Divan-ü luğat-it tüRK


sis : puska. duman. sislənmək



Yüklə 8,02 Mb.
səhifə42/66
tarix03.06.2018
ölçüsü8,02 Mb.
#52477
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   66

sis : puska. duman.

sislənmək : pusarmaqka. puslanmaq. pus tutmaq. paslanmaq. tozlanmaq.

siş : sişka. şişmiş olan hər nəsnə. yumru.

sitməkka : sidməkka. ( t <> z ) sizmək. 1. sızmaq. su atmaq. sızıtmaq. suzımaq. sudımaq. sutmaqka. süzmək. tükürmək. tüpürmək. sağurmaq. - uşax yerinə sitti: işədi. 1. sizmək. siymək. südmək. sidmək. işəmək. - sittim: işədim. - uşaq sitti: işədi.

sittürməkka : < süztürmək. sidtürmək. siydirmək. siztirmək. işətmək. çiş tutmaq. - o uşağı sittür: çiş tut.

sivilcəka : qabarcıq. qabarqanka. qamcuq. qamcıq. qamçıquka- qabarcıq. qabarqanka. ağızda, barmaqlarda. hiddətli ağrı, sıcaqlıq üzündən çıxan bir sivilcə: qamçıqu. - at qamçısıka: at siki.

sivir : süvrika. süvir. iti. ötgir.

sivrilmək : suçlunmaqka. saçlanmaq. sıyrılmaq. bir şey yerlndən çəkilip çıxarılmaq.

sivriltmək : subıtmaqka. söbütmək. suvarmaq. ititmək.

sivriltmək : süvritməkka. süvirtmək . sulatmaq. suvratmaq. ititmək.

sivrisinək : gimünçəka. gümiçəka.

siydirmək6 : ( y <> z ) sizitməkka. ( z <> d ) siditmək. sızdırmaq. süzdürmək. işətmək.

siyil : siqilka.

siyirmək : sıyırtmaq. qırcatmaqka. yaralamaq. nərsəni dəlip keçmək. sıyırmaq. sıdırmaqka. sızırmaq.

siymək : sitməkka. sizmək. sidməkka. işəmək.

sıyrılmaq : yulqunmaqka. yolunmaq.

sıyrılmaq: yolqunmaqka: uzanmaq.

siyrişmək : sıtrışmaqka. sıyırşmaq. silişmək.

siz : sizka. "siz" demək. sizlətməkka. böyük sayılan kişilərə "sən" yerinə aytanan sôz. - sizləmək: "siz" sözüylə çağırmaq. böyükləmək.

sizik : ( t <> z ) südük sidik. sıdıq.

sizitməkka. : ( z < - d ) siditməkka. sızdırmaq. süzdürmək. ( d < - y ) siydirmək6. işətmək.

sizlətmək : "siz" diyə aytatmaq, çağırmaq. zorlayıb siz deditmək.

sizmək : südmək. sitməkka. sidməkka. siymək. işəmək. - sittim: işədim. - uşaq sitti: işədi.

siztirmək : sittürməkka. sidtürmək. işətmək. siydirmək. -

sobımaqka : söbüləşmək. uzanmaq. incəlmək. - yondum yondum sobıdı.

soğ > soq

sox > soq

sok > soq

soqaqka : sökəkka. türklərin farslara verən ad.

soqan : soğan. soğun. qucqundıka. qucğun. - soğan yılan : tulum kimi iri ilan.

soqar : soğar. suqarka. uzun. uzanan. - suqarlaç börkka: uzun börk.

soqat : soğat. tikəka. bələk.

soqduş : soğduş. tanışlar, qohumlar, yoldaşlar arasında, keşik, sırayla verilən qonaqlıq.

soqımaq : soğumaq.

soqımaqka: barmağıylə qıdıqlamaq.

soqka : sox. - soq ər ( 1. aç gözlü. 2. alçaq. ).

soqqu : həvəh.

soqquka : soxqu. soquka. soxu. həvəng. dibək.

soqlanmaq6 : soxlanmaq6. həvəslənmək. meyillənmək.

soqlımaq : soqlıtmaq. soxdurmaq. soxratmaq. soxlutmaq. sığrıtmaq.

soqluq : soxluq. qarınpalıq. oburluq. hərislik.

soqlunmaq : soqulmaq.

soqluşmaq: soxluşmaq. birbirinə soxulmaq. yerləşmək.

soqmaqka: soxmaq. 1. soğluşmaq. yerləşdirmək. əkləmək. girdirmək. ilişdirmək. basmaq. (# sökmək. pozmaq. dağıtmaq. dəlmək. - ortaqlığın söküşdi: ortaqlığın pozdu). 2. soğmaq. sormaq. içərmək. - quş dən soğdu: dənlədi. 3. əldə edmək. edinmək ·. - soqratmaq. soqurmaq. suqratmaq. 4. soxmaq. dəlmək. dövərək incəltmək. toplamaq.

soqraş : soğraş. sorqaş. axtarış. təfəhhüs.

soqraşmaq: sormaq. əmmək.

soqratmaqka: ( ğr <> ) soatmaqka. soğurmaq. soruqmaq. sorağ tutmaq. soğlımaq. soğlıtmaq. aratmaq. soruşdurmaq. arayıb, hər şeyi yoxlamaq. axtarış aparmaq. soqlıtmaq. soqurmaq. suqratmaq. aratmaq. arataraq hər şeyi görmək.

soqroq : soxruqka. sürgük. dıllaq. qadının arvat yeri.

soqruka : soxur. soxulub. birdən. xafa xafdan. - evə soğru girdim: soxulub girdim.

soqruqka : soxruqka. sürgük. dıllaq. qadının arvat yeri.

soqtu : soğtu. soqut. bastıq. bağırsaq dolması. bağırsağa sucuq, qaraciğər, ət, ot qarıştırıb doldurub, pişirildikdən sonra yeyilən

soqturmaq: soğturmaq. bir nəsnəyi dövdürərək incəltırmək.

soquka : soqqu. həvəh. dibək.

soquq : - soğuq davranmaq: surat asmaq. tumluqlanmaqka. donuqlanmaq.

soquqlanmaqka: soğuqlanmaq. soquq bulmaq, soğuq saymaq. .

soquqluqka: soğuqluq üçün anıqlıq, hazırlanmış.

soqul : soxul. soxlu. qarınpa. həris.

soqulan : soxulan. geri dönən. - qaqılan soxulan: qoğulub geri dönən.

soqulqanka : çabuq soğulan. sızıp qirən.

soqulmaqka : soxulmaq. soğulmaq. 1. bir şeyin içinə soqulmaq. girmək. keçmək. - su toprağa soxuldu: sızıp qəybolmaq. su çəkilmək. azalmaq. 2. əzilmək. oğulmaq. - duz soxuldu. 1. sovulmaq. soluqmaq.

soqulub : soxulub. soxur. soxru. birdən. xafa xafdan. - evə soxulub girdim: soğru girdim.

soqumaq : - işdən soğumaq: səvritməkka. vaz keçmək. səvritməkka.

soqumaq: soğumaq. tumlımaqka. donlamaq.

soqunka : soğan.

soqunmaqka: soğunmaqka. soğqunmaq. soyunmaq. əmrülmək. dincəlmək. arınmaq. rahatlanmaq. yalınmaq. silkinmək. lütlənmək. üşümək. - ər soğundu: 1. ər üşüdü. 2. sidikdən, bənzərlərindən arınmaq, təmizlənmək.

soqur : soxur. soqruka. soxulub. birdən. xafa xafdan. - evə soğru girdim: soxulub girdim.

soqurmaqka: əldə edmək, edinmək.

soquş : soxuş. muntaj.

soquşmaqka: 1. döverək incəltməkdə yardım. 2. soğumağa üz tutmaq.

soqutka : soqtu. 1. bumbar dolması. bumbar yeməyi. bağırsaq dolması 2. süzmə6. əkşi süttən yapılan pəynir.

soqutmaq: soğutmaq. söndürmək. yamurtmaq. amurtmaqka. yatıtmaq. dindirmək. səğnitmək.

soqutmaq: soğutmaq. üşütməkka.

soqüd : - yaban soğüdü: geyik söğütka.

solaq : çolaq. unqamuqka.

solaq : solamuqka. çapaqay6. yoxsul. kasıb.

solamuqka : solaq. çapaqay6. yoxsul. kasıb.

solmaq : onqmaq. - barçının boyusu onqdı.

soluğmaq : çülükməkka. çürümək. pozulmaq.

soluq : 1. çülükka. çürük. pozuq. 2. nəfəs. tınıq. tınka.

soluqmaq: (< luqğul) soğulmaq. sovulmaq.

soluşmaqka: solmaq.

som : tonğka. içi boş olmayan.

somluşmaqka: sümlüşməkka. tatlaşmq. farslaşmaq. yad dildə danışmaq.

son : sonğka. 1. bir adamın çoluğu cocuğu. quşaq. 2. sonğuqka. hər şeyin, hər işin sonu. sonucu. artam. dalı. axır. qırış. bitiş. çıxış. 2. uc. zaval. - boyda nə uc var: elə zaval yoxdu. - ucu yox bir ağrıya düşdük. 3. üyə. mürid. - sizin sonlarız: sizin mürüdləriz. 4. kidka. arxa. sonra.

sonbeşik : - aştal oğulka: birinin ən son cocuğu.

sonğdamaqka: sonğdamaqka. sonlamaq. arxasından qovalamaq.

sonğramaqka: sonğramaqka. qurdalamaq. qurcalamaq. imalə olmaq. nərsənin qəbulunda çətinlik göstərmək. sözü ikircimləmək.

sonqqurka : sonğqurka sonqur (quş). yırtıcı quş.

sonquqka : sonğuqka. son. bir şeyin sonu.

sonra : 1. anru. nəruka. ayru. başağı. başqa. isrəka. qeyr. yana. dahi. - bundan nəru kəslinir: bunda yana, sonra qurtulur. 2. geyin. kidin. - sonra çoxlu peşman oldu: kidin (geyin) telim ökündü. 3. basaka. bas. bəs. 4. kidka. arxa. son.

sonsuz : 1. manqu. manğquka banqu. əbədi. dayimi. 2. yozaq. əğim. qısır.

sor sorka: dodağın çıxardığı səs. - sor sor öpməkka: şarul şurul içmək.

soraq : sorquq. axtarış. arxayış. arayış. - sorquq qılmaq: axtarış yapmaq. axtarmaq.

soramaq: sormaq. arazamaq. tilətməkka. diləmək. istəmək.

soraş : arayış. dartıqka.

sordurmaq : əmdirmək, sorturmaqka.

sorışmaqka: üzü əkşimək. turşamaq. - üzün nədən belə sorışıb. - əli çatmadı, küsüb sorışdı.

sorıtmaqka: somurtmaq. buruşturmaq. - üzün sorutdu. 1. əmdirmək. ( r < - d) əmditmək. əmizdirmək. sorutmaq. - uşağa süt sorutmaq: əmizdirmək. 2. buruşturmaq. somurtmaq. - üzün sorutdu.

sorqa : sorqu. sorqal. nərsəni sormaq, çəkib çıxartmaq, əmmək, almaq ayqıtı, işi. həcəmət ayqıtı.

sorqal : sorqa. sorqu. nərsəni sormaq, çəkib çıxartmaq, əmmək, almaq ayqıtı, işi. həcəmət ayqıtı.

sorqaş : soğraş. axtarış. təfəhhüs.

sorqatmaq: soatmaq ( <> ğr ) soğratmaqka. aratmaq. sorağ tutmaq. soruşdurmaq.

sorqu : sorqa. sorqal. 1. nərsəni sormaq, çəkib çıxartmaq, əmmək, almaq ayqıtı, işi. həcəmət ayqıtı. 2. həcəmət.

sorquq : soraq. axtarış. arxayış. arayış. - sorquq qılmaq: axtarış yapmaq. axtarmaq.

sorma : soru. arama. qeyb olan şey. aranan şey: soruqka.

sormaqka: 1. (sorqu) sormaq. aramaq. 2. əmmək. sormaq. 3. soramaq. tilətməkka. istəmək. diləmək. arazamaq. xəbər tutmaq. - sordum bir söz demədilər.

sorpulamaqka: çəkmək. - sorpulaka: qura çəkmək.

sortaq : qaş qabaqlı.

sortuqka : alçaq. sorulmağa qonulan. oynaş. qəhbə. - sortuq əşlər.

sorturmaqka : 1. sordurmaq (sorqu). 2. əmdirmək.

soruq : sorma. soru. itəni arama. izləş6. izləyiş. - soruğ sormaq: bilməli nəyi soruşmaq.

soruqçıka: sorucu. itən nəyi arayan.

soruqmaq: soğratmaqka: ( ğr <> ) soatmaq. soğurmaq. sorağ tutmaq. soğlımaq. soğlıtmaq. aratmaq. soruşdurmaq. arayıb, hər şeyi yoxlamaq. aranıp sorularaq salıq almaq·.

soruşmaqka : içərmək. sormaq. (suyu. təri).

sotturmaq: süztürmək. süztürmək. tüpürmək.

sovğa : sovğa. qoya. andıra. xumaruka. tökürgə.

sovqat : sovğat. butka. ərməğan. töhvə. artutka. - qarşılıqsız, əvəzsiz verilən ərməğan: sünğüt. sınğutka.

sovqət : dartın. göndərilən pay, ərməğan.

sovlan : 1. savılmış sovulmuş, soyulmuş nə. - sovlan ağac: qolsuz budaqsız, yapraqsız ağac. 2. sarqaq, salqaq, qıvrımsız olan. - sovlan saç.

sovulmaq : soğulmaq. soluqmaq.

sovuşqanka: saquşan. sarılıq kəsəli. solucan üzündən olan sarılıq xəstəlığı.

soy : əsl. şütka. kök. oquş. uğuş. tayfa. - soy üzüt: soy qırım. qətli am.

soymaqka: 1. səvritməkka. boşaltmaq. 2. dəri üzmək.

soysuqmaqka: soyuqmaq. soyquna uğramaq.

soysuz : yandıqka. yanıq. soysuz. köksüz. qarışığı, yandan olan. qatıqlı. qatqılı.

soyuq : savaq. (< günün savrulan, soyulan yeri). batı. - soyux dəğmə: uçuqka. uçquqka. ingi. tumağu.

soyuqmaqka: soyulmaq. soysuqa düşmək. - dağ yolunda, soyqunçular soyuqdular bizi.

soyulmaqka : 1. soyuqunmaqka. açılmaq. dağılmaq. 2. soyuqmaqka. soysuquna düşmək. - dağ yolunda, soyqunçular soyuqdular bizi.

soyunmaq: soğunmaq. yalınmaqka. əmrülmək. dincəlmək. arınmaq. rahatlanmaq.

soyuşmaqka: soymaq. qücəşməkka. yağmaşmaq.

söbika : subıka. kəlləsi uzun, sivri, iti, dik nərs (yapıq yuvarlaq olmayan). - söbi dağ: savalan. - söbi baş.

söbımaqka: söbüləşmək. uzamaq. incəlmək.

söbü1 : qonus6. dibi dar ağzı gen biçim.

söbüləşmək : sobımaqka. uzamaq. incəlmək.

söbütmək: subıtmaqka. suvarmaq. sivriltmək. ititmək.

söğüt : söğütda dal6. - kağıl. incə, yaş söğüt dalı. - qal savı qalmaz, kağıl bağı yazmaz: ağsaqqal sözü işlər, söğüt dalından qurulan bağ düğün açılmaq.

söqə : sökəka. çökə. çökmək işi. - sökə turmaqka: diz üstü oturmaq. diz üstü çökmək.
- söqə turmaq
ka: sövə sövə durmaq.

söqəqka : sökəkka soqaqka. türklərin farslara verən adı.

söqəlka : sökəl. kəsəl. kəsil. xəstə. iğlik. iğçilka.

söqənək: sökənək. söknəküka. söknək. ət ilə dırnaq arasında çıxan sivilcə, cuş.

söqər : sögər. söğrə. 1. keçəl. başı saçsız adam. 2. boynuzsuz heyvan - söğər qoy: boynuzsuz qoyun.

söqlüncka: söklünc. kabab.

söqlünməkka: söklünmək. kabab edilmək. kabab edmək. kəndi kəndinə ət kabab edmək.

söqməkka: sökmək. 1. söğükmək. söğmək. sövmək. 2. çökmək. yarmaq. yırtmaq. diz çöqmək. 3. pozmaq. dağıtmaq. cırmaq. qırmaq. xərablamaq. - ortaqlığın söküşdi: ortaqlığın pozdu. (sokmaq: yerləşdirmək). - evləri sökülən yar.

söqmən : sökmənka. yiğitlərə verilən unqun. yağını sökən. yol açan. batur. qəhrəman.

söqmənlən: sökmənlən. baturlan. qəhrəmanlan.

söqmənlənməkka: baturlanmaq. qahramanlaşmaq. şişinmək.

söqnəkü: söknəküka. sökənək. söknək. ət ilə dırnaq arasında çıxan sivilcə, cuş.

söqrə : söğrə. söğər. 1. keçəl. başı saçsız adam. 2. boynuzsuz heyvan - söğər qoy: boynuzsuz qoyun.

söqtika : söktika. söküt. kəpək. qəpik. hər bir oğuq, qopuq, sökük nəsə.

söqtürmək: söqtürməkka. sövdürmək. yamanlatmaq.

söqüqka : söğükka. küfür. sövmə.

söqülməkka: sökülməkka. pozulmaq. 1. qızartılmaq. kabab

söqüm : söküm. sapbal. balsap. sapdal. dalsap. saplaq. bəsbəlka. sap. bir tel sap.

söqünməkka: (s <> ç ) çökünmək. diz çökmək. əbd olmaq. ibadət edmək. - tanrıya çökünün.

söqüşka : 1. söğüşka. soxuş. sövmə. sövüşmə. 2. şişə soxmağa yarar oğlaq, quzu, yumşaq ət. şişlik.

söqüşmək : söküşmək. 1. söğüşmək. danışmaq. - olar ikki söğüşdü. 2. pozuşmaq. dağışmaq. cırışmaq. qırışmaq. xərablaşmaq. - parça söküşdü. - ölkə söküşüb geddi.

söqüşməkka : söğüşməkka. sövüşmək. söqşəmək. yıxşamaq.

söqüt : söküt. söktika. kəpək. qəpik. hər bir oğuq, qopuq, sökük nəsə.

sömürgən : sömgüürən. somuran.

sömürməkka: sömgürmək.

söndürən. üçürgənka. öçürgənka.

söndürgən: üçürgən.

söndürmək: üçürməkka. öçürməkka. soğutmaq. amurtmaqka. yamurtmaq. yatıtmaq. uyutmaqka. dindirmək. səğnitmək. uçruşmaqka. yatırtırmaq.

sönmək : uzuqmaq (z <> ç ) uçuqmaqka. sonuna varmaq. sönmək. öçmək. uçmaq.

sövləməkka: söyləmək.

sövlənməkka: deyinmək. pısıldamaq.

sövmə : küfür. yuduq. yudutka.

söykənmək : kəmilmək. qamılmaqka. yana yatmaq.

söykənmiş: yolalıka. dayanmış.

söyləgən : sayratmaq.

söyləmək: sayramaq. oxumaq. səyrəmək. təlim. çox. - yanşaq səyrər: gəvəz çox söylər.

söylənmək: ayılmaqka. aylanmaq.

söylətmək: - yabancı dil ilə söylətmək: sümlütməkka. - yabancı dil qonuşmaq: sümlüşməyəka. sümlüşməkka.

söylətmək: sözlətməkka. deditmək.

söyuq : - söyuq dəğmə. tumağuka. tumav6. nəzlə. ingi. zükam.

söz : 1. ayıqka. qovl. - ayıq ayıq qaymadı: söz (qovl) verib edmədi. 2. əhd. peyman. - yandı ərinc sözündən: bəlkə döndü əhdindən. 3. luğət. dil. kəlmə.
- söz gəlmək { 1. elçi gəlmək. 2. danlaq, artuq söz eşitmək}.
- o işi görmə, üzüvə söz gəlir. 3. sorağ tutulmaq. diqqət olmaq. 4. söz atılmaq. - görkülüyə (gözələ) söz gəlir \\ ağac başına yel dəgir. - qınqır sözü qut ginən: tərsə, qızqın sözü boş ver. - sözündə durmayan. bədqovl. - qıyıqka kişi.

sözcəğiz. sözqiyəka.

sözə : sözqəlika.

sözənğrika: saçma sapan söyləyən. əngə verən. danışqan. gəvəzə.

sözqəlika: sözə.

sözqiyəka: sözcəğiz.

sözləməkka: söyləmək. qonuşmaq.

sözlənməkka: söyləmək. söz açıqlamaq. - ged sözüvü ona söylən.

sözləşmə: and, bağlantı. bağaç. bağıc. bıçıq. bəçik. bıçğaş. və'də. əhd.

sözləşmə: ülgü. tuturğuka. tutqur. tutraq. tutqar. əhd. pəyman.

sözləşməkka: bəqmək. ilqaşmaq. əhdləşmək. söyləşmək. qonuşmaq.

sözlətməkka : söylətmək. deditmək.

su : 1. qoşun. - suqa: qoşuna. ləşgərə. - andaq suqa kim çatar. 2. sufka. suv.
- su tirqəşika: birgə. birkə. dərə qolları suyunun toplandığı yer.
- su yığışmadan şişmək: sışılmaqka.
- suyun qollara ayrılması: tarmaqlanmaqka. tarmutlanmaqka. - su atmaq: sudramaq. sağurmaqka. sudmaq. sutmaq. suzatmaq. suztürmək. tükürmək. tüpürmək.
- su bəyi: su bəkçi. tuyunka. toyunka.
- su qabı: qumqanka. tüng. qumquma.
- su verilmək. suvalmaqka. sıvanmaq. sulanmaq. su saçılmaq. - su verən: suvqarquçıka. sulayan. sulayıcı.
- su vermək: suvqarmaqka. sulamaq. suvrarmaq.

subay : 1. ərinğənka. ərgən. ərgin. ərkin, bağımsızlığın saxlayan. bekar1. 2. əringənka. ərnək. arvadsız kişi.

subıka. : söbi. uzun. sivri nəsnə (yuvarlaq olmayan).

subıtmaqka: söbütmək. suvarmaq. sivriltmək. ititmək.

sucıqka : şərab. - sucıq suvsadı: şərab sulandı.

sucınmaqka: sucunmaqka. dadlanmaq. dadını tapmaq. ləzzətlənmək.

sucıtmaqka: 1. dadlandırmaq. keçərli, yararlı duruma salmaq. nərsənin üzərində işləyib, çalışıb doğrutmaq, islah edmək. - o yeri sucutdu. 2. sıçratmaq. saçratmaq. quşqutmaq. qudurmaq. ürkütmək.

sucuq : bollu törəli hasıllı nə. - sucuq yer: törəli yer. - sucuq adam: iş bilən, əli verimli kişi.
- pişik sucuq: qayatılmış çağır. şərab.
- sucuq qatsan acına, uzaq çəkməz, tez keçər.

sucunmaqka: sucınmaqka. dadlanmaq. dadını tapmaq. ləzzətlənmək. - sirkə qalar sucunar. xəmir qalar acınar. - acıq şeyi sucundur.

sucutmaqka: sucıtmaq. sıçratmaq.

Yüklə 8,02 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   66




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin