Dr. Recep Albayrak Türklerin İranı



Yüklə 8,05 Mb.
səhifə117/411
tarix01.01.2022
ölçüsü8,05 Mb.
#105928
1   ...   113   114   115   116   117   118   119   120   ...   411
(Farsça kaynaklarda→Keşkûlî-Bozorg)


Aga-Cari (Ağaceri/ Ağaç-eri)

Ala-Koyunlu

Ali-Askerli

Ali-Poşutlu

Arıhlı/ Arıklı

Begdilli/ Beydilli

Begdili-Türk/ Beydili-Türk

Behrami

Buger

Bulverdi

Cerkâni/ Cerkanlı

Çahar-Boniçe (Eski dönemde Kaşkay İlhanı tarafından; Borbor, Gutulu, Gızıllı ve Gadırlılardan oluşturulmuş önemli bir tiredir. Özellikle Borborlar, sert tabiatları ve korkusuzluklarıyla tanınmıştır)

Çaharde-Çirik (Çahardeh Çerik)

Çilingir*

Dedei

Dedeke

Develi*

Dinar-Rüstem

Dizcani

Ebilu

Elesgerli*

Eyyüblü

Ezdehakoş* (Ejderha Öldüren)

Ferhadlı

Fiyuc

Garaçe

Genceli

Geştasb

Guri

Hasan-Agayi

Haşimi

İmanlı

Kara-Gozlu

Kasımi

Kohva

Kuruş

Lek

Lek (Bamican)

Lek-Niyazi

Lek-Zend

Mal-Ahmedi (Eski dönemlerde Lorlar’dan ayrılıp gelmişlerdir)

Mukimi-Dizcani

Oryat*

Ovlad (Bu tire adını taşıyan halı örnekleri vardır)

Pir-Muradlı/ Pir-Muradi

Safihanlı

Suluklu

Süklüül*

Şah-Memedli/ Şah Muhammedli

Tayyibli

Tevelleli

Venda

Yadikörlü




(Sazman-ı Bername ve Büdce-i Fars ‘Nümudar-ı Sazman-ı İctİmaî Îl-i Kaşkai’; Dr.Muhammed Keyanî, Kaşkayı Folklor Materyalleri; Dr.M. Keyanî’nin listelerinde ilave olarak bulunan tire/ cemaatler (*) işareti ile gösterilmiştir)


Küçük Keşköllü Tayfasının Önemli Tire/ Cemaatleri

(Farsça kaynaklarda→Keşkûlî Küçük)


Alivend

Amelecat

Behi

Bollu

Feylivend

Kehvade

Kirmanlı/ Kirmani

Lek

Lor

Nefer

Oryad

Pagir

Rahimli

Sahmiddin Garaçe (Daha çok “Garaçe” denir)

(Sazman-ı Bername ve Büdce-i Fars ‘Nümudar-ı Sazman-ı İctİmaî Îl-i Kaşkai’)
4. Amele/Emele/ Әmәlә Tayfa/Aşireti:

Cani Ağa Kaşkayi, birbiri ile akraba olan ve Kaşkayı/ Kaş-Kayı (Kayıların Öncüsü) adıyla anılan 1. Dere-Şörlü/ Dere-Şorlu, 2. Şeşbeyli, 3. Keşköllü/ Keşküllü ve 4. Farsi-Medan tayfalarını bir araya getirerek, güçlü bir il yapılanması gerçekleştirmiştir. Oluşturduğu Kaşkayı ilini sağlıklı yönetebilmek için dört tayfa içerisindeki aydınları, öngörülü kişileri, kültür sahibi mirzaları, sanatçıları, zanaat erbabını ve güçlü savaşçıları bir araya toplayarak yeni bir tayfa oluşturmuş, bu tayfaya Amele/ Emele/ Әmәlә adını vermiştir. Amele tayfası, Kaşkayı ilinin “Danışma ve Yürütme Kurulu” görevini üstlenmiştir. Bu yapılanma, Kaşkayı ilinin üstün ahlaki yapısı, disiplini, yenilmezliği ve zenginliğinin temelini oluşturmuştur. (Dr.Muhammed Keyanî, Kaşkayı Folklor Materyalleri)

Her ne kadar Arapça bir kelime olan “Amele”nin karşılığı “İşçi, iş gören” anlamına gelse de, yukarıda izah edildiği üzere Amele tayfası, Büyük Kaşkayı ilinin “Danışma/ Meşveret ve Yürütme Kurulu” görevini yerine getiren önemli bir kuruluş ve tayfadır. Velhasıl Amele tayfası, ilhanın yürüteceği politikanın belirlenmesi, uygulanması, devlet yönetimi, bölge valileri ve diğer il/ uluslarla olan ilişkilerin problemsiz şekilde yürütülmesi, mülkiyet haklarının muhafazası, ilin tehlike ve saldırılardan korunması ve il/ ulus haklarının muhafazası için gerekirse silahlı mücadeleye girilmesi, çift-çubuk ve hayvancılık/ sürücülük faaliyetlerinin verimli şekilde yürütülmesi, tayfa ve bağlı cemaatlerin problemlerinin zamanında çözülmesi, tayfa hanları ve tire beyleri arasındaki koordinasyonunun sağlanması amacıyla kurulmuş ve organize edilmiştir. Kaşkay tarihine baktığımızda, Amele tayfasının üstüne düşen görevleri layıkıyla yaptığını söyleyebiliriz.

Her aşiret hanının özel işlerini ve hizmetini gören başka bir grup vardır. Bunlar, “Ameledür” ve “Ber-Han” olarak adlandırılır. Ancak bunların ilin Danışma ve Yürütme Kurulu görevini yerine getiren “Amele” tayfası ile herhangi bir ilişkisi yoktur.

Amele tayfasının Lar, Firuzabad, Hunc, Cem-Deşti, Efrez, Gir, Karzin (Gir u Karzin olarak da geçer), Ferraşbend, Deşti, Simkan صيمكا ن ve Cehrum’dan oluşan geniş bir kışlağı vardır. Yaylağı Şiraz kentinin etrafı, Abade şehrinin bazı köyleri, Semirum şehri çevresi, Eglid ve Gomşe/ Şehrıza kentidir. Bunların büyük bölümü yerleşik hayata geçmiştir.

Aşiretin Safi-Hani isimli bir tiresi vardır. Bu tire, 72 alt tire/ cemaatten oluşmaktadır. Amele tayfasının Ş. 1360/ 1981 yılındaki aile sayısı 8.011, nüfusu ise 42.461’dir. (Muhammed Cevadîpur, İran ve İraNiyan, s.614)




Amele/ Әmәlә Tayfasının Önemli Tire/ Cemaatleri


Ardkepen (Eski dönemde Şeşbeyli bünyesindeydiler. Azerbaycan bölgesinden gelmişlerdir)

Ali-kulu Hanlı*

Ali-Kurdlu (Ali-Kürtlü)

Bayat

Behî* (Destanî bir ifade ile kendilerini yaban koçu soyundan bilirler)

Behlülî/ Behlüllü

Behmenbeyli

Bollu Haşimhânlı

Bollu Kohva

Borbor

Bulverdi/ Ebiverdi

Caferbeyli

Caferbeyli Böyük

Cami Bozorgi* (Kaşkay İli’ne sonradan katılmışlardır. Kadim dönemde Lor kökenli imişler)

Çaharde-Çirik/ Çahardeh Çerik

Çigini

Çobankara (Farsça metinlerde→Şabankâre)

Demirçomaklı

Garahanlı/ Karahanlı

Gellezen (Gelle: Sürü, Zen: Kesme, çalma →Hayvan hırsızı, demektir; Ali-Muradlı, Ebul-Hasanbeyli, Ganibeyli ve Musabeyli gibi alt tireleri vardır)

Gırrani* (“Kırmak” fiilinden→Kıran)

Gızıllı

Gurrekânî/ Gürrekanlı

Gutulu (Arapça “Katele” kökenli bir kelime→ Adam öldüren)

İdir/ İgdir

İslamlı

Kadırlı/ Kadirli/ Gadırlı

Kahvade Heybet

Kellehorlu

Kerrani

Kocabeyli / Kocabeglu

KoLah-siyah

Kuruş Darğa

Leçek* (Baş örtüsü)

Lor-u Mal-Ahmedi*

Mehterhanlı

Muhtarhanlı

Memed-Zamanlı/ Muhammed-Zamanlı

Miçek

Mehterhanlı

Musullu

Namedi/ Nemedli (Keçeli anlamında)

Nefer

Ovlâd

Rahimî

Rahimli (Rahimi ve Rahimli ayrı tirelerdir)

Safihanlı

Saruni

Söhrabhanlı

Şorlu*

Şöllü

Tayyibli

Tevelleli

Yeleme

(Sazman-ı Bername ve Büdce-i Fars ‘Nümudar-ı Sazman-ı İctimaî Îl-i Kaşkai’; Dr.Muhammed Keyanî, Kaşkayı Folklor Materyalleri; Dr.M. Keyanî’nin listelerinde ilave olarak bulunan tire/ cemaatler (*) işareti ile gösterilmiştir)
5. Farsi-Medan((Farsça bilmez) Tayfa/ Aşireti:

Bu aşiretin kışlağı; Cere ve Famur köyleri sınırı, Dadin, Ser-i Meşhed, Cedvel-i Türki, Kazerun kenti sınırındaki Pol-i Abgine, Per ve Cemile-Giskan arkası, Deşti kenti sınırları dâhilindeki Faryab çayı ve ovasıdır. Yaylağı ise Abade, Gomşe/ Şehrıza, Burucen ve Padena/ Pa-dena (Dena dağının eteği demektir) kentleri etrafıdır. Diğer bir ifade ile Dena dağı eteklerini yaylak, Kazerun bölgesini kışlak olarak kullanırlar. Bir bölümü yerleşik hayata geçmiştir.

Farsi-Medan aşiretinin Ş. 1361/ 1982 yılındaki tîre/cemaat sayısı 56, aile sayısı 2.715, nüfusu ise 12.394’tür. (Muhammed Cevadîpur, İran ve İraNiyan, s.614)

Erak ve Tahran civarında yaşayan Farsi-Medan tayfasına mensup bir grupla ilgili Tahran Bölge Valiliği bölümünde bilgi verilmiştir.




Farsi-Medan Tayfasının Önemli Tire/ Cemaatleri


Yüklə 8,05 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   113   114   115   116   117   118   119   120   ...   411




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin