Dərslik «Çİnar-çAP»
Ali sinir Temperament
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Xolerik IV Melonxolik
| Ali sinir
| ||
|
Temperament | ||
|
|
foaliyyoti tiplori |
tipləri |
|
|
|
|
|
I |
Zirok |
Sanqvinik |
|
II |
Sakit |
Flaqmatik |
|
III |
Coşğun |
Xolerik |
|
IV |
|
Melonxolik |
|
Zoif |
bir temperament tipi miioyyon bir sinir sistemi tipinə uyğun gəlir (codvol 9)
Qarşıya bir sıra suallar çıxır: sinir sistemi tiplori, demoli, hom do temperament tiplori aneaq 4 tipdon ibarot-dir? Bolkə clmo molum olma-yan başqa tiplor do vardir?
İ. P. Pavlov belo hesab edirdi ki, sinir sisteminin üç xassosi osasinda 24 tip müoyyən edilo bilor. O, bu cəhoti nəzoro alaraq miioyyon etdiyi 4 tipi ali sinir foaliyyotinin о s a s tiplori adlandırırdı.
İ. P. Pavlovun laboratoriyasinda ali sinir foaliyyoti tiplori sahəsindoki tədqiqatlar itlər üzorindo aparılırdı. Onun bozi əmokdaşları homin todqiqatlarm noticolorini cyniilo insanlara aid etməyə çaltşsalar da, bu toşobbüslor holo insamn ali sinir foaliyyoti tiplori haqqinda osash tolim yaratmaq imkani vcrmirdi.
50-ci illorin əvvəllərində böyük ohomiyyot kosb edon bu mosololori sovet psixoloqlan (В. M. Tcplov, V. D. Ncbilitsin vo onlann omokdaşları) öyronmoyo basladılar.
В. M. Tcplov vo V. D. Ncbilitsin, birinci növbədo, əsaslı tədqiqat mctodikası işlodilor. müvafiq xassəlorin tizioloji mənasını aydınlaşdırmaq moqsodiilo riyazi, mosolon, faktor tohlili mctodlanndan istifado etdilor. Onlar sinir sisteminin molum xassolərirni öyronməklo yanaşı d i n a m i к 1 i к (beyin qabi-ğında müvəqqoti rabitolərin yaranma sürətini vo yiingüllüyünü ifado cdir) vo 1 a b i 1 i к (oyanma vo longimo prosesinin omolo-golmo vo kosilmo siirotini sociyyolondirir) kimi yeni xassolor miioyyon cdir.
В. M. Teplov, V. D. Nebılitsin moktobinin todqiqatları göstordi ki, qüvvə, dinamiklik, miitohorriklik vo labillik sinir sisteminin osas xassələridir. Miivazinot dorocosi iso osas xasso deyildir; o, osas (qiivvo, dinamiklik, miitohorriklik vo labillik) xassolori oyanma vo longimo prosesjorinin nisbətinə göro sociyyolondirir. Bu baximdan osas xassolori xarakterizə edorkon üç göstəricini nəzərə almaq lazımdır: a) müvafiq xassonin oyanmaya görə indeksi; b)
454 onun ləngimoyə görə indeksi; v) müvafıq xasso üzrə sinir proseslorinin balansını xaraktcrizo cdon törəmə indeksi.
Beloliklo do, sinir sisteminin osas xassolorini (qiivvo, dinamiklik, miitohorriklik vo labilliyi) qeyd olunan üç indcksə görə xarakterizo edondo 12 tip alınır.
Temperament tipi sinir sistemi ilo şərtlənir. Bu eksperimental surətdə sübut olunmuş qanunauyğunluqdur. Lakin, bununla yanaşı olaraq eksperimental todqiqatlar göstərir ki, sinir sistemi tipi ilo temperament tipinin olaqosi xotti (mexaniki) xarakter daşımır. Bir torofdon, temperamentin miioyyon bir xassosinin sinir sisteminin bir neçə xassəsindən, digor torofdon iso temperamentin bir песо müxtəlif xassosinin sinir sisteminin bir xassəsindən asılı olduğunu göstorən müxtəlif faktlar miioyyon edilmişdir. Buna görə do insanı xarakterizo etmək üçün ali sinir foaliyyoti tipinin xassolorini öyrənmək holo kifayot deyildir, hom do psixoloji todqiqat aparmaq vo temperamentin xassolorini todqiq etmək lazımdır.
Dostları ilə paylaş:
