Dərs vəsaiti Azərbaycan Respublikası təhsil nazirinin 25 fevral 2010-cu IL tarixli 235
Yüklə 1,92 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
8.3. Köçürmə vekselinin mahiyyəti 156 Köçürmə vekseli indossamentin vasitəsilə üçüncü şəxsə verilə bilər. İndossament üzrə veksel verən şəxs indossant, indossament üzrə vekseli alan şəxs isə indossat (və ya indossator) adlanır. Əgər veksel verən vekseldə «əmrsiz» və ya digər oxşar ifadəni göstəribsə, onda sənəd ancaq adi sessiya forması ilə verilə bilər. Sessiya digər şəxs qarşısında öhdəliyə görə tələbin güzəşti, hər hansı bir öz hüququnun verilməsidir. Öz hüququnu güzəşt edən şəxsi sedent, həmin hüququ eldə edən şəxs isə sessionar adlanır. İndossament vekselin aksept edilib-edilməməsindən asılı olmayaraq ödəyicinin xeyrinə, həmçinin veksel verənin və veksel üzrə borclu olan digər şəxsin xeyrinə yerinə yetirilə bilər. Bu şəxslər , öz növbəsində, vekseli indossat edə bilərlər. İndossament sadə və mürəkkəb (razılaşdırılmamış) ola bilər. Qanuna görə qismən indossament etibarsızdır. Vekseli verən zaman İndossant ötürücü yazı qeydini göstərə bununla da o üzərindən ödənilməyən və veksel ödənilmədikdə etiraz etməyə görə məsuliyyəti götürə bilər. Bu da digər indossantlara şamil edilmir. İndossament köçürmə vekseldə və ya ona əlavə edilmiş əlavə vərəqədə – alloncda yazır. O, indossant tərəfindən imzalanır. İndossamentdə görülmüş işin kimin xeyrinə olması gös- tərilməyə də bilər, o, ancaq indossantın bir imzasından ibarət ola bilər. Belə indossant blanklı hesab olunur. Blanklı indossamentin etibarlı olması üçün köçürmə vekselin digər tərəfinə allonc yazılmalıdır. İndossament köçürmə vekseldən irəli gələn bütün hüquqları keçirir. Əgər indossament blanklıdırsa, onda veksel saxlayan aşağıda göstərilən hüquqları əldə edir: Blankı öz adından və ya digər şəxsin adından doldurmaq; Vekseli həm blank vasitəsilə, həm də digər şəxsin adından indossant etmək; 157 Blankı doldurmadan və indossament həyata keçirilmədən vekseli üçüncü şəxsə ötürmək. İndossant akseptə və ödənişə görə cavabdehdir. Bununla yanaşı o, yeni indossamentə qadağa qoya bilər. Belə halda o, sonradan həmin vekselin kimin xeyrinə indossant edilmiş şəxslər qarşısında məsuliyyət daşımır. Əgər indossamentdə «alınması üçün valyuta», «inkasso ilə», «etibarlı şəxs kimi» və ya sadə tapşırıqdan ibarət digər qeydlər göstərilibsə, veksel saxlayan köçürmə vekseldən irəli gələn bütün hüquqları həyata keçirir, ancaq yenidən həvalə etmə qaydasında indossant edə bilər. Bu halda borclu şəxs veksel saxlayana qarşı ancaq indossanta qarşı yönələn etirazlarını bildirə bilər. Əgər indossamentdə «təminat valyuta ilə», «girov valyuta ilə» və ya girov mənasında digər qeydlər göstərilmişsə, onda veksel saxlayan köçürmə vekseldə olan bütün hüquqları həyata keçirir. Lakin onun tərəfindən qoyulmuş indossament ancaq yenidən həvalə edildikdə qüvvədə qalır. İndossament ödəniş müddətindən sonra da həyata keçirilə bilər. O, əvvəlki indossament kimi eyni hüquqi qüvvəyə malikdir. Maliyyəçi nəzərə almalıdır ki, ödəniş edilmədikdə etirazdan və ya etirazın edilməsi üçün müəyyən olunmuş müddət keçdikdən sonra edilmiş indossament adi sessiya nəticələrinə səbəb olur. Bu zaman tarix göstərilməyən indossament etirazın edilməsi üçün müəyyən olunmuş müddət bitənə kimi başa çatmış hesab olunur. Yüklə 1,92 Mb. Dostları ilə paylaş:
|