Divan-ü luğat-it tüRK


sütdaş : həmsirişt. uya qab. taydaş. həmsirişt. həmzad. sütgərmək



Yüklə 8,02 Mb.
səhifə44/66
tarix03.06.2018
ölçüsü8,02 Mb.
#52477
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   66

sütdaş : həmsirişt. uya qab. taydaş. həmsirişt. həmzad.

sütgərməkka: sulanmaq. suyuqlamaq. süt kimi sulu, duru yapınmaq. - yoğurt sütgərdi.

süvrika. : süvir. sivri. iti. ötgir.

süvritməkka: sivriltmək. sulatmaq. suvratmaq. ititmək.

süvünka: süqün. sülün.

süyrənka : suyran. minarə. buna bənzər şeylər kimi uzun olan hər nəsnə.

süyüt : çüvütka. suyut. boya. rəng.

süzdürmək : sizitməkka. ( z <> d <> y ) siditməkka. siydirmək6. sızdırmaq. işətmək.

süzdürmək: sərmətməkka. sayratmaq. ayırd edmək. sıçratmaq.

süzə : təsfiyə.

süzəklik: süzək. tuqaqliqka. süzqəçlik ağac.

süzən : sarqanka. çəkən. damcılayan.

süzgəç : sərim. sarımka.

süzgü : süzuqka. süzülmü.

süzgün : yaxışıqlı. xumar. - xumar qöz: ulaska qözka.

süzqəc : çovlıka. çovıl.

süzqünka. : rəngi qara. tikənli bir dağ ağacı.

süzlünmək: süzlüşməkka. süzülmək.

süzlüşka : süzlün. təsfiyə. palayiş.

süzlüşməkka: süzlünməkka. süzülmək.

süzməka : "kəş" deyilən yağsız quru pənir. ayran süzməsi·.

süzməkka: sutmaqka. tükürmək. tüpürmək. sağurmaq. sudımaq. suzımaq.

süztürməkka: süzdürmək. sittürmək. 1. işətmək. 2. sotturmaq. tüpürmək. 1. suğturmaqka. tüpürmək. sutturmaqka. 1. sotturmaq. süztürmək. tüpürmək.

süzükka : suzuq. süzülmüş. 1. ağız suyu. tüpürcək. tükrük. tüpük6. - süzüq ağızda yoğruşdu: ağız suyu qurudu. 2. duru. açıq. aydın. saf. arın. təmiz. - süzük su: göm göy, dinik6 (dinc), duru su. 3. duru daşlarada süzük deyilir.

süzülmək: süzlüşməkka. süzlünməkka.

süzündi : süzgündi. arın, dingin, duru olan. - süzündi su.

süzünmək: süzgünmək. süzülür kimi görünmək. - süzündi: süzülmüş.

ş
şabuqka : çapuq. tez. yeyin. - açıqlıq ər şabuq qarımaz: varlı kişi tez qocalmaz.

şadka : < yaşut. yarud. açıq. könik. könül. sevnik. həyəcanlı. - şad olmaq : < yaşutmaq. yarutmaq. sevinmək. keflənmək. kef eləmək.

şadlıq : yaşın. sevinc.

şadlıq :< yaşutlıq.

şaqılamaq : çağlamaq.

şaqımaq: sayramaqka. ötüşmək. saçmalamaq. həzəyan etmək.

şaqqalmaq: çatllamaqka.

şaqqıldamaq: çatıldamaq.

şalaşu : bir çeşit çin toxuması·.

şallaq : barqa.

şan : küka. küy. ün.

şans : yarı. yarıq. qapı. bəxd. - yarın tikilsin: qapın bağlansın. - şanslı: tüşə. düşə. uğurlu.

şap şap : vurmada çıxan səs. yeməkdə, ağızdan çıxan şapırt.

şapalaq : yasaq. yasqa. tasqa. tasağ. silli.

şar şar : - çar çar. yağmurun sağnaq halında yağmasından çıxan səs. hərhanki bir axarın çıxardığı səs.

şarkıcı : yıraquka. çağrıcı. müğənni.

şaşı : qınqruka. yan. qınğır.

şaşılacaq: tanğsuqka. əcib. nəfis.

şaşırmaq: səkitməkka. səktirmək.

şaşırtmaq: anğıtmaqka. anqıtmaq. anğturmaqka. enğıtmaqka. anğıtmaq. dandırmaq. əngitmək. təəccübləndirmək. tanlamq. tanqlatmaq. sanğlatmaq. utandırmaq.

şaşqın : gic. əndikka. endik. qanmaz. anlamaz. - əndik ər: budala adam. - əndik uma, evlini ağırlar: səfeh qonaq, ev yiyəsinə buyur diyər, tarif elər. - endik ər: budala adam.

şaşmaq : çaşmaq. şaşıb disginmək. anğmaqka. tanlaşmaq. tanqa şaşa qalmaq. tavralmaqka. enqməkka. tanğlaşmaqka. təəccüp edmək. - yalnuq anı tanlaşır.

şaşmaqka: çözmək.

şaştılrmaqka: çözdürmək.

şat : cürət. cəsarət.

şeh : çiyka. nəm. yaşlıq.

şey şüy : ağır ağruqka.

şəbəkə : tarmaq. qol.

şəbinğ : çəping. kiçik dəmir çomaq. dəmir baston. batım.

şəbüq : çapuq.

şəkirtükka: çəkirdək. püsdə. fıstıq.

şəl şülka : - şəl şülka əlli: şil şül. çolaq. bacarıqsız. udumsuz. yöntəmsiz. uquvsuz.

şəlqəm : çamqurka. çağmır.

şəp gəlməkka: çap gəklmək. çabuq gəlmək.

şəpələnmək: örküçlənmək. möjlənmək. dalqanmaq.

şət : çitka. (bax > çət). çitka şat. ürək. cürət. cəsarət. - şətim çatmır. - onun nə şəti vardır. - şətli ürəkli kişi. - şətim sıydi.

şəti : - onun nə şəti var.

şınka : təxt. sədir.

şırıq : şərq. ısıq. doğu.

şırro : şıralğan. şırılğan. şırran.

şikarçı : ovçu. ataçı ataçı.

şil şül : - şəl şülka əlli: çolaq. bacarıqsız. udumsuz. yöntəmsiz. uquvsuz.

şiltə : çapğut. çaput. döşək. palaz.

şiltükka : çiltük. boynuzdan yapılan mirrəkkəb qabı.

şimdi : əmdika. imdi. indi.

şip6 : çatı. taruska. səqf.

şirə : 1. sirə. bəkməska. pəkməz. quyuq sıvıq. rubb. doşab. tuqşab. çaqırka. çaxır. 2. züvgan buz. donmuş yer.

şirnəşmək : süçünməkka. şirnəşmək. girişmək.

şiş : barska. qabartı. paysa6.

şişək : baqlanka. ətli canlı. baruq. - baqlan quzıka: yeni, səmiz quzu.

şişən : ürülqənka. urulqan. orulqan. qabaran.

şişik : qapır. qabırka. qurs. gürs. maya.

şişik : opuzka. obuz. çətin. qaba. qatı. qurs. gürs. qabır. maya. hündür. dik. qomka. kom. gürs. qurs. qabır. maya. çöküş. köpüş. daşırqan. komba. kumbarı.

şişirən : qabartan. obartan.

şişirmək: köpütmək. qumturmaq. qatırmaq6. dondurmaq. gurramaq. gəritmək. qarıldatmaq. boş boş danışmaq. qatıtmaq6. qurutmaq. qatılatmaq. tupramaqka. topramaqka. böyütmək. - uşaq nəyi toprama.

şişqin : yoğun. qalın.

şişman : çağ.

şişməkka: gursmaq. gürsəmək. kürsəmək. gurlanmaq. təxmir olmaq. mayalanmaq. qanlanmaq. ətlənmək. qabarmaq. üzlənməkka.

şol : suvış. sulu. boş.

şoraq : çoraq. qıraç.

şorbalamaq : şorba (çorba) içmək. münləməkka.

şöpikka : çöpük. çör çöp.

şuxluq : yalıtqaka. alay.

şumal : < yuşanka. düz. saf. - yüşən daş: şumal daş.

şumal : suvlanğka. düz. düm düz. samsaf. dalı budağı olmayan ağac. qıvırcıq olmayıb düz olan saç.

şutıka : qırxayaq. örümcək. çayan kimi bir böcək.

şuvşamaqka : sufsamaqka. sufşamaq. çıvıldamaq. cıvıldamaq. pıçıldamaq. pıçıldaşmaq. fısıldamaq. - onun qulağına bir söz şuvşadım.

şuvşatmaq: şuv şaşmaqka. gizli söz fısıldaşmaq. sufsamaq. sufşamaq. şuvşatmaq.

şüqka : sük. cük. sus. hiss. siss. susturma ilgəci. - şük dur: çük dur. - şüq turmaqka: süqut edmək.

şünükka : çünük. çınar ağacı. çarun.

şüşə : sürşək. şüyşə. sırça. sırıçqaka. sürüşgə.

şüşətmək: yapratmaqka. dikmək. dikətmək. - at qulağın şüşətdi: yapratdı.

şüt : şütka < met > düş. 1. düşmək, salınmaq. 2. soy. əsl.

şütmək : < met > tüşmək. enmək.

şütük : çütük. çotuq. qırıq. - şütük saqal: kosa saqal.

şüyşə : sürşək. şüşə. sırça. sırıçqaka. sürüşgə.


t

2tarif edişmək: sunuşmaq. - sunuşmadan buyurun: tarif ələməyin.

2tədbir edmək: danışmaq. gənqəməkka. görüşmək.

2təfəhhüs : soğraş. sorqaş. axtarış.

tab : tap. təb. təp. yetər. bəs. yaxcı. lap yaxcı. uyğun. kafi. - mənə tabdır belə. - bir kasa mənə tadfır. - tab deyib, tab eşiddik. - tab yatıb durdum. - tab yeyin tab için, artuğun burxun. - tap datlı: bərk datlı nəsnə: sümsüçiqka. - tab oldu: əcəb oldu.

taba : tabaka. 1. yan. qayaq6. tərəf. cihət. doğru. yana. - mənə taba: mənə tərəf. 2. tərs. əleyh. zidd. rəğmən. qarşı. - devlət taba: devlətə qarşı. - ər arvad taba. - sənin taba qılacam. - mən taba işlər görülmüş. - yağın taba: yağıya doğru. - çərik taba yağışdı: qoşuna sarı yügürdü, cumdu.

tabax : bax > tabaq.

tabaqka : tabağ. 1. körkəka. ağactan kövülmüş, oyulmuş, dayaz, çuxurluğuaz, enli qab. 2. batğaka. tabğa. düz, saf taxda. 3. yalpıka.

tabalamaqka : qınamaq. ayıblamaq. cəzalamaq.

tabanka : təbən. daban.

tabanlamaqka: dabanlamaqka. 1. sabanlamaqka. təpmək. sapanla sürmək. 2. təpmək.

tabaru : tərəf. bir nəyə doğru, qarşı. - bilgə ərik bulursan, baxqıl ona tabaru: bilən, danışman kişi tapsan, ona sarı diqqət ed, yönəl. - bilgə əri tapdın sa, baxqıl onun tabaru.

tabğa : batğaka. tabağ. düz, saf taxda.

tabi : tapı. (tap. tab. təp). 1. taplağ. tapışlıq6. müvafiqət. rizayət. razılıq. qəbulluq. boynaşlıq. - sizin tapız: sizin rizayətiz. - mən tapımı verdim. - sizin tapız mənə gərəkdir. 2. əvət. . sormaq, ıstəmək, vurqulamaq ilgəci.

tablaqka : taplağ. tapışlıq6. rizayət. müvafiqət. - tablağın varmı.

tablaşmaq. : taplaşmaq. razılaşmaq. uzlaşmaq.

tabraq : <> tanraq <> qıvraq. ıti. bol.

tabran : tavranka. kufu, süpəyi tovlamağa, sallamağa, yanlarında olan ip. tovlanmış, hörülmüş ip, uçqur, bağ.

tabu : tapu. büt. tapın. sənəm.

tabut : qabırcaqka. qabqırcaq. sandıq. ükəkka.

tabuzmaqka: bax > tapuzmaq.

tabzaş : təbzəş. təpzəş. tapzaş. cicik. qısqanış. həsəd. - nədir bu təpzəş, nədir bu dartış: həyəcan.

tacikka : daşıq. dışıq. yad. fars.

tacıqlamaq : tatıqlamaq. tazıqlamaq. birini fars sanmaq.

tacıqlamaqka: farslamaq. farsa dəyər (nisbət) edmək.

tad:tat

taf : tafka. tav. buruq. al. hilə. dək. - ovçu neçə tav (al) bilsə, azıq onca yol bilir.

tafarçıka : yük taşıyan.

tafraqka : bax > tavraqka.

taha : daha. taqi. genədə. bir azda. artıq. artığına. - daha bar: genədə, bir azda ged. - daha ver. - daha gəlmə. - dinlənmisən daha dinlən.

tahi : dahi. anru. nəruka. ayru. yana. sonra. - bundan nəru kəslinir: bunda yana, snora qurtulur.

tax:taq

taq : daqka. tağ. 1. hündür dağ. art. uca, arxalı, kürəkli yer. 2. oyuq. - oyuqlu ev: tağlı ev. 3. dağ biçimində quruluş olan dam, tavan. 4. dəğil. təkül. - taq olka: dəğil. daq. təkül. 5. dağ. dağlamaq. 6. yoq. dəğil.
- daq ol. daq. təkül.
- dağın, dənizin, ırmaqın burun kimi çıxan yeri: baldırka.

taqaq : taxaq. çaruqka. çağur. sağur.

taqal : dağal. qalınka. qalnı.

taqarcıq: dağarcıq. tağarka. dağarcıq. kəsürgəka. kəsrük. sanaçka. sağnaç. tuluğ. tulum. çuval. xurcun. xalta. xaral. qap.

taqarka : taqar. tağarka. tağarka. dağar. 1. çuval. xurcun. dağarcıq. xaral. tağarcıq. tulum. 2. çuval. xurcun. xaral. tağarcıq. tulum. qapka. 3. mal. var. dövlət.

taqas : taxas. taxsa. əvəz. - bu taxsa onu taxsar: bu ödəş, onu ödər. buda onun əvəzinə.

taqay : tağayka. dağay. dayı.

taqaz : takız. takuzka. taqzıl. ləkə. yamaq.

taqca : taxca. sərüka. üzərinə şey şüy qoyulan yercik.

taqçı : ağsar. dağa çıxan. alpinist.

taqda : taxda. yartuka.

taqi : bax > daha

taqıdan : dağıdan. taran.

taqıka : takika daxı. dahı. dah. taqı.

taqıqmaqka: tağıqmaq. dağa çıxmaq. daqa qaçmaq.

taqılışmaq: dağılışmaq. yayılışmaq. yadlışmaqka. yayılışmaq.

taqılmaq: tağılmaq. dağılmaq. tarılmaqka 1. qol qol olub ayrılmaq. açılmaq. yox olmaq. - tarılmasın türkünüm: dağılmasın millətim. 2. teşilməkka. yarılmaq.

taqılmaqka: dağılmaq. 1. (bir nəsnə, õtəkisi içinə) tarılmaq, yayılmaq. asılmaqka. aslınmaq. 2. (saç) orpamaqka. örpəşmək. ürpəmək. ürpəşmək. 3. tağşulamaq. dağşuqmaq. əldən salmaq. əprişmək. - dartıldı dartıldı ip təğşuldu. qırışmaq. qarışmaq. ufalanmaq. təvşəlməkka. təvşülmək. 4. ılınmaqka. ilinmək. ilişmək. tutulmaq. uğramaq. 5. (pıçaq kimi kəsgin şeylər) korlaşmaq. 7. düzülmək. 7. taqır taqır, tıqır tıqır səs çıxarmaq. 8. burmaqka. yayılmaq. çalınmaq. buğlamaq.

taqınmaqka: taxınmaq. 1. qızmaq. hirslənmək. 2. danmaq. rəd edmək. inkar edmək.

taqır : "taq" səsi. - taqır taqır: taq taq. - at ayağı taqır taqır etdi.

taqışmaq : taxışmaq. 1. taxmaq. təvişməkka. tüvişmək. şişə ət düzmək. 2. təvişməkka. tüvişmək. taxmaq. şişə ət düzmək.

taqıtılmaq : taramaqka: açmaq (# dərmək).

taqıtılmış: dağıtılmış. ülüklükka. üləştirilmiş. paylanmış.

taqıtım : dağıtım. yayma. yayım. pəxş. savruq. - kitab savruqu. - davar savruqu.

taqıtmaq: dağıtmaq. təvşətməkka. tağıtmaq. 1. qarıştırmaq. birbirinə vurmaq. 2. sökmək. pozmaq. cırmaq. qırmaq. xərablamaq. 3. yaymaq. yasmaqka. çözmək. açmaq. tarmaqka. yaymaq. - ər suyun tardı. 4. yıxmaq. xərablamaq. - o evim yıxdı. - işlərim yıxıldı: xərab oldu.

taqqaçı1 : börkçika.

taqqın : daqqın dağqın. savruq. səpik.

taqlaşmaq: taxlaşmaq. borcu alacaqla ödəmək.

taqlatmaq: daqlatmaq. taqlamaqka.

taqlmaq : dağlmaq. toquşmaq. pəxş olmaq.

taqma : taxma ad. ayaqka. ləqəp. künyə. təxəllüs. - taxma ad, ləqəb vermək: atamaqka.

taqmaq : taxmaq. təvməkka. təğmək. 1. urımaqka. urmaq. 2. saplamaq. əti şişə saplamaq. düzmək, vurmaq. geydirmək. - əynivə tax: əynivə gey.

taqratmaq: təğrətmək. bax >tavratmaqka.

taqsamaq: ödəmək. qarşılamaq. - bu taxsa onu taxsar: bu ödəş, onu ödər. buda onun əvəzinə.

taqşulamaq : dağşuqmaq. əldən salmaq. əprişmək. - dartıldı dartıldı ip təğşuldu.

taqşüt : təkşütka. dəğişit. qarşılıq. əvəz. bədəl.

taqtuka : taxtuka taxut. xam. əğrilməmiş nərsə.

taqturmaqka : taqtırmaq. düzdürmək.

taquq : dağuq. pozuq. öyrün. öyran. viran. tarıq. yıxıq. saçıq. yazıq.

taqun : tanuqka. şahit.

taqut : taxut. taxtuka. xam. əğrilməmiş nərsə.

taquy : tayuq. dolu, kamil kişi, nə.

taquylanmaq: tayuqlanmaqka. kibarlanmaq. kibarlanmaq. taxınıb keçinmək. dayılanmaq. taxınıb keçinmək.

taquzka : takuzka. takız. taqzıl. taqaz. ləkə. yamaq. - taquzlu at: alnındaki axıtma olan, qaşqay, çavqar6 at. - at taquzi ay olmaz.

taquzmıqka: taqzuq. toqsıq. ətinə dolqun. bodur.

taqzıl : takız. takuzka. taqaz. ləkə. yamaq.

taqzuq : taquzmıqka. toqsıq. ətinə dolqun. bodur.

tal : dal. 1. (qapı dalı). tamba6. təmka. tirqaz1. tirqavıc6. - dal boylu: dik uca boylu olan. - tal boyluqka: boyu düzgüncə kişi. (ən çoq) incə uzun qızlar üçün kullanılır. 1. arxa. göt. - dalı: götü. tala vurmaq: dala vurmaq. talqamaqka. dalqamaqka. dalamaq. itmək. qaqmaq. dəf edmək. savmaq. rədd edmək. - dala salmaq: qecirmək. yubatmaq. - tala vurulmaq: dala vurulmaq. talqılmaqka. dalqılmaqka. dalınmaq. itilmək. qaqılmaq. dəf edilmək. savulmaq. rədd edilmək.

talaq : dalaq. taluq. daluq. 1. huşdan gedmə. 2. qəşş. 3. sulaq. 4. ağzı sınıq qab.

talaquka : 1. iti, güclü ağı. 2. iç ağrısı. qarın burma. 3. dalaş savaş.

talamaq : dalamaq. talqarmaq. 1. talqamaqka. dalqamaqka. dala vurmaq. itmək. qaqmaq. dəf edmək. savmaq. rədd edmək. 2. toxunmaq. dəğmək. zərər vermək.

talan taraq6 : qarmaka. yağma.

talarlamaq: taraslamaqka. darqatmaq. dağıtmaq. dərib yolmaq, yırtmaq. - yağı cərgəsin taraslayan. - çağrı qazı tarasladı. - xəstəlik onu tarasladı: əldən saldı.

talaska : dalas. tasalka. tələs. 1. dallanıb bəllənmiş aralıq. çitli yer. çevrəli, cızıqlı alay, meydan. 2. yarış meydanına çəkilən dal, ip. cızılmış sınır. gərilmiş ip. 3. talağuka. savaş. 4. yonqa. yartuka. 5. qöçrümka. belinləmə. ürküş.

talaş : yonındıka. yonuntu.

talay : dalay. təlimka. telim. talım. çox.

talbadal : dalbadal. qatar. bir biri dalınca.

talbınmaqka : dalbınmaq. çırpınmaq. talbınmaq. talpırmaq. talpışmaq. çırpınmaq. - quş talpındı.

talda : dalda. ıssız, ağlaqka. boş, xəlvət, çoraq.

taldırmaq : daldırmaq. 1. qarturmaqka. tıqdırmaq. sıçratmaq. - suyu boğazıma qarturdı: qaçıtdı. 2. qamturmaq. yatırıb, huşdan aparmaq. (# ayıtmaq). - issi bizi daldırdı. - onu vurub daldırdı.

talı : dalı. artam. son. axır. - dalıcan düşmək. uylaşmaq. uymaq. - dalıya atmaq: burbamaqka. burcutmaq. döndərib çöndərmək. - dalı qalmış: kölgəli

talıqka : tat. ləzzət.

talıqmaq: dalıqmaq. talqımaqka. (< dal). qəbeh, pis görmək. ayıb saymaq.

talım : dalım. təlimka. telim. talay. dalay. çox.

talınmaq: çoxalmaq. - talındı biligim.

talışka : dalış. talpış. dalpış. dalqış.

talqaka : dalqa. 1. qomka. kom. 1. qora. qoruq1. - talqa alardı: qora qızardı.

talqaqka : dalqaq. tipi. tufan. qasırqa. boran. kişini dalqalayıb, atıb tutub öldürən yel. - dağ üzrə dalqaq oldu: dağda tufan qopdu.

talqalanmaqka: dalqalanmaq. 1. taltumlaşmaq. təlatümləşmək. çoqralmaqka. covlalmaq. covlanmaq. coşub, qalxıb qaynamaq. şuluğlaşmaq. 2. qoruqlanmaq. salxım bağlamaq. 3. möjlənmək. - su ərkəkləndi. - onun yeyni ərkəkləndi: tükləri biz biz durdu. 4. qummaqka. - su qumdı.

talqamaqka: 1. dalamaq. dala vurmaq. itmək. qaqmaq. dəf edmək. savmaq. rədd edmək. - buluyub dalamaq: incitmək. qarışdırmaq. - atavı buluyub dalqama: incidmə. 2. sıqmaq. can sıqmaq. 3. zərər vermək.

talqanka : qəşş. tutarıq. sər'- talqan iğka. qəşş kəsəl:

talqanmaq: örküçlənmək. möjlənmək. şəpələnmək.

talqar : zərər. - onun təbizliyi kimə talqar: zərər verər.

talqarmaq: dalamaq. dəğmək. toxunmaq. zərər vermək.

Yüklə 8,02 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   66




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin