni edən rəhbərlik üzvləri əsas götürülməkdədir. Bir başqa ifadə ilə dövlətin təşkilati quruluşuna görə təyin olunmaqdadır. Adminstrativ təsnifləşdirmə, siyasi və adminstrativ məsuliy-yətin təyin etməsini və proqrama məsul şəxslərin müəyyənləşdirilməsini hədəfə al-maqdadır. Bu, çox da praktiki faydası olmayan bir təsnifləşdirmə növüdür.