Divan-ü luğat-it tüRK



Yüklə 8,02 Mb.
səhifə31/66
tarix03.06.2018
ölçüsü8,02 Mb.
#52477
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   66

qöpürməkka : köpürmək. köpüklənmək. kəflənmək. - süt köpürdü. - ağzım köpürüp. - aşıc köpürdü.

qöpürtməkka: köpürtmək. köpükləndirmək. kəfləndirmək.

qöpüş : köpüş. çöküş. şişik.

qöpüşməkka : köpüşməkka. kökləmək. təpcəmək. tikmək.

qöpütmək : köpütmək. şişirmək. qumturmaq.

qör : gör. 1. görk. gözəl. 2. gör. qıl. - qura gör: qur qıl.

qördüqünğka: gördüğün.

qördürmək: qözgərməkka. görüştürmək.

qörə : görə. yaraş. təvafüq. tətabüq. - buyruqa görə, buyruq yaraşı qıldıq. - dediklərizə yaraş, görə - olana yaraş: imkana görə.

qörənək : görənək. öğrəyükka. rəsm. qayda. adət.

qörgedməkka: gözəlləşmək.

qörgütməkka: göstərmək.

qöriğka : göriğka. iş görən. işçi. kilfət. cariyə·.

qörkük : görkük. gözəl.

qörkülü : görkülü. gözəl. - görkülüyə (gözələ) söz gəlir \\ dağ başına yel dəgir.

qörqəka : körkəka. (1 < kövmək: oymaq. 2 < qorqa: qab). ağactan kövülmüş, oyulmuş, dayaz, çuxurluğu az, enli qab. tabaq.

qörqətməkka: görgərmək. gözəlləşmək. - qız görkərdi.

qörqka : gözəlliq.

qörqlü : - görklü qırtışlı kişi.

qörqlüka : iyi. gözəl. göstərişli. dostça.

qörmək : görməkka. tükəmək. yetmək. kafi olmaq. - aş qamuğqa tükədi: yemək hamıya çatdı. - bu az çağ, tamam işlərimizi tükəməz. - o onun görməyin kösədi: köysədi, istədi. 1. uzaqtan baxmaq.

qörmişka : görmüş.

qörpəka : körpə. 1. xam. pişməmiş. çiğ. 1. gec doğmuş, çıxmış çağa, bala, ot. - körpə ot: yəni bitmiş ot. - korpə yemiş. vaxti kəçtikdən sonra çıxan yemiş. - körpə oğul. yazın doğan cocuq.

qörpələməkka: körpələməkka. körpə ot yernək.

qörpələnməkka: yənidən çıxmaq. yənidən bitmək, cücərmək.

qörsəməkka : görüksəmək. görmək istəmək.

qörsətmək : görsətmək. baqurmaqka. baxtırmaq. - bir mən baqur: görsət.

qörüqka : körükka. quyumçu, dəmirci körüğü, tamı6.

qörüqsəməkka: görsəmək. görmək, qavuşmaq istəmək.

qörülməkka: görülmək.

qörüncə : görüncə. tamaşa. numayiş. - görüncəyə kişi avdı. - görüncülər görüncəyə toplaşdılar.

qörünçka. : gözünc. görüncü. görüləcək şey. bir şey səyredən xalq. - görüncülər görüncəyə toplaşdılar.

qörünməkka : 1. saqımaqka. sağımaq. sezinmək. quşqanmaq. fikirləşmək. 2. qavuşmaq.

qörünməmiş: əcib. azıqka. azuq. ayuq. atuq. qərib. qeyri təbii. foquladə.

qörüşka : 1. görüş. qarşı. - görüş görüşə: qarşı qarşıya. - görüşə nəçıxası, bilmirəm: qabağa, nə çıxdəğın bilmirəm. - görüşə gedmək. - görüşə girən içindən qalar, görüş görməyən özündən qalar. 2. üz. zahir. - görüşünə ağlın gedməsin. - görüş bəzəyi, için təzəyi. 3. mənzərə. - enli, açıq, boyalı görüş. - görüş çəkən: mənzərə çəkən nəqqaş. 4. baxış. 5. yağuqluq. qonum, qohuma yoluğmaq işi. seləyərham.

qörüşmə : görüşmə. gənqəşka. işlərdə danışma. düşünmə. tədbir.

qörüşmək : görüşmək. danışmaq. gənqəməkka. tədbir edmək.

qörüşməkka : baxmaq.

qörüştürmək: qözgərməkka. gördürmək.

qös : kös. təbil. davul. tuğ. təbil. küvrük.

qösə : qösə. kösək. istək. arzı.

qösəkçi : kösəkçi. köysəkçi: istəkli, iştahlı.

qösəməkka: kösəmək. küysəmək. arzılamaq.

qösəşməkka: kösəşməkka. küysəşmək. istəmək. öğünmək.

qösgü : gösgü. közgü. közəku. gözəküka. közlük. köz, od eşən, qarıştıran. maşa. - közəku uzun bolsa, əlik göyməz: maşan uzun olsa, əl yanmaz.

qösmək : kösmək. gösgük. çözmək. - ayağın kös: uzat.

qösnəmək : kösnəmək. ütlənməkka. üdlənməkka. ərkək istəmək.

qösrük : buxov. kişan. bənd. - kösrük tuşaqka: atın ön ayaqlarına vurulan köstək.

qöstək : köstək. küstək. köştək. bukağı. buxov. tuşaq. tuşaqu. döşəqu. gişən. kögənka. kösrük. tuşaqka.

qöstəkləmək. köstəkləmək. kişəməkka. kösürməkka. buxovlamaq. bağlamaq: qişəmək. kösürmək.

qöstəri : göstəri. səriş. numayiş. - göstəri yapmaq: sərmək. döşəmək. nümayiş vermək. - sərilmiş piyeslər: döşənmiş piyeslər.

qöstərmək: görqütməkka.

qösülmək : kösülmək. çözülmək. açılmaq. uzanmaq. - yoğurqandan artuq ayaq kösülsə, üşüyür.

qösülməkka : kösülməkka çözülmək. (ayaq) uzamaq, uzatılmaq·.

qösürməkka : kösürməkka. köstəkləmək. buxovlamaq.

qöşan : köşan. bax > kövşan (< kovmaq: qazmaq). əkinçi.

qöşə : köşə. bulunğka. bucaq. burcaq. zaviyə.

qöşə : köşə. qulaq. bucaq.

qöşigə : köşigəka. kölgə.

qöşikka : köşikka. köçik. örtü. pərdə. kölgə.

qöşiklikka : köşiklikka < köçüklük. kölgəlik. - köçüklük yer: kölgəli yer.

qöşimək : köşiməkka. köçiməkka. qapatmaq. örtmək. - dam günü köçidi.

qöşinməkka : kölgəyə çəkilmək. kəndini gizləmək örtmək ·. - qöşünmək.

qöşk : köşk. (< köçmək). köşük. (> kuşkfars). saray. böyük ev: qarşıka.

qöştək : köştək. köstək. küstək. köçtək. bukağı. buxov. tuşaq. tuşaqu. döşəqu. gişən.

qöştürmək : küstürmək.

qöşüklənmək: köçüklənmək. köşinməkka. kösünmək. ( 1 < köçünmək: yer dəğişmək. 2 < qoşunmaq: artırılmaq. 3 < kösünmək: çəkinmək. küsünmək). çəkinmək. kölgəyə çəkilmək. kəndini gizləmək. örtünmək.

qöşünmək : köşünməkka. köçünmək. kölgələnmək. kölgəyə çəkilmək. kəndini gizləmək, örtmək. - ər gündən köçündü: gündən kölgəyə keçdi.

qöşütmək : köşütmək. 1. quşatmaq. qurşatmaq. örtmək. qapamaq. - bulut göyü köşüttika: quşatdı. 2. köşütmək. köçütmək. örtmək. yapamaq. - bulut göyü köşüttü.

qöt : göt. sağrı. köçükka. yan. yançaq. hər nərsənin dalısı, arxası. - götüdən en: damnan düş.

qöt : götka. arxa.

qöti burt : köti burtka. kabus. qara basan.

qötiçka : götiçka. götüş. gənc uşağa söğülürkən söylənən söz.

qötki : götgika. kötük. köküt. təpə. yığın. təpəciq.

qötləmək : kötləməkka. götləməkka. kötülük, yamanlıq, pis iş yapmaq.

qötlətməkka : kötlətməkka. götlətməkka. kötülüyə, yamanlığa, pis işə qoymaq. - dədəsi uşağın götlətdi.

qötlükka : söğüş. göt. qonas.

qötrümka : (< göt: dik. şiş). dik yer. qaldırım. səggi. diqqan. supaça6. kürsi.

qötrüşmək : qudruşmaq. qudurmaq. çıxmaq (# kütrüşmək: yenmək. yatınmaq).

qötrüşməkka: qaldırıp götürmək.

qötü : kötü. 1. isizka. ısız. yaman. 2. yavuzka. yafuzka. yava. bəğənilməz. yaman. pisəlmiş. kötüləşmiş. artaqka

qötük : kötük. götgika. 1. təpə. yığın. təpəciq. 2. kütük. kündə. tomrumka. tomruq. tumrum. 1. kötük. qatutka. bədəxlaq. qaba.

qötül : götül. pis. pozuq.

qötüləmək : kötüləmək. alçatmaq. yavratmaqka. yavalamaq. pisləmək.

qötüləşmək : kötüləşmək. sərtləşmək. pisləşmək. çalpaşmaqka artamaqka. pozulmaq. xarablanmaq. .

qötüləşmək : kötüləşmək. yavrımaqka. yavalaşmaq. yoxsulluq, xəstəlıq üzündən arıqlamaq·.

qötülətmək : kötülətmək. yavrıtmaqka. yavalatmaq. zayıflatmaq. arıqlatmaq.

qötülük : kötülük. isizlikka. ısızlıq. ıssızlıq. yamanlıq. həşərlik.

qötür : götür. daşıq. hambal.

qötürən : götürən. kötürkənka.

qötürgə : qötürgə. 1. bərnamə. - qötürgəzi iyi götürün. 2. daşıt. qötürgüka.

qötürgənka: götürən.

qötürgüka : götürgə. bir şey daşımağa, götürməyə, tutmağa yarar ayqıt. maşa. tutcaq. qısqac. daşıt.

qötürka : götür. yüklü. hamilə. - götür qadınlar: boylu qadınlar.

qötürmək : götürmək. yuturmaqka. almaq. yükləmək.

qötürməkka : götürmək. götürmək. 1. ilətməkka. aparmaq. ağtarmaq. kürəmək. aparmaq. alıb qaçmaq. intiqal edmək. - küçiti su götürdü: apardı, ilətdi: işlər əldən çıxdı. 2. qidərmək. qitərməkka. qutarmaq. qaldırmaq. yox edmək. yana, qırağa çəkmək. nabud edmək. məhv edmək. - oğlum öğüt alqıl, biliksilik gitər: götür, qutar. 3. salmaqka. çıxarmaq. istixrac edmək. - altun, heft, mis salmaq. 4. ağtarmaq. aparmaq. intiqal edmək. 5. rəhmət oxuyursan. - onun ölüsün bilmirsən, nəyə götürüsən: tanımamış ölüyə nədən rəhmət oxuyursan.

qötürməksünmək: kötürsəmək.

qötürsəməkka: götürmək istəmək.

qötürtmək : götürtmək. 1. yükləmək. boylatmaq. hamilə edmək. - ərə gedmədən qızlar üçün götürülmək yasaqlanmış. 2. təcavüz edmək. - oğurlanmış, götürülmüş qızlar.

qötürülmək. götürür görünmək. acınmaq. dartınmaq. tartınmaqka.

qötürüm. : götürüm. oldrumka. oturum. yığva. məclis.

qötüş : götüş. götiçka. gənc uşağa söğülürkən söylənən söz.

qötvərən : götvərən. bic. satırka. həramzada. götvərən. dibiz.

qövdə : gövdə. ətyen. yinka. əyin. qab. tən. bədən. qüvrəka. qalıb. isqilet.

qövəng : kövəng. könəkka. kövnəkka. küzə.

qövəs : kövəs. kövsə. kövəzka. kibər. kibrəli. qattaq. qurumlu.

qövəz : kövsə. kövəs. kibər. qattaq. kibrəli. qurumlu.

qövəzlik: kövəzlikka. kibirlik. qabarlıq. qədir bilməmək. nasipasi. şımarıqlıq. qurumluq.

qövnəkka : kövnəkka. könəkka. kövəng. küzə.

qövrəməkka: kövrəməkka gəvşəmək. kəfrəmək. gəvrəmək. küfrəmək.

qövsə : kövsə. kövəs. kövəzka. kibər. kibrəli. qattaq. qurumlu.

qövşan : kövşan. köşan. (kovmaq: qazmaq). əkinçi. (köşəvərz. keşavərzfars)

qövüc : kövüjka. küflək. çürük. içi kov, keçmiş nərsə. dadı pozulan, qaçan hər şey. - küvij turma: puka turp.

qövük : gövükka. kövükka. saman.

qöy : bax > göq

qöydə : göydəka. kürə. altın, qümüş əritmək ocağı.

qöyləməkka : kökləməkka. heyvanın yemləməsi.

qöymək : göyməkka. köymək. yanmaq. yaxmaq. - odun göydü.

qöymənka : gömülən. quylanan.

qöymüş : köymüş. köyükka. yanmış. yanıq.

qöynək : köynək (< quylaq: quylanıb gömülən örtük).

qöynəmək: göynəmək. yalmaqka. yanmaq. yalınmaq. alovlanmaq.

qöysək : köysək. istək. - köysəkli: istəkli. meyilli.

qöytürməkka: yaqmaq. yaqtırmaq.

qöyüq : köyükka. köymüş. yanmış. yanıq.

qöyümtül : göyümtül. kökşin. göğümsü.

qöyürmək : göyürməkka. gögürmək. yanmaq. yaxınmaq. - göyürdü arut ot: yandı quru ot.

qöz : göz. közka. od. qor.
- taşırqan gözlüka: patlaq gözlü. qulma gözlü.
- qözü sulu. qôzü hər zaman axan kişi: çəvşənğ.
- közdə pişirilən əkmək: közləmə. gömmə: qözmənka.
- açlıqtan qöz qararmaq: öşərməkka.
- qöz
atmaqka: qözətilmək. göz edilmək. müntəzir olmaq.
- qözə gəlmək: sağınmaq. görünmək.
- qözü bağlılıq: yalvıka. yalıv. yalva. yada. büyü. cadu. sehir.

qözcükka : göz mıncığı. göz dəğməsindən sağınmaq üçün, tikilən nəzərlik.

qözçü : gəzmə. ayğaq6. tutqaqka.

qözdə : gözdə. 1. ilit. seçgin. 2. ilit. numayəndə. depdat. 1. qorunmuş. - gözdə nə: qorunmuş şey.

qözə : gözə. yamka. çör çöp. pislik. çapaq.

qözəçka. : qödəç. qözüç. küzə. (< kovsaq: oyuq. boş) közücka. küzə. gödəç.

qözəqü : közəku. gözəküka. gösgü. közgü. közlük. köz, od eşən, qarıştıran. maşa. - közəku uzun bolsa, əlik göyməz: maşan uzun olsa, əl yanmaz.

qözəl : ayqu. əyku. eyqu. əzqu. iyi. yaxşıqlı. ısın. ısı. xoş. yapışan.
- gözəl qadın: özükka. (qadınlara verilən unqun, ləqəb).
- altun özük: altun üzük: altın kimi təmiz ruhlu qadın.
- ərtini üzük: bədəni inci kimi təmiz olan qadın.

qözəlim : duzağı. - duzağı gəl bura.

qözəlləşmək: gözəlləşmək. mənğizlənməkka. mənizlənmək. bənizlənmək. bənzinə rəng gəlmək. üzlənib suratlanmaq.

qözəlləşmək: qırtışlanmaqka. gözəlliği artmaq. qırtışlanmaqka. bənizlənmək. mənğizlənməkka. suratlanmaq. sırlanmaq. bənzinə rəng ruf gəlmək. - gündən günə qırtışlanır qızlar.

qözəlləşmək: qörgedməkka.

qözəlləşmək: süçiməkka. dadlanmaq.

qözəməkka: gözəmək. 1. od ölçərmək. eşmək. qarıştırmaq. altüst edmək. - odu gözə, yanıq qalsın. 2. dənələmək. - üzüm gözəmək. 3. közəmək. odu çevirmək, qarıştırmaq. 4. gözləmək. dənələmək. göz göz, dənə dənə edmək. - üzü gözəmək.

qözərmək : gözərmək. güdmək. qorumaq. hifz edmək. - tanrı səni gözərsin.

qözətçi : gözətçi qayqur. qayur. pərəstar.

qözətdəçika: qözətic. qözəttəçi.

qözəti : gözəti. müntəzir.

qözətiklikka: qözətməyə həq qazanan.

qözətiqlika : qözətməyi düşünən.

qözətilən : qözətlika. sağlanan. əsirqənən. qorunan.

qözətilmək: gözətilmək. göz edilmək. qözmək. gözətmək. güdmək. qöz atmaqka. müntəzir olmaq.

qözətişməkka: qözətləşmək.

qözətqənka. : qözətən.

qözətqüçika : qözətici.

qözətqüka : qözətəcək.

qözətlika. : gözətilən. sağlanan. əsirqənən. qorunan.

qözətmək: gözətmək. ( zd < met > dz) zməkka. güdmək.

qözətməkka : gözətmək. ( zd < met > dz) zməkka. güdmək. qöz atmaqka. qözətilmək. göz edilmək. müntəzir olmaq.

qözətmişka: 1. qorunmuş. - gözətmiş nə: qorunmuş şey. 2. qözətilmiş.

qözəttəçika: qözətic. qözətdəçi.

qözəzmək : gözəzməkka. güdmək.

qözgərməkka: gördürmək. görüştürmək.

qözgü : közgü. gösgü. közəku. gözəküka. közlük. köz, od eşən, qarıştıran. maşa. - közəku uzun bolsa, əlik göyməz: maşan uzun olsa, əl yanmaz.

qözlə : 1. dayan. sağ sağ. - gözlə gözlə: . aç gəlmə: gözlə, gəlmə ha. - aç sevilsən, sevgidən qalma. 2. qözlə !: diqqət !. ehtiyat !. həzər !. sağ !. sağın !. tək !. təkin !. çək !. çəkin !. sağ sağ !. dayan !. qay !. diqqət !. bax !.

qözləm : gözləm. güdəm. yaraş. muraat. muğayat. - gözləm, yaraş kişi.

qözləmə : közləmə. közdə pişirilən əkmək. gömmə: qözmənka.

qözləmək : gözləməkka. 1. gözəməkka. dənələmək. göz göz, dənə dənə edmək. - üzü gözləmək:gözəmək. 2. qözləmək. qütmək. durmaq. bəkləmək. 3. qözə vurmaq·.

qözləşməkka: gözətləmək.

qözlətmə : umdurmaq. ümid vermək.

qözləyuka : gözləyu. 1. umduruka. bəkləyu. gözü yolda. - qoydu məni umduru. 2. qöz kimi.

qözlü : qözü olan. qaraqlıqka.

qözlük : közlük. közgü. gösgü. közəku. gözəküka. köz, od eşən, qarıştıran. maşa. - közəku uzun bolsa, əlik göyməz: maşan uzun olsa, əl yanmaz.

qözmən : közmənka. közdə pişirilən əkmək: közləmə. gömmə:

qöznüka : göznüka. güzgü. ayna.

qözüc : közücka. küzə. gözəç. gödəç. - közüçlük titiqka: saxsı torpağı.

qözülduruqka: gözlük. at quyruğundan toxunur bir bez parçasıdır.

qözüngüka : gözüngüka. güzgü. ayna.

qözünməkka: görülmək.

qu : - qu: - lan: - lən.
- arıtqu: arıtılan.
- dərqu: dərilən.
- saçratqu: tələ.
- dərqu: dərən.
- bititqu: bitirən. yazan. qələm
- saçratqu: tələ.
- qaqratqu: qoğucu.
- qonqraqu: zınqırov.
- tavratqu: tələsik. tavratquçi: tələsdirici.
- tavratqu: tovlu. buruşuq. dolanan.
- təprətqu: cevlanqah. təprəşik. cünbüş.
- tavratqu: qarışıq, tovlu, talaşlı.
- yalqu: səfeh. qanmaz. öksüz.
- yabaqu: bayağı.
- yorıqu: ged gəl, dolanma.
- yıraqu: oxucu. xanəndə.
- yaşaqu: yaşayan.
- yamaqu: yamaqlanmalı.
- toxu: şişgin.
- aynaqu: başa. özgə.
- yolqu: yağma.
- tayaqu: tikə daş.
- yanqu: nərsənin qablığı.
- barqu: çatılacaq, gediləcək.
- turqu: duracaq, qalacaq.
- yalqa: yalağ. yalama.

quba atka : qumral, al sarı boya. - quba atka.

qubsalmaqka: qopuz çalınmaq.

qubzaşmaqka: qupsalmaq. qobzalmaq. qopuz çalmaq. qopuz çalınmaq.

qucaqlamaq: qoçuşmaqka.

qucaqlaşma. qucuşma. qocuka.

qucaqlatmaq. qucturmaqka.

qucamka: qucaq. - bir qucam güı.

qucğun : qucğun. qucğundıka. soğan.

qucış : qocış. qocaqlaşma.

qucqundıka: qucğundıka. soğan. qucğun.

qucuka : qucaqlaşma. qoçuşma.

quculaşmaq: uçruşmaq. ucruşmaq. içrişmək. biribirinə qoğuşmaq.

quçuşmaqka: qucaqlaşmaq·.

quddı : qotdı. qoydı. buraxılmış. boşanmış, ötrülmüş. - qotdı nə. - qotdı yılxı: buraxılmış heyvan.

qudik : xudik. cicik.

qudquka : sinək.

qudqulanmaqka: (qudqu + lanmaq: yoxsulmaq. boşalmaq). sinəklənmək. kəndindən sinək qoğmaq·.

qudrucaqka : quyruqcaq. büzdüm. quyruq qəmiği.

qudruq : bax > quyruqka.

quducaqka : quyruq qəmiğ.

quduq : bax > quyu

qudurqaqka : bax > quyurqa.

qudurqan : opuzka. obuz. ası. vəhşi.

qudurqunka : quşqun. yəhərin qusqunu.

qudurmaq: yozlaşmaqka. yufqadmaqka. yuvqalanmaq.

qudurmaqka: 1. dışarmaq. çıxmaq. qalxmaq. üstünə düşmək. çabalamaq. çalışmaq. 2. yozlaşmaq. yufqadmaqka. yuvqalanmaq.

Yüklə 8,02 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   66




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin