Divan-ü luğat-it tüRK


qutarmaq: götürmək. qidərmək. qitərməkka. qaldırmaq. yox edmək. nabud edmək. məhv edmək. qutat



Yüklə 8,02 Mb.
səhifə33/66
tarix03.06.2018
ölçüsü8,02 Mb.
#52477
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   66

qutarmaq: götürmək. qidərmək. qitərməkka. qaldırmaq. yox edmək. nabud edmək. məhv edmək.

qutat : qutaq. qurtaq. qaraçuxa. xoşbəx. sərbəst. boş. boşut.

qutatmaq: xoşbət olmaq.

qutqarmaqka: qurtarmaq. qurarmaq. uğurlamaq. uğur vermək. tapmaq. dincəlmək. nəcat vermək. - o qutardı: rahatlaşdı.

qutqı : qotqıka. qutuq. alçaq könüllü. yumuşaq xuylu. mütəvazi.

qutqıl : alçaq könül. inər. inərbaş. mütəvaze. - qutqılıqın: qutqılıqla: alçaq könüllüklə. - qutqılıqın tapın qıl: üzü yola qulluq elə.

qutqıl : firutən. - qutqıl kişi.

qutqılıqın: xiluslanə. - qutqılıqın tapınqıl: xilusla qulluğunda dur

qutlu olmaq : qutanmaqka. ulu baylı olmaq.

qutlu : qutal. qutaq. qutat. qurtaq. qutluqka. qutuq. ışuq. ıyuq. açuq. mübarək. qaraçuxa. xoşbəx. - qutluya qoşa yağar.

qutluqka: qutlu. mubarək. - qutluq təkinka:. uğurlu kölə.

qutrulmaq: qotrulmaqka. qoyulmaq. boşalmaq. tökünmək.

qutruş : 1. xoşbəxlik. - bu qutruşu çox gördün. - qutruş olsun ellərim. 2. pisliklərdən boşalış, qoyuluş, qurtuluş, ayrılış. 3. azadlıq. istiqlal. - qurtuluş günü.

qutruşmaq: sevinclə oynamaq, uğraşmaq, vax keçirmək.

qutruşmaqka: 1. oynamaq. 2. səvinmək.

qutsağ : (qut + sağ, san). 1. yümnülü. xoş yümn. açıq, yaxcı fala, fallı. 2. xoşaxlaq. - qutsağ kişi. - qutsağlığın qoyqıl.

qutsal : tapın. müqəddəs. arın. pak. təmiz.

qutsuzka: qutuqsuz. bədbəx. işlərl tərs gedən adam. - qutsuz quyuya girsə qum yağar. - qutsuz quyuya girsə qum yağar, dəviyə minsə büvə çalar.

qutu : çönğəkka. çönək. çömçə. kasa. kəsürgəka. kəsrük. sandıq. cə'bə. yasıqka. yeşik. cəbə. cilit.

qutuq :qutqı. qotqıka. 1. xoşbəxlik. keçmiş qutuq arıyan, gəlmiş bəlaya düşər. - ürək vardır qutuqdan qurtlanar: (zəfran eşşəyyin başın ağrıdan kimi). - qutuq bulsun: xoşbəxd olsun. - bilgi dilə, qutuq ara. 2. alçaq könüllü. yumuşaq xuylu. mütəvazi. 3. qutlu. ışuq. ıyuq. açuq. mübarək.

qutuqsuz: qutsuz. 1. bədbəx. 2. suç. bədbəxçilik. - suçdan qurtaran tanrı.

qutulmaq : qutalmaq < qut + almaq. qut bulmaq. 1. qutalmaq. bəxt bulmaq. qurtulmaq. (< qut + almaq). dincəlmək. xoşbəxd olmaq. məsud olmaq. - tanrı qutalsın. - kişi qutaldı: xoşbəd oldu. 2. bir yerdə, bir şeydən boşalmaq, buraxılmaq. nəcat tapmaq. - əmgəkdən qutalmaq.

quturmaka: qudurma. (1 < qaytarma. 2 < met > tuqurma). 1. yana çıxması, dışarması olan. əkli nərsə. - quturma börk: yanlı qıraqlı qalpaq. 2. xas. vijə. - quturma sayı.

quturmaqka: 1. qudurmaq. götürülmək. həddini aşmaq. daşmaq. azmaq. 2. şişmək. qalxmaq. göyərmək. - tarıq qudurdu: əkin göyərdi. 3. qoyurmaq. quyurmaq. quylamaq. saymamaq. - mənim sözüm quturma: quyurma: qırağa buraxma.

qutuzka : quduz. bax > qotur. 1. qotur, dəri kəsəli. dəmro. təmrəküka. - qutuz ıtka: quduz qöpək. qudurmuş qöpək. 2. dul qadın. 3. asav. vəhşi. - quduz qöpək: qudurmuş qöpək: qutuz ıtka. 4. kütəs6. ası, yava6 sığır. 5. yaban sığırı.

quv : quvka. qıvka. qut. bəxt. devlət. səadət.

quvurmaqka : qavurmaq. qaqurmaq. qoqurmaq. qovurmaq. ququrmaq.

quvvəli : güclü. ulut. olut.

quvvətsizləşmək: gəvşəlmək. yırışmaqka.

quy : quyka qoy. quytu yer. dip. dərə.

quya görməkka: qaya görmək. qıya görmək. qura görmək. uzaqtan görmək.

quyəşka : günəş. günün qızmar təpişi, təpməsi, düşməsi. qoyu sıcaq, isdi.

quyika : quyu. qoyı. çuxur. aşağı. alt. sufla (# yuxar. yuxarı. üst. ülya).

quylamaq: gömdürmək. qömitmək. gömitmək ( m < > l ) gölitməkka.

quylanan: qöymənka. gömülən.

quymaka: 1. əritib quyuqlamaq, tökmə yolu ilə düzəlmiş araclar. 2. bir çeşit yağlı əkmək.

quyruq : qudruqka. quzruqka. 1. qöt. qıç. - quyruq sapıtqan. - quruğu ötgən kişi: altı (götü) səslənən kişi. - quyruq qəmiği: qudrucaqka. quyruqcaq. büzdüm. 2. sapıl. həmrah. - qonaq sapılı. - ata sapılı ataş, ana sapılı anaç.

quyruqcaq: qudrucaqka. büzdüm. quyruq qəmiği.

quytu : quytu yer quyka. qoy. quytu yer. dip. dərə.

quyu : quyuq. quduq. quyuqka. çatka. - quyu qazınmaq. - daş quzuqda külrədi: daş quyuda gubbuldadı.

quyuq : bax > quyu. bərk. batruşka. bətrüş. qəliz. gərik. (bərk xəmir, şorba, aş, palçıq).

quyuqka : quyu.

quyulmaqka: axar nəsnə quyuqlanmaq. - yoğurt quyuldu: tutdu.

quyurçuqka: qolçaq. əldə yasanmış, adama oxşatılmış oyunçaq.

quyurqa: qudurqaqka. qoğurqa. quyqura. paltonun arxa ətəklərindən, iki quyruğundan biri.

quyutmaqka: ( y <> q ) qoqutmaq. qoğutmaq. qaqutmaq. qaldırmaq. qaçıtmaq. qızdırmaq. ürkütmək. quşqutmaq. - o atı quyutdu.

quz : quzka. quzey. gün gorməyən, kölgəli yer. - quz dağ: quzey dağ. - quzda qar əksiməz, qoyda yağ əksiməz.

quzey : quzka. gün gorməyən, kölgəli yer.

quzruqka: bax > quyruq.

quzuqka : bax > quyu. - quyuda su var, it burnu dəğməz.

quzulamaqka: tüləməkka. töləmək. dölləmək.

quzulatmaqka: tülətməkka. doğurtmaq. dölətmək. yükün açdırmaq. boşaltmaq. ödətmək.

quzutmaqka : ( z <> r ). qurutmaq. (< qurmaq: düzəltmək. hazırlamaq). qurmaq, təhrik işini görmək. bir şeyə doğru qızdırmaq, quşqurtmaq. qızdırmaq. qozutmaq. qalxızmaq. - boğaz quzutmaq: yeməğə iştahını sağatmaq, qətitmək. - o onun bağazını quzutdu: iştahlandırdı: boğazın, ağzın dad gətitdi.

: ka. küy. ün. şan.

qübar : qüvər (> govhər). (< göv. güv. küb. ). kübar. 1. kür. küv. gur. gür. güc. - gür olan, güvər olur: güc bulan, kübir, kibir olur. güclü gürlü olur. 2. gur ər. qutat ər. qudrətli ər.

qübənka: kübən. heyvan üstünə salınan kəpək, örtük. çul, yəhər altına qoyulan örtük, keçə.

qübimək: kübiməkka. köpümək. sıx tikişli tikmək. köpimək. tikirmək. oyulqamaq.

qübülməkka: kübülməkka. köpülmək. tikilmək. oyulqamaq.

qübüşməkka: kübüşməkka. köpcəşmək. tikişmək.

qüc : güc. 1. qadır. qatır. qadırka. çətin. sarp. sərt. zor. quvvət. - qüc təkin: quvvətli təkin. 2. zulum.

qücəlmək : zülm olunmaq. - ər davarı gücəldi: malı zorla əlindən alındı.

qücəmçi : gücəmçika. zalim. zulmedən kimsə.

qücəmək: gücəməkka. 1. zülm edmək. gücləmək. atatmaqka. zorlamaq. yağmalamaq. güclə. zorla almaq, əldən çıxarmaq. musadirə edmək. - uşağı becərmək üçün işlətib atatmaq gərək. 2. yağmalamaq. - onun malın gücüyüb aldılar.

qücənməkka : 1. ağırlaşmaq. artığına yüklənmiş olmaq. - gücəndi biləyim. 2. gücü quvvəti qalmamaq.

qücərti : gücərti. gücərti. vitamin. bəsin

qücərtmək : gücərtmək. yaşartmaqka. yəşərtmək. bitirmək.

qücəş : gücəş. çalışka. çalmaş. çəlmə. gürəş. qurəş. güləş.

qücəşməkka : yağmaşmaq. soyuşmaq.

qücətmək: gücətməkka. qücəməkka. gücləmək. zorlamaq.

qücətməkka : bax > gücəmək.

qücqi : gücgi. gücük. zülüm. zor.

qücləmək: gücləmək. gücəməkka. zülm edmək. gücətməkka. zorlamaq. yağmalamaq. güclə, zorla almaq, əldən çıxarmaq. musadirə edmək.

qüclənməkka: qutanmaqka. quvvətlənmək.

qücləşmək: bəkişməkka. bəküşmək. düzəşmək. sağnışmaq. cürləşmək

qüclü : qalaçka. qalın. bəkləyin. bərk. biləkli. quvvəli. ulut. olut. quvvətl. - güclü kişi: biləkli kişi.

qüclükka: tirqəş. tirkəş. sarmaşlıq. güclü. quvvətli.

qüctürmək: 1. çəkib, dartıb bərkitmək. 2. zorlamaq.

qücük : gücük. zülüm. gücgi. zor.

qüdə : güdəka. çökötlükka. çökötqül. cüküt. qalta boylu. qalta. qıssa. qısalıq. cücəlik. çöküt. külə. tüpi. turpılmış. qırtka. kəsik. biçik.

qüdəküka: qüvəy. kürəkən.

qüdəm : güdəm gözləm. yaraş. muraat. muğayat. - güdəm, yaraş kişi.

qüdənka: qonaqlıq. düğün. ziyafət.

qüdişmək: güdüşmək. bəkləşmək.

qüdmək : güdməkka. 1. gözəzməkka. gözərmək. qorumaq. hifz edmək. - tanrı səni gözərsin. 2. qözmək. gözətmək. qöz atmaqka. qözətilmək. göz edilmək. 3. durmaq. bəkləmək. qözləmək. müntəzir olmaq. 4. gözləmək. görmək.

qüdük : güdükka. qoyuq. qayuq. 1. - güdükka: iş qüc. alış veriş. - işli güdüklü: işli qüclü. qüfəç. 2. məşquliyyət.

qüdüşməkka: güdüşməkka. bəkləşmək. qüdüşmək.

qüfəka : küfə. kürün. kürin. tər tərəvəz daşınmaqa yarar zəmbil, qaşo, çetən6.

qüfrəmək: küfrəmək. kövrəməkka. gəvşəmək. kəfrəmək. gəvrəmək.

qüq : gük. (< gülük). gülməcə. cok. lətifə. - bu ilin kükü. - qüq yatmaq: kük yatmaq. basarmaq. basırmaq.

qüqrəmək: kükrəmək. gürşünmək. qüsərməkka.

qüqrəşmək : kükrəşmək. anraşmaq. anqraşmaq. guruldamaq.

qüqrəşmək: 1. sıxtaşmaq. ağlaşmaq. ıqlaşmaq. yıqlaşmaq. 2. bağrışmaq. carlaşmaq.

qüqrəşmək: kükrəşmək. bünrəşmək. münrəşmək.

qüqrəşməkka: kükrəmək. qürləmək. kişnəmək. kqkrəşmək.

qüqüka : kükü. küküy. xala. - küküm gəldi: xalam gəldi.

qüqüm : gügüm. kova. susıqka. qumğanka. ibriq.

qül : kül. - kül urküncə, köz ürk: kül püfləmə, köz püflə: kül püflərsən gözün dolar, köz püflərsən işin onar.

qülbaş : külbaş. qarışıq. çalqaş. çalbaş. yurbaşka

qüldrəmək: güldrəməkka qüldür qüldür edmək. qülrəmək.

qülə : külə. çöküt. güdə.

qülək : gülək. güllə. topaç.

qüləkçə : güləkçə. gülləcik. topacıq. kiçik güllə. saçma.

qüləş : güləş. çalmaş. çalışka. çəlmə. gürəş. qurəş. gücəş.

qülgənka: güləgən.

qülitmək: gülitmək. quylamaq. (# gülləmək: açmaq. ).

qülqit6. : gülqit6. gülütka. gülünc. gülməli. gülqit6. oyunçaq. rişqan.

qülqü : gülgüka. 1. gülməli. 2. ürək səhdəsi. . qəlb səktəsi. 2. qulüş. qülmə. 3. rişqənd.

qüllə : güllə < gülək. topaç. (> qululəars)

qülməcə: gülməcə. gükka. gülük. gük. cok. lətifə.

qülməli : gülməli. gülgüka. qülütka. qülünc. gülqit6. oyunçaq. rişqan.

qülrəmək: külrəməkka. gubbuldamaq. qürləmək. qüldür qüldür edmək. - daş quzuqda külrədi: daş quyuda gubbuldadı.

qülsirgənka: qülsirənka. gülümsəyən.

qülsirməkka: gülümsəmək. gülümsər görunmək.

qültələmək: kültələmək. kültürməkka. kütləmək. buxovlamaq. bağlamaq. - ayağı kültürülmüş.

qültürmək: kültürməkka. kültələmək. kütləmək. buxovlamaq. bağlamaq. - ayağı kültürülmüş.

qülükka : gülük. üylük. küylü. 1. gük. cox. ünlü. şanlı. - gülük bilgəka: ünlü kişi. ünlü şanlı bilik, alim. 2. gülməcə. lətifə. - bu ilin kökü.

qülümsəmək: hırıldamaq. yırışmaqka. - ər yırışdı.

qülümsinməkka: gülümsəmək. gülər görünmək.

qülünc : gülünc. qülütka. qülünc. gülməli. gülqit6. oyunçaq. rişqan.

qülüt : gülütka. qülünc. gülməli. gülqit6. rişqan.

qüman : güman. oyuqka. oyquq. xiyal. sana. səriş. sanış. səzikka. sızıq. seziş. sezmə. çək. çəkə. zənn. - güman edmək: umnalmaq. düşünmək.

qümana : - gümana düşmə !: sağınma !. inama !. düşünmə !.

qümə : kümə. koma. qonatka. nərsənin yığını. yığımka. yığın. tuka. tüdə. püştə. yığılmış nə.

qümiçəka: sivrisinək. qimünçəka.

qümrat : gümrat. qumrat. qurmat. gümrat. qurlu toplu. güclü. - qumrat ürək: güclü. ürəkli.

qümürgənka: qüvürgən. däğ soğanı.

qümüşka : gümüs. ağça. - gümüşə gün düşsə, qızılda olmasa, qızıl yerin verər. qızıl kimi baş olmasada, qızılın ayağı olar. - gümüş günə ursa, altın azaqın gəlir.

qün : gün ka. günəş. gündüz. - gün toqsuqka: doğu. - qün batsıq: batı.

qüncək : küncək. qoncuq. qoncək. yaxa. nərsənin yanı, qırağı, ucu.

qüncəkləmək: küncəkləmək. qoncuqlamaq. qoncəkləmək. yaxalamaq, yaxa tikmək. nərsiyə yan, qırağ, ucluq tikmək.

qüncüklənmək: küncüklənmək. qoncuqlanmaq. yaxa tikilmək.

qünçək : bax > qoncuq.

qünçüqlənmək: yaqa yapılmaq.

qündə : kündə. kütük. kötük. tomrumka. tomruq. tumrum. (> qonəfars).

qündüz : gündüz. gün ışığı, yarığı.

qünə : günə. güni. kimi. - nə güni işlərə qaldım. - bir günə düşdüm sormamalı. - yağmur güni qan saçar.

qünəş : quyəş. günün qızmar təpişi, təpməsi, düşməsi.

qüni : güni. günə. 1. quni. güni. qıni. qılı. kimi. - nə güni işlərə qaldım. - bir günə düşdüm sormamalı. - yağmur güni qan saçar. 2. quma. - nə qıni bir adamdı.

qünqürenmək: güngürenməkka. harınlaşaraq kəndi kəndinə söylənmək, deyinmək.

qünlük : günlükka. gündəlik. günbay6 qılınan iş. - günlük azıq: günlük yemka.

qüp : küp. çəpəngka. çomaq. - böyükcə küp: kəndükka.

qüpə : küpəka. 1. sırqa. güşvara. 2. çulqa. örtük. - küpə yarıq: dəmir çulqa. zireh.

qüprük : küprük. küvrük. təbil.

qüpüz : güpüz <> qopuz.

qüpzəmək: güpzəmək - qopuz güpsəmək: çalmaq.

qür : kürka. gür. yiğit. dəlir. sarsılmaz. bək yürəkli. qabadayı. cəsur.

qürə : kürə. göydəka. köydə. altın, qümüş əritmək ocağı.

qürək : - kürək gəmiki: çiğin gəmiğı. yağır. yarınka.

qürəkçi : kürəkçi. qar qıran. qar kürüyən.

qürəkən: kürəkən. qüyəkka. - küyək dayaq verdi.

qürəmək: aparmaq. götürmək. alıb qaçmaq. - dosda güvəndim, var yoxumu kürüyüb geddi.

qürəmək: kürəməkka qaçmaq.

qürəş : gürəş. çalmaş. çalışka. çəlmə. gürəş. qurəş. güləş. gücəş.

qürəşmək: kürəşməkka. 1. qürüməkdə yardım. 2. qürəşmək. görüşmək.

qürətmək: kürətməkka. ürkütmək. qorxudub qaçıtmaq.

qürgəşdirmək: gürgəşdirmək. qayqırışmaq: burşuşmaq. burcuşmaq. qarşı qarşıya duruşmaq. dəf' rədd edmək.

qüriləməkka: kabab qızartmaq. qürpləmək.

qürinka : kürin. kürün. küfə. tər tərəvəz daşınmaqa yarar zəmbil, qaşo, çetən6.

qürqüm : kürküm. zəfran. - kürküm ona dürtülür.

qürlənməkka: kürlənməkka. qürləmək. - göy gürləndi.

qürmət : gürmətka bək quvvətli.

qürs : gürs. qurs. qapır. qabırka. şişik. maya.

qürs : gürs. qurs. şişik. qabır. maya.

qürsəmək: gursmaq. kürsəmək. gurlanmaq. şişmək. təxmir olmaq. mayalanmaq. qanlanmaq. ətlənmək.

qürsi : kürsi. səggi. qaldırım. qötrümka. dik yer. diqqan. supaça6.

qürsməkka : gursmaq. gürsəmək. kürsəmək. gurlanmaq. şişmək. təxmir olmaq. mayalanmaq. qanlanmaq. ətlənmək. dolmaq. - igit qana kürsədi.

qürsü : kürsü. peşxan. - malları kürsüyə yığıb sayın.

qürşək : kürşək. kərşəküka. kürək yağırı, yarası. - kürşəkli at: kərşəkü atka.

qürşünmək : gürşünmək. kükrəmək. qüsərməkka.

qürt : kürtka. 1. qayın ağacı. bundan yay, qamçı, dəğnək kimi şeylər yapılır. 1. - kürt kürt: "gütür gütür" " xırt xırt" səs çıxararaq yemək. xırp xırp, xarp xarp yemək səsi. - kürt kürt xiyar yedi.

qürtüləmək: kürtüləməkka. təsdiqləmək.

qürültü : gürültü. çoqıka. çaqı. çuqı. bağırtı. savaş.

qürünka : kürün. kürin. 1. küfə. tər tərəvəz daşınmaqa yarar zəmbil, qaşo, çetən6. 2. bolluq. genlik.

qüsərməkka: kükrəmək. gürşünmək.

qüsərməkka: küsərməkka. 1. gürşünmək. kükrəmək. 2. qurşanmaq. qızışmaq.

qüsməkka : küsmək. qırmaq.

qüstək : köstək. küstək. köştək. bukağı. buxov. tuşaq. tuşaqu. döşəqu. gişən.

qüstürmək: köştürmək. bağlayıb ayırmaq.

qüsük : küsük. qısıq. örtü. pərdə.

qüsürqə : küsürqəka. tarla sıçanı soyundan bir heyvan.

qüsüşmək: küsüşmək. qırqaşmaqka. birbirinin, üz çevirmək.

qüşatalıq: güşatalıq. əlka. fürsət. boşluq. açıqlıq.

qüşən : küşən. coşqun. qaynar. - küşən dəniz, qalın qalıq: coşan dərya, bulqan hava.

qüşərmək: küçərmək. dolmaq. taşasıya dolmaq. - göl köşərdi.

qüt : kütka. çoğka. axmaq. səfeh. çinis.

qütatmaqka: qutlu olmaq. bəxt. devlət sahlbi olmaq·. - qutalmaq. qut almaq.

qütəs6 : kütəs6. ası, yava6 sığır.

qütləmək: kütləmək. kültürməkka. kültələmək. buxovlamaq. bağlamaq. - ayağı kültürülmüş.

qütləşmək: kütləşmək. qajışmaq.

qütlük : kütlük. uzaqlıqka. yubanma. gecikmə.

qütməkka: güdmək.

qütrüşmək : kütrüşmək. yenmək. yatınmaq. (# qötrüşmək: qudruşmaq. qudurmaq. çıxmaq).

qütük : kütük. kötük. kündə. tomrumka. tomruq.

qüvə : güvə. güyəka. cüvə. bit.

qüvən : zamin. basut. - basut ara: zamin gətir. .

qüvənc : güvənc. ümüd kanı. umurday.

qüvənmək: güvənmək. 1. pənah aparmaq: girtgünmək. girtinmək. inanmaq. gerçinmək. - tanrım sənə girtünürəm. 2. öğünmək. fəxr edmək. - nəmənəvə belə günisən. - o mənlə güvəndi. 3. işənməkka. içənmək. inanmaq.

qüvər : bax > kübar.

qüvəza : gövəzka. küvəzka. qüfəz. kibri. qurur. (< köp. kop) şişmək. övnüm. qurur. maqrur. qururlu. - ərdəm dilə , öğrənübən olma küvəz. - öğrən onun biligin, gündə anqa baru, qutqılıqın tapınqıl, qoyqıl küvəzin naru: onun biliyin öğrən, gün yanına ged, xilusla qulluğunda dur, burax kibri qururu bir yana.

qüvlük : qüvlükka. çamur, palçıq güllə.

qüvrə : qövdəka. qalıb. isqilet.

qüvrük : küvrük. küprük. təbil.

qüvrüqka : küvrük. küfrük. kös. tuğ. davul. nağara.

Yüklə 8,02 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   66




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin