Divan-ü luğat-it tüRK



Yüklə 8,02 Mb.
səhifə40/66
tarix03.06.2018
ölçüsü8,02 Mb.
#52477
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   66

sevinc : (# bükünc) .

sevinc : 1. səfinçka. aşıq. yaşıq. eşq. ışıq. - öküş sevinc bolsa, qatıq öksünür: çox öğünməyin sonu, döğünməkdi. 2. qələyan. qanıqka. qanıt. 3. öğünc. ökünc. öğünmə. iftixar. 4. ərik. irik. rahat. 5. yaşın. şadlıq.

sevingən : qatqurqan. qasqurqan. qaqqıldayan. çox öğünən. öğüngən. çox qüləyən. qaturqan.

sevinmək : yarutmaq. yaşutmaq. şad olmaq. keflənmək. kef eləmək.

sevişmə : sürüş. cütləşmə. cüfgiri.

sevməkka : 1. nərsəni özləmək, istəmək. - tayğan yügürgəni, tülkü sevməz: iti qaçan tazını, tülkü sevməz. 2. bəyəndirmək. tə'rifləmək. 3. aşuqmaqka. bir şeyə yönəlmək. nərsəni özləmək. istəmək. arzulamaq.

sevnik : yaşut. şad. yarud. açıq. könik. könül. həyəcanlı.

sevükka : sevik. məhbub. dilbər. əziz. - dedim ona sevük.

seyrək : (y <> d <> z ) səyrək. səzrək. sədrək. 1. incə. nazik. gəvşək. boş. şol. tozar. - seyrək bez: nazik parça. 1. açıq. gen. - səyrək don.

seyrəmək : savramaq. savrımaq. səvrəməkka.

seyrəmək : səvrəməkka. savramaq. savrımaq.

seyrəşmək: sədrəşməkka. səyrəşməkka. sədrəşməkka. incəşmək. nazikmək. gəvşəmək. boşalmaq. şollaşmaq. tozarmaq. - parça seyrəşdi. - bodun sezrəşdi: xalq dağılışdı.

seyrətmək : sədrətmək. səzrəşməkka. səyrəşməkka. incəltmək.

sezinmək : saqımaqka. sağımaq. görünmək. quşqanmaq. fikirləşmək. sanmaq. sanazmaq. sana yazmaq. hiss edmək. - bunu onun sözündə sezindim. - turqunu mançu sezinmə: sovqatı əl müzdü sanma.

seziş : sızıq. səzikka. sezmə. çək. çəkə. güman. zənn. sezmə. sezikka. güman. həds.

sezmə : sızıq. səzikka. seziş. çək. çəkə. güman. zənn.

sezmək : sezikməkka. çəkəmək. güman, həds, zənn edmək.

səbəd : savdıcka. sələ.

səbət : sağdışka savdıçka. - o sağdış ördi.

səçəka : sərçə. çıçalaq. quşqaç. çümçük.

səçilmiş : ötrümka. ödrümka. ötründika: ödründika.

səçim : ötrüşka. ödrüşka. ayrış.

səçip ayırmaq: uturmaqka. udurmaqka. üzürmək. adırmaq. ədirmək. ödürmək. ödürmək. üdürmək.

səçişmək : saçışməkka. 1. ötgürüşmək. ötrüşməkka. ayrışmaq. ayırd edmək. 2. atışmaq.

səçmə : daluq. taluqka.

səçmək : talulamaq. talulamaq. dalıqlamaq. dallamaq. ayırmaq. ayıq seçikləmək.

sədrək ka : (y <> d <> z ) seyrək. səyrək. səzrək. 1. incə. - sədrək böz: seyrək bez. 2. səkrək. seyrək ortük. - səzrək qapı: barmaqlıq. nərdə.

sədrək qapuqka: barmaqlı qapı.

sədrəməkka : incəlmək. seyrəmək. seyrəkləşmək. əpriyib, yuşanıb nazikləşmək. ərpimək, əprimək. - paltarlar sədrədi: ərpidi, əpridi.

sədrəşməkka: ( d <> y ) seyrəkləşmək. - el sədrəldi: yüngülləşdi, dağılışdı.

sədrətməkka : ( d <> y ) səyrətmək. seyrək duruma gətirmək.

səf : çərik. - səf çəkilmək: sıralanmaq. dizilmək. düzəlmək. çərgəşməkka.

səggi : qötrümka. dik yer. qaldırım. diqqan. supaça6. kürsi.

səhəng : seqinq. sehin. sanqaqka. çanqaq. çanaq.

səq : sək. səkə. 1. çatlaq. - səkə qab. 2. budala. axmaq. səfeh.

səqə : səkə. sək. 1. çatlaq. - səkə qab. 2. budala. axmaq. səfeh.

səqi : səki. bax > təkka

səqirt : səgirt. qaçırt. - atı səkirt: qaçırt.

səqirtmək : səğirtmək. səkirtməkka. səkrəmək. səkrimək. qoşturmaq. qaçtırmaq. sıçratmaq. atlatmaq. qoğalamaq.

səqitməkka : səkitməkka. səktirmək. şaşırmaq. çaşdırmaq. caydırmaq. - o məni səkitdi.

səqnik : səğnik. bax > amul. yamul. yasul. yatul. sakin. rahat.

səqrək : səkrək. səkrəkka. barmaqlıq. nərdə. seyrək ortük.

səqrəmək : səkrəməkka. səkirtmək. səkrimək. qaçmaq. sıçramaq. atılmaq. - yoqar qopub səkrəlim: yuxarı qalxıb atılalım.

səqrətmək: səkrətməkka. 1. sıçratmaq. - atı arxdan səkrətib geddi. 2. atlatmaq. atlamaq. qaçırmaq. salmaq. - yazını oxurkən, bir sözü səkrətti: qaçırdı. 1. qaçıtmaq. atlamaq. salmaq. düşürmək. - on sözdən birin səkrətdi. - pitiyi oxuda, ama hər iki xətdən birin səkrətdi.

səqrik : səkrik. sıqrıqka. sikrik. saqraq6. atlaq. atılmaqla keçilən yer. səgək səkrik yer. qırıq, atlaq yer. dağda atlamaqla geçilən yer. - sıqraka: iki dağ arasındaki geniş dərə.

səqrimək : səkriməkka. səğirtmək. səkrəmək. qaçmaq. sıçramaq. atılmaq. - suya səkrimə: atılma.

səqrişmək: səkrişmək. səğrişmək. səkrişməkka. qoşuşmaq. qaçışmaq. sıçraşmaq. atışmaq.

səqritməkka: səkritməkka. sıçratmaq. atlatmaq·.

səqsunka : səksünka. sayıda səksən. səkiz on. səggiz on.

səqtirməkka: səktirməkka. səkitməkka. səgitməkka. şaşırmaq.

səqüka : səküka. saku. 1. tükan. 2. səki.

sələ : savdıcka. səbəd.

sələk : yumuş. ulaq. yola. sam. saf.

səmər qənd: < səmiz kəndka: böyük qala, şəhər.

səmər : yük döşəyi. palan. bağırçaqka. barqıraç.

səmirtən : çivgin. - səmirtən yemək: çivgin aşka.

səmirtmək: səmritməkka.

səmiz : səmüzka. səmin. səmir. böyük. şişik. çağ. - səmiz kənd: > səmər qənd.

səmizləşmək: səmrişməkka.

səmizlikka: səmirlik.

səmka : əlac. dərman. - əm səm. dava duva.

səmriməkka : səmirmək. yağlanmaq.

səmrişməkka: səmizləşmək. səmrəşmək.

səmritməkka: səmirtmək.

səmürqüqka: bülbülə bənzər bir qu.

səmüzka : səmiz. səmir.

sən : saka. sinka. - sənə verdim: saa verdim.

səndələmək: sərilməkka. sarılmaq. əsmək. sarsılmaq. yalpıb, ləpələnib düşəyazmaq.

səndələyən: sərgəkka. sərik, sallaq, əsnək, sarnıq, kimsə, nərsə.

səngərka: bax > sınır. qala. basur. dayanmaq, durmaq yeri. istihkam.

sənqil : sənğilka. 1. siyil. zigil. səpgil. ləkə. 2. çiğit xəstəlığı.

sənləməkka : "sən" diyə aytamaq. "siz" in qarşıtı. (kiçik sayılmaq).

səpəmək: sapamq. saypamaqka. israf edmək.

səpən : sabanka. sapan. 1. cüt, cütçü əkinçilik taxımı, ayqıtları. 2. əkinçilik. 3. daş atan.

səpi : sapı. təpi. hərəkət. təkan.

səpik : sapıqka. 1. yayrıq. səprik. yayınq ( y <> t ) yatınq. 2. çadırın açılıb bağlanan ətək bölümü. 3. savruq. dağqın.

səpiləmək1 : ərikləməkka. yağlayıb, yuşaldıb, şumallamaq. - dəri ərikləmək: dəri. dəbbağlamaq.

səpka : gəlinin malı olan cehiz.

səprik : yayrıq. səpik. yayınq ( y <> t ) yatınq.

səptürməkka: qalınlamaq. cehizləmək.

səpük : sapaq. yenikka. yeğni. yüngül. xəfif. (> səbokfars)

sər : ( ə <> a ) sar. sarılı. çulqalı.

sərçə : səçəka. çınçara. çınçarqaka. saça. çıçalaq. quşqaç. çümçük. - tüppəklə çümçük atıladıq. - sərçə barmaq. sırça barmaq: çıçalaqka.

sərgəkka : sərik, sallaq, əsnək, sarnıq, səndələyən kimsə, nərsə.

sərgəkləmək: sərik sərik, əsə əsə, sarıla sarıla, səndələyə səndələyə, yalpa yalpa, ləpələnə ləpələnə, düşəyaza yerimək. - əsrük sərilə gedi.

sərik : 1. sərgəkka. sallaq, əsnək, sarnıq, səndələyən kimsə, nərsə. 2. sırıf. sərin. çınqıraqka. çınraq. çınqar. açıq. ulus.

sərilməkka : sarılmaq. sarsılmaq. əsmək. səndələmək. yalpıb, ləpələnib düşəyazmaq.
- əsrük sərilə gedi.
- sərilib sürülmək: sarınğulamaqka. sərınğulamaqka. qaymaq.

sərim : sarımka. süzgəç. bir suyuqu süzümək üçün, qapın ağzına gərilən, çəkilən parça.

sərin : 1. səbr. səbir. - sərin !: səbr elə. - sərin qıl: səbr elə. 2. səbirli. dözün. dözümlü. utun. yumşaq. qotuq. qoyuq. mütəvazi. 3. sərik. sırıf. çınqıraqka. çınraq. çınqar. açıq. ulus.
- gəlsə qalı qatıqlıq, artar deyu sərin qıl: gəlsə belə çətinlik, keçər deynə, dözüm qıl.

sərinğüləməkka: sərilib sürülmək. qaymaq.

sərinməkka : sabrətmək.

səriş : göstəri. numayiş.

səritləməkka: sarutmaqka. sarıtmaq. sardırmaq. qablamaq. hörmək.

səritmək : sarmatmaqka. sardırmaq.

sərkəkka : sərrək. sərxoş. sallaq (keflilərə tay, sallana sallana yeriyən).

sərkəkləməkka: yalpalanmaq. yellənmək. iki yana sallanmaq.

sərqərka : sərkərka. sərkar. yol kəsən. haydut. qarqman. oğru.

sərməkka : 1. sarılmaq. sərtəlmək. sərt söz söyləmək. sarmaqka. qızmaq. çıqışmaq. 2. toxdaxlıq, dözüm göstərmək. səbr edmək. - o məni səritdi. 3. döşəmək. yerə salmaq. - döşək sərib yatdıq: döşüyüb - pitikləri sər: döşə. 4. göstəri yapmaq. nümayiş vermək. - sərilmiş piyeslər: döşənmiş piyeslər.

sərməlmək : sarılmaq. burulmaq. burşulmaq. - işlərimiz örtülüb sərməldi: qarışıb buruşdu.

sərməşmək: sarmaşmaqka: 1. sarışmaq. buruşmaq. qarışmaq. - işlər sarmaşıb geddi. - yeşik sarmaşmaq: buxca bağlamaq. 2. nərsəni sarıb, çevrələyəib, torla, kamanla tutmaq. avlamaq. torlamaq. - balıq sarmaq. 3. süzülmək. bir axarın içindən başqa bir şey çıxmaq.

sərmətməkka: sayratmaq. ayırd edmək. sıçratmaq. süzdürmək. (bir şeyi sudan ayırıp çıxartmaq). arıtmaq. ayırmaq. nərsəni suyundan almaq.

sərrək : sərkəkka: sərxoş. sallaq (keflilərə tay, sallana sallana yeriyən).

sərt : < met > tərska. qasınqka. bərk. qat. qos. qaska. qaz. sarp. güc. zor. çətin. qadır. çaqruqka. qatı. bərk.

sərtəlmək : qatınmaqka. sərt söz söyləmək - sarılmaq. sərmək. sarmaqka. qızmaq. çıqışmaq.

sərtləşmək: 1. çıqrışmaq. çuqrışmaq. bərkişmək. 1. kötüləşmək. pisləşmək. çalpaşmaqka.

sərtləştirmək: sağrılamaq. sağırlamaq.

sərüka : taxca. üzərinə şey şüy sərilib, düzülüb qoyulan yercik.

səs gəlmək: yanğqulamaqka. səs vermək. yanqılamaq.

səs vermək: yanğqulamaqka. yanqılamaq. səs gəlmək.

səs : - səs səsə vermək: ündəşmək. qoşulub birgə oxumaq.

səsqış : səsqıyış. qıqırışka. qıylaş. hay küyəş. hay küy. haykırış.

səsqıyış : səsqış. qıqırışka. qıylaş. hay küyəş. hay küy. haykırış.

səsləmək : ünləmək. səs vermək.

səsləndirməkka: irdəmək. oxumaq. havalandırmaq. çığıl çığıl ettirmək: çılratmaqka.

səsləyən : ünləyən. səs verən.

səssiz : ündış. ünsüz. sakin.

səvda : ütikka. üdiqka. ötik. özik. aşq. səvqi coşması. həsrət.

səvinməkka: səvinmək. səvünmək. qutruşmaqka.

səviş səğiş: seviş səgiş.

səvqətmək. döndürmək. əğirmək. əkirmək. çevirmək. bir yeri quşatmaq. sarmaq.

səvqi : ötiqka. ödiqka. üdiq.

səvrəməkka: seyrəmək. savramaq. savrımaq.

səvrəməkka: seyrəmək. savramaq. savrımaq.

səvritməkka : keçirmək. vazkeçmək. ərtürməkka. bağışlamaq. qəbullənmək.

səvritməkka: savrutmaq. savmaq. 1. soymaq. boşaltmaq. bir nərsəni işi bitirmək, qutarmaq. tamamlamaq. - ər işin savratdı. 2. işdən soğumaq, vaz keçmək. nərsəni başdan çıxarmaq. 3. sevdirmək.

səvük : sevik. sevgili. seviiən. məhbub. əziz. eşq. mə'şuq. - aydım anğar səvük: dedim ey sevgili.

səvüklükka : sevgi.

səvüksüzka : sevgisiz.

səvülmək : savılmaqka. yönəlmək. əğilmək. meyillənmək. - könlüm sənə səvülür.

səvünməkka. sevinmək.

səyrək : (y <> d <> z ) seyrək. səzrək. sədrək. bax > seyrək

səyrəmək : 1. kəmlənmək. kəmgərmək. azalmaq. 2. söyləmək. təlim. çox. - yanşaq səyrər: gəvəz çox söylər.

səyrəmka: dayaz. sığ1. - səyrəm su.

səziq : sezgig. səzikka. sızıq. seziş. sezmə. çək. çəkə. quşqu. güman. zənn. - kimə sezik sezirsiz. - kimsəyə sezik qalmadı. - seziksiz yerdən gələn daş, yarar baş.

səziqməkka: sezmək.

səzrək : (y <> d <> z ) seyrək. səyrək. sədrək

sıbaq : sıbağ bax > sibəkka. çibəkka. çıbaqka. çapaq. sapıq. çapıq. iti. qırağu. ovçu.

sıbızquka. : sıbuzqu. tütək.

sıbka : sıp. iki yaşına qirmiş olan tay.

sıbuzğuka : sıvızqı. sıvzaq. sırıl sırıl, sıvıl sıvıl ötən tüb, ney. düdüq. tütək. - sıbuzğu ötürrmək: qamış, ney çalmaq.

sıbuzqu : sıbızquka. tütək.

sıcaq : issi. isək. mehriban.

sıçan : pox tökən. (# saçan: paylayan). - tarla sıçanı:kələküka. - çöl sıçanı. buzağu dilika.

sıçıtmaqka : sıçırtmaq. boşaltmaq. yox edmək. - biz onu sıçıtdıq.

sıçqaqka : sıçırqan. sıx sıx sıçan.

sıçqanka : sıçan.

sıçramaq : saçramaqka. suçqurmaqka. taprımaq. - at suçqurdu.

sıçraşmaq : qalışmaqka. qalxışmaq. tapraşmaq. təprəşmək. çalqaşmaq.

sıçratmaqka : sucıtmaqka. 1. saçratmaq. qaçıtmaq. qaçırtmaq. qəbətmək. öldürmək. yox edmək. qavşatmaq: gəvşətmək. kovşatmaq. boşaltmaq. ayırmaq. açmaq. qarturmaqka. daldırmaq. tıqdırmaq. quşqutmaq. qudurtmaq. ürkütmək. 2. sərmətməkka. sayratmaq. ayırd edmək. süzdürmək. 3. atlatmaq. təprətmək. təbrətmək - suyu boğazıma qarturdı: qaçıtdı.

sıçrayan : qaltan. qalqıtan. qalxan. çaban.

sıçturmaqka: sıçtırmaq.

sıdıka : sınmış. sıqmış. dəğişmiş, çönmüş. istənilmiş. - sıdı nə: sadı nə: dəğişmiş, çönmüş. istənilmiş.

sıdıqka : ( t <> z ) sizik. 1. sidik. südük. sızıq. sıyıq. cırıq. sırıq. yırıq. yarıq. 2. paltonun, kotun qabaqdan açılan hər bir bölümü.

sıdırqaqka : bax > sıyırqaq.

sıdırqanka : sıyıran. sıqan. sıqyan. qıran. üzən.

sıdırmaqka : sıyırmaq. siyirmək.

sıdrılmaqka bax > sıyrılmaq. nərsəni incədən incəyə sezmək.

sıdrımka : sıyrım. 1. şax. düz. teyxa. dik. durumlu. - sıdrım ışlıq ərka: işində qayım olan. iş adamı. 2. sırım. şallaq. təsmə.

sıq : sığ. sıx. 1. həcm. tutu. tutar. 2. az. 3. adların sonuna gətirilən bənzətmə əki. 4. səyrəmka. dayaz2. gənqəska. az. qolay. xəfif. - səyrəm su. 5. sıxışıq. tıxma. birbirinə girmiş.
- bu qarı oğlansıq: bu ağ birçək, qodux qılıqlıdır.
- sasığ barığ: qoxumuş iylənmiş.

sıqamaqka: sığamaq. oxşamaq. nazlamaq.

sıqan : sığan. sığanmış, yumşanmış. yumşaq. silik. saf. tovsuz. sıqan saçka: sığanmış, yumşaq saç. silik, saf saç. qıvırcıq olmayan saç.

sıqar : sığar. sığraka. iki dağ arasındaki dərə.

sıqdatmaqka: sığdatmaq. sıxdatmaqka. ağlatmaq.

sıqıb çəkətmək: sıxıb çəkətmək. sarqıtmaqka.

sıqılmaqka: sıxılmaq. 1. qısqılmaq. qısılmaqka. (bir durumda) qalmaq, bacamamaq. 2. təvinməkka. təğinməkka. dəğinmək. tasalanmaq. utanmaq. 3. yaçanmaqka. sıxılmaq. utanmaq. ucunmaq.

sıqıncaq: sığıncaq. yamlanka. turuqka. pənahqah. pənahqah

sıqınmaq: sığınmaq. 1. girtgünmək. girtinmək. pənah aparmaq. inanmaq. gerçinmək. güvənmək. - tanrım sənə girtünürəm. - kirtgünüm aldı məndən. 2. sıxınmaq. munğuqmaqka. bunlanmaq.

sıqıntı : sıxıntı. munğka. bun. tolaq. dolaq. tolqaqka. dərd. ağrı. saxınma. sağınc. qayğı. həsrət. zəhmət. kətən. qatan. qınaq. əzab. iztirab. mehnət. - sıxıntiya soxmaq: munğqarmaqka. bunaltmaq.

sıqıntılı : sıxıntılı. munğluqka. bunlu.

sıqır : sığır. (< sıq. sığırmaq: yığmaq). 1. avları qoğub, avlaq yerinə sığdırb avlamaq. sürgün avı. 1. sığır. sığrış. fışqa. 1. öküz. öd. udka. - suv sıqırka. - sıqır kimi heyvanların axırda yattığı yer: udluqka. - yaban sığırı: sığunka. - yaban sığırı: qutuzka. - yaban sığırı buynuzu: qaltuqka. - yaban sığırı yiyəsi: qutuzluqka.

sıqırcıq : sıqırçuq. sığırcıq quşu.

sıqırcuq : sıqırçıq. sığırcıq quşu.

sıqırqanka: saqırqan. 1. böyük sıçan. qəmə. 2. cəvəndə.

sıqırlamaq: sığırdan saymaq. sığıra alıq (nisbət) edmək.

sıqırlıqka : sığırlı. sığır yiyəsi.

sıqırmaqka: 1. (s <> t ) tığırmaq. şığırmaq. 1. çığırmaq. 1. ıslıq çalmaq. fışqa çalmaq. - sığtırmaq: tıqtırmaq. - bunu qaba sığdır.

sıqışdırmaq: sıxışdırmaq. sıxmaq. oyqurmaqka. cəzalamaq. tənbih edmək.

sıqışıq : sıx. tıxma. birbirinə girmiş.

sıqışka : sıxış. itişmə. çarpışma.

sıqıştırılmaq: sıxıştırılmaq. oyulmaqka. incinmək.

sıqıştırmaq : tıqratmaqka. bəcərikli, tıqraq, qavamlı qılmaq. öğrətmək. möhkəmlətmək.

sıqıtka : sığıt. sığtı. sıxıt. 1. göz yaşın sıxıb çıxartma. ağlama. ağlayı. zırıltı. 2. çox ağlayan. 3. ağlama. ağlayı.

sıqlışmaqka: sığışmaq. sıxışmaq.

sıqmaq : sığmaq. sıyumaq. 1. yerləşmək. qoyuşmaq. oturmaq. düşmək. - unu qaba sığ. - bu sözü onun ağzına sığ. - ağza sığmayan qarna sığmaz. - könülə sığan söz de, qarnıva sığan yuz ye. 2. təsir edmək. toxunmaq. qoymaq. 3. qapurmaqka. - biləzik əlimi qapurur. 4. sığmaq. oturmaq. yerləşmək. - söz odur candan qopa, könlə sığa.

sıqmanka. : üzüm sıxma çağı.

sıqnaq : sığnaq. turaqka.

sıqraka : sığar. səkrik. iki dağ arasındaki geniş dərə.

sıqrıqka : səkrik. səkrik yer. qırıq yer. dağda atlamaqla geçilən yer.

sıqrış : sığrış. 1. sıqır. sığır. fışqa. 2. əməkdaşlıq.

sıqrışmaq: sığrışmaqka. sığtaşmaq. əməkdaşlıqla bir işi yerinə qoymaq.

sıqrışmaqka : sıxrışmaq. ıslıqlaşmaq.

sıqtamaq: sığtamaq. 1. ağlamaq. yığlamaq. ıqlamaq. 2. cırlamaq. carlamaqka. bağırmaq. çoqlamaq. yıqlamaq. sığtamaq.

sıqtaşmaqka: ( t <> l ) yığlaşmaq. carlaşmaqka. ağlaşmaq. ıqlaşmaq. bağrışmaq. kükrəşmək.

sıqtatmaq: sığtatmaq. sıxıb suyun çıxartmaq. ağlatmaq. - sənin yoxluğun sığtatdı məni.

Yüklə 8,02 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   66




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin