Divan-ü luğat-it tüRK



Yüklə 8,02 Mb.
səhifə50/66
tarix03.06.2018
ölçüsü8,02 Mb.
#52477
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   66

tinləmək: içərləmək. 1. qulaq asıb uqımaq. eşitmək. 2. tinə, tünə, içəriyə, dama qoymaq. zindana salmaq.

tinlən : tınlan. içə, içəriyə bağlı nərsə. tünək. (> zindanfars). - tinləmək: içərləmək.

tinləş : tinəş. saziş.

tinmə : dinmə. tınmaka. 1. susuq. susma. sakitlik. 2. düş. dincəl. ıstirahat. 2. ka. tinmə !: {1. dinmə ! danışma !. sus ! 2. susma !. danış !}.

tinməkka : dinmək. tınmaq. 1. dinmək. dinlənmək. dincəlmək. yüngülləşmək. gəvşəlmək. boşalmaq. yatmaq. durmaq. - yağmır tindi: yavaşladı. - arıq tindi: kəkə (xəsdə) dinləndi. 2. solumaq. nəfəs almaq. - ər uluğ tindi: kişi için çəkdi, ağır nəfəs çəkdi. 3. sonu gəlmək. ölmək. 4. amrulmaqka. yamrulmaq. yatışmaq. çəkilmək. 5. soluq almaq. - o uluğ tındı: ağır nəfəs aldı.

tip : dip. quyka. qoy. quytu yer. dərə.

tipləmək: dipləmək. çinqarmaqka. bütəmək. nərsənin bütün, kökün arayıb araşdırmaq. doğrulamaq. təhqiq edmək.

tipləmək: dipləmək. tüpləməkka. dibləmək. kökdən aramaq. kökdən aramaq.

tiplənmək: diplənmək. tüplənməkka. diblənmək. kökləşmək. zənginləşmək.

tipləşmək: dipləşmək. tüpləşməkka. dibləşmək. dibin çıxarmaq. kökün araştırmaq. təhqiq edmək.

tiplətmək: diplətmək. tüplətməkka. aratmaq. diblətmək. dibin çıxattırmaq. kökün araştıtmaq. təhqiq etdirmək.

tirçəliş : dirçəliş. dirçəliş. gəlişmə. yapraq. cücərmə. inkişaf.

tirçəlmək: dirçəlmək. tikrəmək. dikrəmək. cücərib, böyümək, qalxmaq. qurulmaqka. hazırlanmaq.

tirenməkka: direnmək. 1. dayanmaq. yolamaqka. sökənmək. - duvara tirəndi. - duvara yola. 2. çəkinmək. imtina edmək. - iş çalışdan tirənmə. 3. titinməkka. dayanmaq. dik baxmaq.

tirək : tirgə. dirgə. tirkək. tirəqüka. ox. sırıq. qələmə. situn. sutun. ustun. üstə saxlayan (> situnfars). kəndisinə bir şey dayanılan, kəndisiylə bir şey durdurulan hər nəsnə. dirəcən.

tirəqüka : bax > tirək.

tirəməkka : dirəkləmək. dayaq, dirək tikmək. - qapını dirəmək.

tirən : dirən. turunka. durun. dayan. muqavimət.

tirənən : 1. turuqsaqka. durqun. dursi. isrararlı olan. 2. qaçan. çəkinən. imtina edən.

tirənq : dirəng. qoy. döz. toxda. dayan. səbr.

tirənqıl : dirənqıl. - ança anqar dirənqıl: o ilə öylə qılınqıl: uğraş, davran, rəfdar ed.

tirənmək: dirənmək.

tirəşməkka: 1. dirəşmək. çəkinmək. dirəmək. 2. şıxıntıdan yürüməz olmaq (heyvan). çəkişmək. süünmək.

tirətmək: dirətmək. uzatmaq. oxlatmaqka.

tiri : diri. turan. duran. yaşayan. canlı. ölməz. qalxan. armaz.

tirikka : dirik. 1. insan. adam. - tirik əsən bolsun: kişi sağ olsun. - tirik əsən olsa, tanq öküş görür. 2. yaşam. - alp çərikdə, bilgə dirikdə. 3. diri qalmaqa yarar yeməklər. 4. dərik. yığmaq. - onun pul diriğini gör: onun pul yığmağına bax. 5. dərmə. dəriş. dərnək. dərqə. təriq. 6. diri. canlı. tiriqlə: dirikən. yaşamdaykən.

tiriklik : diriklik. turquluq. turuqluqka durmayı diləyən.

tirikmək : dərikmək. yığmaq. - yarmaq tirikmək.

tirilqən : yaşayan.

tirilmək : dirilmək. yaşamaq. turqamaq. qalxmaq. qoğzanmaq. canlanmaq. bərpa olmaq.

tirinğ : dirinğ. qulağın tınlamasına bənzər səsi bildirən söz. qulağın dingildəməsi. - tirinğ etmək: tirinğ əttürmək: tın edmək.

tirkən : tirkin. tezgin. yelkən. iti, bacarıqlı olan.

tirkəş : dirkəş. yığılma. iclas. cələsə.

tirkin : 1. tərnəkka. dərnək. tərkin. tərnik. yığnaq. gəngəş. 2. tirkən. tezgin. yelkən. iti, bacarıqlı olan.

tirqavıc6: təmka. tirqaz1. tamba6. dal (qapı dalı).

tirqaz1 : tirqavıc6. təmka. tamba6. dal (qapı dalı).

tirqə : bax > tirək.

tirqək : tığraq. iti, güclü olan. qeyrətli. yılmaz. yiğit. bahadür.

tirqəş : tirkəşka. yığlışma. qalabalıq. şuluğluq. sarmaş. qüclük. - suv tirqəşi: su birgəsi. dərə qollarının suyunun toplandığı yer.

tirqəşməkka : bax > irqişməkka. arqaşmaq. irkişməkka. irkəşmək. irtişmək. ərtişmək. yertişmək. yartışmaq. tərgəşmək. tərgişmək. 1. qatarlanmaq. yığışmaq. düzülmək. - dəvə tirfəşdi. - qalın ərən tirgəşdi. - yağış qarla tirfəşür. 2. toplanmaq. toplaşmaq. arxa arxaya gələrək dərləşmək.

tirqika : tirgüka. sürfə. dəstərxan. yeməklərin düzülüb sərilən yeri. - dilin tirkigə təkir. - dilin tirkigə təkir: dadlı dil yeməyə çatdırır.

tirqüka : sürfə. dəstərxan. yeməklərin düzülüb sərilən yeri. - dilin tirkigə təkir.

tirqürməkka: diritmək. qoğzamaq. - tanrı onu tirgirsin.

tirsə : dirsə. ərsəka. - necə iti dirsə: necə iti ərsə.

tirsək : dirsək. turcaq. giriş. salma. başlanqıc.

tirsətmək: dirsətmək. durçutmaq. türçitməkka. törçütmək. durcıtmaq. durcutmaq. başlatmaq. girşitmək. qursatmaq. işə salmaq. bərpa edmək. başlatmaq. girşitmək. qursatmaq. işə salmaq. bərpa edmək.

tirsqəkka: 1. qöz qapağında çıxan sivilcə, it dirsəyi. arpacıq. 2. dirsək.

tirtişmək: dirtişmək: tartışmaq. didilmək. - yazıda böri ulasa, evdə it bağrı tartışur.

tirük : tirik. diri qalmaqa yarar yeməklər.

tisginmək: irməkka. irkmək. ürkmək. daşlanmaq.

tiş : tişka diş. deş. 1. sapan dəmiri. 2. tinğka. dik. düz. - tinğ turmaqka: dik durmaq. - tin dur: diş dur.

tişəkka : şişək. iki yaşını bitirib, üçünə basmış olan qoyun.

tişəlməkka : bilənmək. dişlənmək.

tişətməkka : dişətmək. dişlətmək. diş açmaq. dişin itimək, ititmək. - ərənlər tişətib axına keçdilər. - ol oraq dişətdi. - dişənmiş yencək.

tişi : tişika dişi. hər nəyin dişisi. - dişi (dəvə): inən. enən.

tişi : tişika. dişi. hər heyvanın dişisi. - çıxmaq. taşıqmaq. - tışı taqaquka : tavuq.

tişləməkka: dişləmək. dişlə ısırmaq.

tişlənmək: dişlənmək. dişənmək. tişəlməkka. bilənmək.

tişləşmək: ısrışmaqka. bir bir dişləyib, qapmaq. qapışmaq.

tişlətməkka: dişlətmək.

tişlik : dişlik. azıqlıqka. azuqə.

titikka : didik. 1. dərd. acı. acıma. yara. ağrı. - baş didik diddi: yara yaman acıdı. 2. dərd. yara. 3. palçıq. çamur.

titilməkka: didilmək.

titinməkka: dayanmaq. dirənmək. dik baxmaq.

títinü baxmaqka: dik, kəsgin baxmaq.

titirka : dişi dəvə.

titişməkka: didişmək. ditmək. yırtışmaq. hallaclamaq. yırtıb ayırmaq. - söğüşüb vuruşub, ortada don didişir.

titizka : kəkə. kəkrə. gəs. mor.

titizlikka : kəkəlik. kəkrəlik. gəslik.

titməkka : didmək. tıtmaqka. 1. ditmək. yolmaq. yolub parçalanmaq. 2. dirənmək. qarşı qoymaq. diq baxmaq. - baş didik diddi: yara yaman acıdı. 1. (yara) acımaq.

titrəmək: 1. bəzməkka. bezmək. - soyuqdan titrəmək: qıstaşmaq. 2. yığrılmaqka . yıxsılmaq. kötüləşmək. büzülmək.

titrəməka: beziqka. bezgək. - titrətici isitmə: bəzik.

titrəşmək: titrəşmək. bəzişməkka. bezişmək.

titrətmək: yaymaqka. silkəmək.

titrüka : didik. dik. kəsgin. acıq. iti. - titrü baxış. - titrü baxışka: dik baxış. kəsgin qözlə baxış.

tivi : təvi. dəvə. təvə. dəvəy. təvəy.

tiydəkka : diydəkka. tiklək. tıqlaq. tıylaq. (< tıq. tiq). korluq. örtük. qapama. gəlini başqaları gözündən qorumaq üçün başına salınan tıxac, başlıq.

tiyiş6 : tızıqka: < met > tıqız. tikiz. tikiş. (< tik. tuq: qapalı). 1. tıqışka. əngəl. 2. pərhiz. 3. mane'. mən'. mümaniət.

tíz : tízka 1. diz. 1. yüksək yer. hər nəyin, yerin yüksək yeri, yoxuş təpəsi. uca. dik. hündür. iti. yoqka.
- tiz yer: uca yer. - tarıq art tiz. qaşqar'a yaxın bir yayla.
- diz çökmək. çökünmək. sökünməkka. əbd olmaq. ibadət edmək.
- tanrıya çökünün.

tizək : tizgək. tezgək. tezək. tələsik. ürkək. qaçqan.

tizgək : tizək. tezgək. tezək. tələsik. ürkək. qaçqan.

tizgin : dizgin. çatqanka. çətgən. ovsar. gam.

tizgirmək: tizmək. tezinmək. tezgərmək. ürkməkka. qaçınmaq.

tizi : dizi. tərqüka. tərgi. sıra.

tizik : dizik. düzük. sıra. səf. dizi. - bir tizik dirək. - bir tizik mıncıq.

tizildürüqka: düzüldürük. bəzək üçün düzülən, taxılan taxılar.

tizilmək : dizilmək. tizlinməkka. düzülmək.

tizim : dizim. dizmə. düzüm. dizi. rişdə. - bir dizim yincu: düzüm inci.

tizinmək : dizinmək.

tizişməkka: düzüşmək. düzləşmək.

tizləmək : dizlə əzmək, çeynəmək.

tizlinməkka: düzülmək. dizilmək.

tizmə : uçqur. bağ. bənd.

tizmək : 1. tezinmək. tezgərmək. tizgirmək. qaçmaq. ürkməkka. - nədən tizdi belə. - onu tizitmə. - işdən tizinənlər. 2. dizmək. düzmək.

tod:tot

toğ:toq

toh : tohka toy quşu. - tod. toy.

tox: toq

toq : toqka. tox. doymuş. ac olmayan. - toq toq edməkka: tax tux edmək.

toqa : toqaka toquka. 1. kəmər toqası. 2. xəstəlik. iç ağırliğı. 3. bağan. halqa. boyunluq. boyun bağ

toqacaq : toğacaq. toğacaq. hamilə. yeniküka. - doğacaq qısraq: qulnaçı qısraqka.

toqaqlıqka: tökəklik. süzqəç yapılacaq ağac. süzəklik.

toqar : toqqura. toqra. doğurqa. toğurqaka. qamış. düdük. yüyə. lülə. çömrək6.

toqda : toxda. döz. qoy. dayan. səbr. dirəng. - toxda gəldim. - toxda !: səbr ed !.

toqdadmaq: toxdadmaq. toqdadmaq. amurtmaqka. yamırtmaq. yatıştırmaq. dindirmək. çatdırmaq.

toqdam : toxdam. hükm. qərar.

toqdamaq : durmaq. qoyunmaq. qonmaqka. oturmaq. - ağrım qondu.

toqdatmaq : toxdatmaq. toqturmaqka. düzəltmək.

toqımaqka: 1. toxumaq. toxunmaq. dövmək. vurmaq. çarpmaq. - qapını toqıyan kimidi. 2. tapdamaq. dövülərək sərtləştirmək. - qılınc toqımaq. - parça toqımaq. 3. götürmək, batırmaq. qırq edmək. - onu su toqıdı: onu su qərq etdi. 4. ad. toqqamıq. toxmaq. çamaşır toxmağı.

toqınmaqka: toxınmaqka. dövülmək. çarpmaq. dövülərək sərtləştirmək.

toqışka : toxuş. savaş. cənq.

toqışmaqka : toquşmaq. toxuşmaq. çarpışmaq. savaşmaq. toquşmaqka. döğüşmək. vuruşmaq. çarpışmaq.

toqıtmaqka : 1. toxutmaq. vurdurmaq. döğütmək. dövdürmək. çalıtmaq. çapıtmaq. - ol onun boynun toquttu: vurdurdu. 2. toxdatatmaq. neçə şeyi birbirinə çaldırıb, toxdadıb, dərib tikmək, birgətmək. - ol bez toqutdu: o paraça toxutdu. 3. döğdürmək. basdırmaq6. taptadmaq. - qılınc, pıçaq toqdurmaq. 4. çalmaq. döğüb səsləndirmək. - qapı toqıtmaq.

toqqura : toqra. toqar. doğurqa. toğurqaka. qamış. düdük. yüyə. lülə. çömrək6.

toqquşqan: tokuşqanka. toxuşqan. döğüşqən. hər zaman çarpışan. qavqacı.

toqlaçı : toğlaçı. toğlaçı. tavlukka. tavqıl. toğlayan. alcı. aldatıcı. aldamçı. hiləkar.

toqlamaq: toğlamaq. tovlamaq. armaqka. aldatmaq.

toqlanmaq: toğlanmaq. nərsiyə qapılmaq.

toqlanmaq: toğlanmaq. tovlanmaq. tavlanmaq. kələk gəlmək. girlənmək.

toqlayan: toğlayan. toğlayan. tovlayan. təvlükka. toğlaçı. alcı. aldatıcı.

toqlıka : toqlu. altı aylıq quzu.

toqlu : toqlıka. altı aylıq quzu.

toqma : toğma. doğma. doğulan çevrə, dədəlik evi. ölkə.

toqmaqka: doğmaq. çıxmaq. sızmaq. yarımaq. açmaq. doğmaq. meydana çıxmaq. bəlirmək. yüksəlmək. havalanmaq. qöğə ağmaq. - gün yarıdı. - gün sızdı. - dəmir toqmaq: basuka.

toqradaçıka: doğrayan. doğrayıc. toğraquçı.

toqraqanka: toğraqanka.

toqraqıka : doğrama.

toqraqlıka : doğramayı düşünən.

toqraqlıq: doğraqlıq. doğraqsıqka. - doğramaq istəyən: toqraqsaqka. - doğrar görünmək: toqranmaqka. - doğrayan: toqramaqlıka. - doğrayan. doğrayıc. toğradacıka. toqraquçıka.

toqraqlıqka: doğraqsıq. doğramaq işi olan·

toqraqsaqka : doqramaq istəyən.

toqraqsıq : doğraqsıq. toqraqlıqka. : doğramaq işi olan·

toqraquçıka: doğrayan. doğrayıc. toğradaçı.

toqraquka: doğranacaq.

toqral : toğral. toğral. qartalka. doğrayan.

toqralmaqka: doğranmaq. parçalanmaq. yarılmaq.

toqratmaqka: doğratmaq.

toqrılka : toğrıl. (1 < toq. tuq: dolu. bağlı. 2 < doğramaq. doğrayan). 1. ət, otla doldurulan bağırsaq. bumbar dolması. 1. yırtıcı quş. bin qaz öldürür. bir dənəsini yer.

toqru : toğruka. doğru 1. gərüka. gəri. qaru. 2. bayıqka. açıq. - bayıq söz: doğru söz. 3. qaruka. qarşı. 4. bütünka. düz. dürüst. səhih.
- doğrusu: arıqka.
- doğrudan doğru: arıqka.

toqrulamaq: doğrulamaq çinqarmaqka. bütəmək. dipləmək. nərsənin bütün, kökün arayıb araşdırmaq. təhqiq edmək.

toqrultmaqka: toğrultmaq. doğrultmaq. dikətmək. qönitməkka. könütmək. qonutmaq. qoyutmaq. qoymaq. qondqarmaqka. qöndqürməkka. qondarmaq. doğrultmaq. düzəltmək. tikmək. yola qılavuzlamaq. iqrar ettirmək.

toqruluq: toğruluq. doğruluq. kirtüka. qərçəklik. həkiqət.

toqrumaqka: toğrumaq doğrumaq. 1. doğurmaq. çınıqmaqka. gərçəkmək. təhəqqüq tapmaq. 2. doğrulmaq. yönəlmək.

toqruşmaqka: doğruşmaq. yola duruşmaq, yürüşmək.

toqrutmaq: doğrutmaq. tovurmaqka. durvurmaq. durqurmaq. dikmək. qabartmaq. - o qulağın tovurdu: dikətdi.

toqrutmaqka: doğrutmaq. çınlatmaq. gərçəkləştirmək. təsdiq ettirmək. bütürmək. bitirmək. düzəltmək.

toqsuq : toğsuqka. gün toqsuqka: doğu. şərq.

toqsunka: sayıda doqsan. toquz on.

toqşan : doğşan. - doğşan balası: çavun.

toqturmaqka: doğdurmaq. 1. doğurtmaq. doğurtturmaq. 1. toxdatmaq. düzəltmək.

toqu : toquka. toxu. toğu. 1. doğu. ısıq. şırıq. şərq. 2. tiki. saxt. 3. toxnma. qovuş. süngüş. tə'nə. 4. toqa. toqqa. kəmər toqası. 5. gün toğsuqka.

toqucka : toxuc. çörək. xurək.

toqulamaq: bədləmək. girləmək.

toqulmaqka: dövülmək. toxunmaq. dövülmək.

toqum : toqumka toxum. 1. döşək. 2. boğazlanacaq, boğazlanan, kəsiləcək heyvan. kəsilməyə becərilən hayvan.

toqumaqka: toxumaq. düzətmək. sarımaq. - maşın toxumaq: düzəltmək.

toqundurmaq: toxundurmaq. yaqturmaqka. yandırmaq.

toqunmaqka: toxunmaq. 1. yaxlaşmaq. yaxılmaqka. 2. dəğmək. ləms edmək. sürtmək. yaxmaqka. 3. toxlu, becərilmiş heyvanı kəsmək, boğazlanmaq.

toqurqaka : tütək. düdük. qamış. yüyə. lülə. çaydan kimilərin əmziyi.

toqurmaqka: toğurmaq. doğurmaq. doğrurmaq. çınıqmaqka. gərçəkmək. yeniməkka. təhəqqüq tapmaq.

toqurtmaq: toğurtmaq. toğurtmaq. toğturmaq. toqurtturmaqka. yenitməkka.

toqurtmaqka: toğurtmaq. doğurtmaq. tülətməkka. dölətmək. quzulatmaq. yükün açdırmaq. boşaltmaq. ödətmək. yenitməkka. yanıtmaqka. - mama arvadı yenitir.

toqurtturmaqka: doğurtmaq.

toquş : toxuş. 1. savaş. 2. doxuş. dağış. pəxş.

toquşan: toxuşan. yoluxan. müsri.

toquşqanka: toxuşqan. toqquşqan. döğüşqən. hər zaman çarpışan. qavqacı.

toquşmaqka : doğuşmaq. toxuşmaq. (toq <> töq ) töqüşmək. 1. (< doğmaq. döğmək). dağılmaq. yayılmaq. bulaşmaq. pəxş olmaq. 2. ( < tuq. toq. tox). qurşanmaq. geyinmək. taxınmaq. - qamuğ dolum toxuşdu: tamam yaraqa qurşandı. 3. taxmaq. - kabab toxuşmaq. 4. sirayət edmək. - uyuz toxuşdu. 5. toqışmaq. döğüşmək. vuruşmaq. çarpışmaq. 5. silip keçmək. dəğmək. silmək. qırçamaqka. 6. yuquşmaqka. yoğuşmaqka. bulaşmaq. yayılmaq.

toqutmaq: toxutmaq. toqıtmaqka. vurdurmaq. dövdürmək. çalıtmaq. çapıtmaq.

toquz : sayıda doquz. - toquz on: sayıda doqsan. toqsun.

toquzdurmaq: doğuzdurmaq. yenitmək.

tolab : dolab. (< tovlamaq: əğirmək.

tolaç : dolça. susıqka. kova.

tolaq : dolaq. yörgəncüka. sarqı.

tolaqka : dolaq. 1. tolqaqka. dərd. ağrı. sıxıntı. 2. dolu. dolqun. dinc. könlü sakin kişi. ağır. - ac ivək, tox dolaq.

tolama : bez, qabar, turuqka, kimi olannərsə.

tolamaq : dolamaq. yörgəmək. yörəmək. döğrəmək. çevrəmək. qurşamaq.

tolandırmaq: dolandırmaq. gəzitməkka. gəzdirmək.

tolanmaq: dolanmaq.

tolanmaq: dolaşmaq. 1. gəzişməkka. gəzinmək. 2. tolqanmaqka. bulanmaq. qusmağı gəlmək. 3. sarmaşmaq. sarmalmaqka. sarılmaq.

tolap : dolap <> dilab. yüdrükka. yüklüq. yük qoyulan yer. işqaf.

tolarsuqka : tolqaruc. tulqaruc. ayaq izi.

tolas : dolas. girdağ. girdab. 1. suyun burub içəri çəkən, dolunlayan fırlaq durumu. 1. - dolas üz: doluq, tutuq tutqun, asıq üz.

tolaşıqka: dolaşıq qarma qarışıq. qazanğqu.

tolaşmaq: dolanmaq. 1. gəzişməkka. gəzinmək. 2. boymaşmaqka. qarışmaq. açılmamaq. (ip kimi şeylər, işlər). 1. tuşalmaq. tuşanmaqka. qõstəklənmək.

tolaşmaq: dolaşmaq yörqəşməkka. yürqəşmək. yürqenməkka. yörqəşmək. örtülmək. sarılmaq. birbirinə girmək. qarışmaq. qarışmaq.

tolbağ : dolbağ. dolbuğaq. topulqaq. bulqab. bulutqa. ot. mərhəm. dərman.

tolbuğaq: dolbuğaq. dolbağ. topulqaq. bulqab. bulutqa. ot. mərhəm. dərman.

tolça : dolça. dolaç. susıqka. kova.

toldurmaq: - başa baş doldurmaq: tuşqurmaqka.

tolı : dolu.

tolqa : dolqa. patuq. dərnək.

tolqaqka : (dolmaq: yüklənmək. dolamaq: burmaq). 1. sırqa. qulaq küpəsi. 2. dolaq. dərd. ağrı. sıxıntı. 3. qulunç. iç ağrısı.

Yüklə 8,02 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   66




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin