- İqtisadi böhran və təbii hadisələr üzündən vergi ödəmə gücünün azalması nəticəsində büdcə kəsirinin meydana gəlməsi.
Hər hansı bir iqtisadi böhran nəticəsində, mükəlləflərin iqtisadi fəaliyyətində bir dəyişmə və iqtisadi güclərində bir azalma olacağı üçün vergi ödəmə gücləri zəifləyir və nəticədə dövlət gəlirləri azalır; bu da büdcənin kəsir verməsinə səbəb olur.
- Ölkə içində mövcud olan konjektur dövrəsinə görə büdcənin kəsir verməsi Ölkə yüksək konjektur dövrəsində olduqda büdcənin gəlirlərində artıq və kəsir-lərin isə görünməməyi mövcud olmaqdadır. Doğru bir balansın tapılması lazım olan bu dövrədə böyük büdcə kəsirləri görünərsə, bunun səbəbləri başqa faktor-larda axtarılmamalıdır.
Aşağı konjektur dövrəsində gəlir büdcəsi birdən-birə azaldığı halda, xərc büd-cəsi dəyişməz, durğunluqdan və bəlli bir böhrandan çıxmaq üçün ediləcək xərclə-mələrlə daha da çoxala bilər. Bu halda büdcə kəsir verməlidir.
- Müharibə səbəbi ilə büdcənin kəsir verməsi. Hər hansı bir döyüş olduğu zaman müdafiə xərclərinin çox artacağı, bir çox vətəndaş cəbhədə olduğundan iqtisadi fəaliyyətdən çəkiləcəyi nəticəsində gəlir büdcəsi sürətlə azalarkən, xərc büdcəsi artacağı üçün büdcə kəsir verəcəkdir.
- Müharibə sonrası yenidən inşa və təşkilatlanma səbəbi ilə büdcənin kəsir verməsi. Müharibə əsnasında bir ölkənin dağıntıları üzündən böyük dəyər itkilərinə mə-ruz qalması qaçılmazdır. Dövlətlər müharibə sonrası bacardığı qədər inşa və təşki-latlanma işinə başlayırlar. Bu vəziyyət böyük xərcləmələrə yol açır. Müharibə nəti-cəsində böhrana uğramış iqtisadi vəziyyət vətəndaşın vergi ödəmə gücünü azalda-cağı üçün bu xərcləmələri qarşılayacaq gəliri təmin etmək imkanına malik deyil. Bu da büdcənin kəsir verməsinə səbəb olur.
- İqtisadi subsidiyalar səbəbi ilə büdcənin kəsir verməsi Dövlət xərcləri arasında yer alan subsidiyalar, hökumətlərarası müxtəlif məq-sədlər üçün geniş bir şəkildə istifadə oluna bilən iqtisadi məqsədli bir maliyyə yar-dımından ibarətdir. Klassik maliyyəçilərə görə, sadəcə inflyasiya və qiymət yük-səkliyinə qarşı mübarizədə istifadə oluna bilən subsidiyalar hal-hazırda daha geniş istifadə olunmaqla, həm özəl sektora, həm də lazım olarsa, dövlət sektoruna ödənə-rək tamamilə istehsalçı və istehlakçının xeyrinə verilə bilər.
Subsidiyalar aşağıdakı məqsədlərlə verilməkdədir;
− ixracatı inkişaf etdirmək;
− Sərmayə yığımını sürətləndirmək;
− sənayenin ən yaxşı şəkildə yerləşməsi və ödəmələr balansının təmin edilmə-si üçün investisiyaları uyğun olan sahələrə yönləndirmək ;
− ehtiyaclardakı müxtəlifliklər və ya texniki inkişafın səbəbi olaraq istehsalla məş-ğul olmağı uyğun görülməyən müəssisələrdə lazım olan müxtəliflikləri etmək.
− dövlət qurum və quruluşlarının müəssisə zərərlərini örtmək;
− cəmiyyətin çətin vəziyyətdə olan qisminin yaşayış şərtlərini asanlaşdırmaq.
