Divan-ü luğat-it tüRK



Yüklə 8,02 Mb.
səhifə38/66
tarix03.06.2018
ölçüsü8,02 Mb.
#52477
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   66

saqırka : sağır. çaxır. 1. tunğuka. tuğnu. tuğun. kar. 1. sağır. gözə sərinmək, xayal kimi görünmək. 1. (saqqız kimi) bulaşan, yapışan nərsə. 1. söbü1, qonus6 biçimində çaxır, şərab qabı.

saqırqanka : sığırqanka. böyük sıçan. qəmə. gəmə.

saqırquka : sağqur. kənə.

saqırlamaq : sağırlamaq. sağrılamaq. sağrıya vurmaq: köçükləməkka.

saqış : sağuş. sağışka. 1. sağınc. qussə qəm kədər. - qaçdı sağuş sevnəlim. 2. ılqım. sərab. - sağış sağıdı: səraba qapındı. - usuqmuşa, sağış qamu, su görünür. susamış. 3. samac. sanam. 4. xiyal. 5. sayışka sayma. sayışka sayma. 6. sağım. - bir saqım süt: bir sağışda sağılan süt. 7. saymaq işi. - ulduzları sağış içrə doğdu günüm. 8. sağış. nagirançılıq. 9. sağman. sahman(> saman). bəkit. bəkiş. düzüş. həncar.

saqıt : sağıt. sağın (ağlın) itirmiş. səfeh.
- sakit ər: tinər. dinər. dincər. dinc, rahat kişi.

saqıt : saıit. tək. - sakit ol: tək dur: sus.

saqız : saqqız. sağız. (< sax). 1. gizli şey. gizik. sirr. - saqqızın oğurladı. 2. sağsız. səfeh. ayaz. aylaz. 3. palçıq. çamur. yapışqan. - saqız topraqka: yapışqan topraq. 2. saqızan. saqqız. oğru. 2. yapışqan, yılım nərsə.

saqızan : saqız. saqqız. oğru.

saqızlıka : palçıqlı. çamurlu. yapışqan. bulaşıq. - saqızlı don.

saqqın : sağqın. sarqın. sağın. sarqıntıka. sarğıntı. sağrıntı. damla. çilə. silkinti6.

saqqız : saqız. sağız. (< sax). 1. gizli şey. gizik. sirr. - saqqızın oğurladı. 1. saqızan. saqız. oğru.

saqqur : sağqur. saqırquka. kənə.

saqlam : (dikişdə). yiki. ciqika.

saqlam : sağlamka. bəkka. bərkka. yarpka. - sağlam duruma qoymaq: pötürməkka. bütürmək. bitirmək.

saqlamaq: saxlamaq. 1. basurmaqka. bastırmaq. durdurmaq. ispat edmək. bütürmək. pötürməkka. dikətmək. bərkitmək. 2. bərkləməkka. qorumaq. 3. bəkləmək: bərkləməkka. 4. sinqdürmək. sinğdürməkka. sinğirmək. sinqürmək. sindirmək. həzmeddirmək.

saqlamlaşmaq: bəklənmək. bəküşmək. bəkişmək.

saqlamlaştırmaq: bəkitmək. bəkütmək. bərkitmək.

saqlanan: sağlanan. qözətlika. gözətilən. əsirqənən. qorunan.

saqlanmaqka: saxlanmaq. çəkinmək. tözmək. əsirgəmək. əzgərməkka. dayanmaq.

saqlaş : sağlaş. gizlən. qaçın.

saqlaşmaqka: saxlaçmaq. qizlənmək.

saqlayan: saxlayan basuran. basdıran. sır saxlayan. yapurqanka. yaşurqan. qizləyən. örtülü, gizli qoyan. (# yarupqan: açan. saçan).

saqlı : sağlı. bəkütka.

saqlıqka : sağlıqka. 1. dişi qoyun. sağmal. sağılan heyvan. 2. sanalı. sanaqlı6. sayılı olan hər şey. 3. uyanıqlıq. 4. əsən. sağ. sağlam. 5. tatiı. iyi. təmiz. xalis. 6. sıcaq.

saqlıqlanmaqka: sağmal yiyəsi olmaq.

saqmaqka : sağmaq. 1. tökmək. damızdırmaq. - ölüm onu qonaqladı, ağız içrə ağu sağdı. 2. saymaq. samaq. sanamaq. sanmaq. saymaq.

saqman : sağman. 1. saman. onul. onqul. 1. sağış. sağman(> saman). sahman. bəkit. bəkiş. düzüş. həncar.

saqnaqu : saqnaquka. sağanqu. saxsılanmış, qurumuş qabaq, qavaq.

saqnışmaq : sağnışmaq. bəkişməkka. bəküşmək. gücləşmək. düzəşmək. cürləşmək

saqraq : sağraqka. sürəhi. içindən süzülən, sağılan qab.

saqraq6 : sikrik. səkrik. atlaq. atılmaqla keçilən yer. səgək yer.

saqrı : sağrı. sağır. 1. köçükka. yan. yançaq. göt. 2. cıdamlı, qalın, davamlı dəri. hər şeyin qoğuşu, dərisi, qabığı. - yer saqrısı: yer sağırı: yer yayqısı yer üzü. - etüklük sağrı: ayağqabı yapmaya ayrılan dəri. - kişi sağırı üzka: adamın ən etgilənən dərisi üzündədir.

saqrıntı : sağrıntı. sarğıntı. sarqın. sağqın. sağın. damla. silkinti6. - su sağrındı: su silkinti, çiləsi.

saqsılanmış: saxsılanmış. qurumuş. sağınqu.

saqturmaqka: sağdırmaq.

saqu : sağuka. saku. səküka. 1. ölçək. peymanə. 2. tükan. 3. səki.

saqulamaq : sağulamaqka ölçəkləmək. ölçəklə ölçmək.

saqun : sağun. böyüklük onqunu, ləqəbi. duru, sağlam inli, iyi duyqulu kişi.

saqur : sağur. çağur. çaruqka. taxaq.

saqurmaq: sağurmaq. (yer dəğişmək. - içəri içmək: sormaq. - yaxud dışarı bıraxmaq: süzdürmək) 1. sutmaqka. süzmək. tükürmək. tüpürmək. sudımaq. suzımaq. sudmaq. sutmaq. suzmaq. sudramaq. su atmaq. tükürmək. tüpürmək. - qum su sağurdu. - ər su sağurdu. - göyə sağyrsa, üzə düşür. - göyə suzsa, üzə düşür. 2. suyu içirmək. suyu çəktirmək. suyunu sızdıraraq qurutmaq.

saqurmaqka: sağurmaqka. sutramaq. sudramaq. su atmaq. sudmaq. sutmaq. suztürmək. tükürmək. tüpürmək.

saquş : sağuş. sağış. sağınc. qussə qəm kədər. - qaçdı sağuş sevnəlim.

saquşan: sovuşqanka. sarılıq kəsəli. solucan üzündən olan sarılıq xəstəlığı.

saqyaq : sağ yaq: > sarıyağ. xalis, sadə, qatqısız, arın, təmiz yağ.

sal : salka 1. im. işarə. - sala bəndəm: bir işariyə bəndəm. - səs sala gəlmədi səndən. 2. sala. xəbər. çatı. - salan gəlsə, gələrəm mən. 3. tar. tav. kələk. 1. sır. şir. yapışqan özdək. qabları sıramaqda işlənən boya.

salaq : salqaka. salqaş (> sərkəşfars). salqan. asav. ası. vəhşi. - salqa at: qəm almaz. başı sərt. çamış at.

salan : salcuqka. saltuq. salsuq. sallayan. cuman. arslan. igid. - salcuq su başıka: yügrək ( iti, üyrəkli). qoşun başı.

salcuq sü başıka: salçuq xanlanın atası.

salcuqka: saltuq. salsuq. salan. sallayan. cuman. arslan. igid. - salcuq su başıka: yügrək ( iti, üyrəkli). qoşun başı.

salçıka : aşçı. aşpaz. - salçı pıçaq: aşçı (aşpaz) pıçağı.

saldırmaq: 1. çapturmaqka. üzərinə cummaq. 2. təprətməkka. - ər yağıya təprətdi: cumdu.

salxım : büşinçəkka. büküncək.

salı : salıka. (< salmaq). çarpı (< çarpmaq). uru (< vurmaq). sarı (< sarmaq). 1. örtü. 1. işarə. - bir salı yetər bilənə, çomaq nədir kürkə geyənə. 2. iz. nişan. - (tanrım) hər yer sandan salı. 3. tə'sir. - söz var salı salmır, iş var iz buraxmır. salı salmaz, izi qalmaz. 4. rəmz. - salı bilməz baş verər. - salı bilməz işə qalır. 1. mala. sıva salmaq ayqıtı.

salıq : çapat. cərmə. tutu.

salımka : savaş. sataş. qavqa. - salımlı: davaçıl.

salımlaşmaqka: çarpışmaq. saldırişmaq. yaxalaşmaq.

salın : 1. sallaq. asılı. 2. döşək. salıncaq.

salıncaq: salın. döşək.

salındı : bax > salıntı.

salınquka: salqu. salan, sallayan, atan, ayqıt. süpəng. sapan. çanqıl taşı atılan sapan. süpəng kimi, nərsə atmağa yarar arac.

salınqulamaqka: 1. yuxardan aşağı sarqmaq, sallamaq. 2. daşlamaq. - iti salınqula: daşla.

salınmaqka: sarqmaq.

salıntıka : 1. tullanmış. buraxılmış. atılan. çıxarılan. - salındı otunğ. sellərin gətirib qıyıya attığı odun. 2. ötürülmüş. başına. - salındı sular. - sanıldı arvad: qəhbə. (> səlitəfars). 3. yan qırax qoyulmuş nərsə. - salındı işlər. - salındıyla uğraşma. 4. sulıntı. ərkəkin arxaya doğru salıverdiği saç. 5. sülintika. baş arxası buraxılan saç. 6. atılan. çıxarılan. qoğulan. buraxılan nərsə. ərkəyin arxaya doğru salıverdiği saç. - salıntı otunğ. sellərin gətirib qıyıya attığı çör çöp, ağac odun. 7. sallanmış, asılmış nərsə. 8. sulındı. ənsəyə, ənsədən arxaya sallanan tel.

salışka : sallaq. ətək. yeng.

salışmaq: 1. bir nəyi çəkib dartmaq, salmaq, yendirmək. 2. sallaşmaq. silkişmək. birbirinə sallamaq. yaxalaşmaq. birbirini qürəştə sallamaq. - nə belə salışursuz. 3. işarətləşmək.

salıverilmiş : başlağka. başıboş. buraxılmış. boşaltılmış. daşlanmış. dışlanmış.

salıvermə : boşuquka.

salqaka : salaq. salqaş (> sərkəşfars). salqan. asav. ası. vəhşi. - salqa at: qəm almaz. başı sərt. çamış at.

salqı : sanqıka. qığ. pislik. fəzlə. - quş salqı.

salqım : sarqımka. (soğuq günlərdə qar kimi yağan) çiğ. qırov.

salqu : salınquka. süpəng kimi, nərsə atmağa yarar arac.

sallaq : salışka. ətək. yeng.

sallaqka : 1. salış. ətək. yeng. 2. əğri. yapırka. - yaprı qulaq: əğri, sallaq qulaq. 3. sərgəkka. sərik, əsnək, sarnıq, səndələyən kimsə, nərsə.
- sallaqxana
: əkdika.

sallamaqka: sapımaqka. sapamaq. sapıtmaqka. təprətmək. ırqamaqka. yırqalamaq. yaymaqka. çalqamaq. qımıldatmaq. məyl edmək.

sallanan : ayaq. asaq.

sallatmaq: ügritməkka. yügritmək. yırqatmaq.

sallayan: salcuqka. saltuq. salsuq. salan. cuman. arslan. igid. - salcuq su başıka: yügrək ( iti, üyrəkli). qoşun başı.

sallayan: sapıtqanka.

sallı : imli. işarəli.

salma : turcaq. dirsək. giriş. başlanqıc.

salmaqka: 1. atmaq. işarə edmək. göndərmək. - ona bir barmaq salı yetər. - sən mənə saldın? : sən mənilənidin. 2. götürmək. çıxarmaq. istixrac edmək. - o mənə altun saldı. 3. toplamaq. toplu duruma gətirmək. 4. bükürmək. düşürmək. endirmək. - təğirin bükür: düşür. - təxdən bükürən: salan. 5. dalmaq. dallamaq. qalxmaq. yolmaq.

salsız : işarəsiz.

salsuq : salcuqka. saltuq. salan. sallayan. cuman. arslan. igid. - salcuq su başıka: yügrək ( iti, üyrəkli). qoşun başı.

saltuq : salcuqka. salsuq. salan. sallayan. cuman. arslan. igid. - salcuq su başıka: yügrək ( iti, üyrəkli). qoşun başı.

salturmaqka: saldırtmaq. sallatmaq. attırmaq. sallamayı buyurmaq. çıxarıp atmaq. geyimin ətəklərin, sallaqların, salışların dəprətmək. birin çəkib yerə sərmək, yıxmaq. - yel sel ağacı salturdi.

salvar : önlükka. oyluq.

sam : sələk. yumuş. ulaq. yola. saf.

samaqka : sağmaq. sanamaq. sanmaq. saymaq. - üzmək istəmək: çapsamaqka.

saman : (< saq). 1. sağman. onul. onqul. sağış. sahman. bəkit. bəkiş. düzüş. həncar. 2. gövükka.

samdaka : ayağa qeyilən səndəl.

samduyka: ılıq yemək.

samlamaqka : sağaltmaq. əlac edmək.

samsıtmaqka: simsitmək. sinsitmək. sincitmək. incitmək.

samursaq: sarmusaqka. sarmısaq. sarımsaq.

samursaqka: sarımsaq. sarmusaq.

samurtuqka : (sam. sum. som). sumartıq. yumuq qarışıq. kələf. - samurtuq ışka: içindən çıxılamayan iş.

san : sanka. 1. sayı. sayma. 2. itibar. 3. şumarə. nümrə.

sana : sanğaka. sanış. güman.

sanaçka : sağnaç. tuluğ. dağarcıq. xurcun.

sanamaq: saqmaqka. saymaq. samaq. sanmaq.

sanazmaq : sezinmək. sanmaq. sana yazmaq. hiss edmək.

sancaq : batraqka. bayraq. pərçəm. ucuna ipək sırıqlar sancılan, taxılan, batırılan neyzə, ağac. döyüşdə qoşun bəlgəsi, nişanı. - sancaqlı: bayraqlı. tuqluka.

sancılmaqka: 1. sancıqmaq. basılmaq. batılmaq. yenilmək. sınmaq. - yağı sancqıdı. - qoşun sancıldı. ­2. saşılmaq. dürtülmək. soxulmaq. saplanmaq. taxılmaq. - bayraq, ələm sancıldı. - piçaq ağaca sancıldı. 3. toxunmaq. toxdanmamaq. çalınmaq.

sançışmaqka: 1. yaxalaşmaq. saplaşmaq. taxışmaq. birbirinə sancımaq. savaşmaq. 2. basılmaq. batılmaq. yenilmək. sınmaq. taxılıb qalmaq.

sandıq : qabırcaqka. qabqırcaq. tabut. ükəkka. kəsürgəka. kəsrük. dağarcıq. qap. cə'bə.

sandırışka : sandruş. 1. çəkişmə. çəkiş bəkiş. savğaş. danışıq. qavqa. mücadilə. - sabanda sandırış olsa, örtgündə irtəş olmaz: sabanda (əkində. əkəndə. səpəndə) düşünən, dərəndə üşünüşməz. 2. sanrış. həzyan.

sandırışmaqka: sanrışmaqka. sanruşmaq. saçmalamaq. qavqa edmək.

sandrımaq: sanrımaqka. saçmalamaq.

sandrımaqka: sanrımaq. saçmalamaq.

sandrışka: sandrış. sandruş. çəkişmə.

sandruş: sandrışka. sandrış. çəkişmə.

sanduvacka: dadlı, şirin səsli. bülbül. - dadlı ötər sanduvac.

sanğaka : sanqaka sana.

sanıqmaq: sağınmaq. sanmaq. sanamaq. düşünmək. zənnətmək.

sanış : sana. səriş. güman

sanqaqka: çanqaq. çanaq. seqinq. sehin. səhng.

sanqamaq: sanğamaq. sağımaqka. xiyallanmaq. yuxu görmək.

sanqanka: sanğanka. dadı buruq olan.

sanqarmaqka: sanmq. saymaq. (bir şeydən saymaq. bir şeyə ilgətmək, nisbət edmək).

sanqaşmaq : sayqanmaq. öküşlənmək. ögüşlənmək.

sanqka : sanğka. quş pisliği.

sanqlamaqka: sanğlamaqka. quş pisləmək.

sanqlatmaq : sanğlatmaqka. 1. tanlamq. tanqlatmaq. sanğlatmaq. şaşırtmaq. utandırmaq. 2. quş pislətmək.

sanlanmaq: çavlanmaqka. şöhrətlənmək. ünlənmək. ün yiyəsi olmaq.

sanmaq : saqmaqka. saymaq. samaq. sanamaq. sezinmək. sanazmaq. sana yazmaq. hiss edmək.

sanrımaqka: 1. sərimək. 2. həzyan demək. 3. sandrımaqka. saçmalamaq.

sanrış : sandırış. həzyan.

sanrışmaqka: sandırışmaqka. sanrışmaqka. sanruşmaq. saçmalamaq. qavqa edmək.

sanruşmaq: sandırışmaqka. sanrışmaq. qavqa edmək.

sanruşmaqka: 1. ağız ağıza verib danışmaq. gəpləşmək. 2. bir qonu üzərində olmayıb, hər gələ danışmaq. səfehləmək. həzyan demək. 2. saçmalamaq. sandırışmaq. sanrışmaq.

sansar : sarsalka. sarsal. samura bənzər bir heyvancıq·.

sap : 1. sıra. növbət. - sənin sapında mən keçdim. 2. qılınc, bıçaq sapı. 3. qalın. cehiz. gəlin gedən qıza qoşulan var davar.

sap : sapka. ( < met > ) bazka. 1. yabancı. yat. sapaq. 1. boyunka. tutamaq. dəsdə.

sapaq : səpük. yenikka. yeğni. yüngül. xəfif.

sapamaq : sapımaqka. sallamaq. tərpətmək.

sapamq : səpəmək. saypamaqka. israf edmək.

sapanka : saban. səpən. 1. cüt, cütçü taxımı, əkinçilik ayqıtları. xış. 2. əkinçilik. 3. daş atan.
- sapanla sürmək: sabanlamaqka. dabanlamaqka. təpmək.

sapanlamaq: sabanlamaqka. şuxumlamaq.

sapat : rifu.

sapbal : balsap. sapdal. dalsap. saplaq. bəsbəlka. sap. bir tel sap. söküm.

sapdal : balsap. sapbal. dalsap. saplaq. bəsbəlka. sap. bir tel sap. söküm.

sapı : 1. səpi. təpi. hərəkət. təkan. 2. öhdə. məsuliyyət.

sapıqka : səpik. 1. çadırın açılıb bağlanan ətək bölümü. 2. çibəkka. çıbaqka. çapaq. sıbaq. çapıq. iti. qırağu. ovçu.

sapıl : quyruq. həmrah. - qonaq sapılı. - ata sapılı ataş, ana sapılı anaç.

sapılmaqka : saplanmaq. nərsənin yanına taxılmaq, qatılmaq, qoşulmaq.

sapımaqka : sapamaq. sallamaq. tərpətmək.

sapınmaqka: sap kimi görünmək. saplamaq.

sapıtan : sapıtqan. quyruq sapıtan.

sapıtqanka : sallayan.

sapıtmaqka : sallamaq. təprətmək.

saplaq : sapbal. balsap. sapdal. dalsap. bəsbəlka. sap. tel. söküm.

saplamaq : təğmək. taxmaqka. taxmaq. əti şişə saplamaq. düzmək.

saplanmaq : sapınmaqka. üzərinə almaq. öhdələnmək.

saplatmaqka : sap taqtırmaq.

saplıqka : qılınc. bıçaq kimi şeylərə sap olmaya yarayan nəsnə.

sapmaqka : saplamaq. 1. ipliği iğnəyə keçirmək. sap taxmaq. - yiçi iğnə sapdı: dərzi sapladı. 2. bir şeyi sarmaq. buru, yığıb bağlamaq. - quş qantın sap. 3. cinsindən əksiq qalan bir şeyi başqasıylə tamamlamaq.

sapturmaqka: 1. ördürmək. yamatmaq. rifulamaq. 2. gəlin gedən qıza var cehiz, qalın qoşmaq.

sapuq : sapdan çıxmış. sapmış, tərpəşmiş. caymış taymış, çaşmış.

sar : ( a <> ə ) sər.

sar : sər. sarılı. çulqalı.

sarağanka : (< sarmaq: yığmaq). saran. xəsis. cimri. paxıllıq

saraqıcka : sarqıc. sarcıq. yaşmaq. başörtüsü. yaşmaq.

saraquclanmaqka: başörtüsü örtünmək.

saran : 1. saranq. sarınq. sarnaq. sarqın. (< sarınmaq: sarqınmaq: qurşanmaq). hər şeydə çoxluğu, aşırılığı göstərən söz. 2. ka. (< sarmaq: yığmaq). sarğan. xəsis. cimri. paxıllıq. - nəyin tutar bəkləyu, özi yeməz, saranlığ ağlayu, altun yığar. malın saxlar, özü yeməz \\ çimrilikdən ağlaya ağlaya, qızıl toplar.

saranq : saran. sarınq. sarnaq. sarqın. (< sarınmaq: sarqınmaq: qurşanmaq). hər şeydə çoxluğu, aşırılığı göstərən söz.

saranlamaqka: paxıllıq, çimrilik edmək.

saranlıqka : paxıllıq. cimrilik.

sararmaq : sarqarmaqka

saray : qonuqluqka. qonaqlıq. toy yeri, otağı.

sarcıq : saraqıcka. sarqıc. başörtüsü. yaşmaq.

sardırmaq : sarlatmaqka.

sardırmaq : sarmatmaqka. səritmək.

sardırmaq : yörqətməkka:

sardırmaqka : sarutmaqka. sarıtmaq. səritləmək. sarmaq. qablamaq. hörmək. buxcalatmaq. çoğlatmaqka. çulqamaq.

sarı : - sarı yapmaq. sarıqlamaqka. sarılamaq.

sarı : (< sarmaq). çarpı (< çarpmaq). uru (< vurmaq). salı (< salmaq). örtü.

sarı turma: yer kökü.

sarıçaq : sarçqaka. 1. çəkirqə. 2. sarılıb sürüşgən. sölpük. - sırıçqa ərka: gəvşək. təmbəl adam. 3. yumuşaq. qorxaq. 3. çanaq. kəkəz.

sarıçqaka : sarçaq. 1. sırıçqa. çəkirqə. 2. sarılıb sürüşgən. sölpük. - sırıçqa ərka: gəvşək. təmbəl adam. 3. yumuşaq. qorxaq. 3. çanaq. kəkəz.

sarıqka : 1. sarı. sarı rəng. - sarıq kəzikka: sarılıq xəstəlığı. - sarıq ərükka: qeysi. - sarıq suvka: qarında toplanan sarı su. - sarıq turmaka: həvic. kəşür. gəzər. gizri. 2. çərçov. boxca. 3. suvluqka. suluq. dəsmal. hovlə. 4. yeşimka. çaqşır. dizə baldıra sarılan, geyilən sarıq. 5. sarqı. çəkə. damcı.

sarıqlamaqka: sarılamaq. sarı yapmaq.

sarıqlıqka: 1. saılıq. sarıq surıq hərhanki bir sarı rəng. 2. sarılıq xəstəlığı olan.

sarıqmaq : kehəlmək. - ayağım sarıqdı. - ayağın çox sıxma, sarqırar.

sarılamaq : sarıqlamaqka. sarı yapmaq.

sarılı : sar. sər. çulqalı.

sarılıq : - sarılıq xəstəlığı: sarıq kəzikka. - sarılıq xəstəliyi olan: sarıqlıqka.

sarılqan : sarılıb sürüşgən. sarıçqaka

sarılmaq : 1. sərməlmək. burulmaq. burşulmaq. 2. sərtəlmək. sərt söz söyləmək. sərmək. sarmaqka. qızmaq. çıqışmaq.

Yüklə 8,02 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   66




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin