Dr. Recep Albayrak Türklerin İranı



Yüklə 8,05 Mb.
səhifə176/411
tarix01.01.2022
ölçüsü8,05 Mb.
#105928
1   ...   172   173   174   175   176   177   178   179   ...   411
47.Yezd Bölge Valiliği

استان يزد

Merkezi: Yezd
Yezd Bölge Valiliği’nin kuzeydoğusunda Horasan bölge valilikleri (Kuzey, Rızavi ve Güney Horasanı), kuzey ve batısında Isfahan BV, güneydoğusunda Kirman BV, güneybatısında ise Fars BV bulunmaktadır.

Yezd’in, İskender zamanında bina edildiği rivayet edilir. İskender’e karşı çıkanlar tutuklanarak, bugün Fars olarak adlandırılan İstahr bölgesine getirildiler. Yezd nahiyesine geldiklerinde, zindana atıldılar. İskender bölgeyi terk ettikten sonra, zindan muhafızları mahpusları serbest bırakarak, Yezd’i imar ettirdiler. Bazı tarihçiler, bu kenti Behram-Gor’un babası Sasani Şahı I.Yerdigerd’e nispet eder. Yezd kelimesi, “Yezdân” ve “İzed” kelimelerinden türemiştir. Yezd; pak, temiz, mukaddes, ferhunde/ uğurlu, kutsal anlamındadır. Tanrı’nın kenti, kutsal kent demektir. (Mehr’üz-Zaman Novbân, Veche Tesmiye Şehrhâ ve RusTahâ-yı İran, s.27)

Yezd halkı Şia/ Duvazdeh İmam (Oniki İmam/ Caferi) mezhebindendir. Öte yandan Zerdüşt ve Yahudi gibi azınlıklar kadim tarihten beri burada oturmaktadır. Bölge halkı Farsça’yı Yezd lehçesi ile konuşur. Zerdüştler, DeRi Farsçası konuşmaktadır. DeRi Farsçası, kadim Farsça olup, Arapça ve diğer dillerin tesirinden uzak kalmıştır.

Yezd Bölge Valiliği’nde bugün yaklaşık 15-20 bin civarında Zerdüşt dini mensubu bulunmaktadır. Tahran ve İran’ın diğer bölgelerinde de Zerdüştler vardır. Resmi rakamlar düşük olsa da, bu dine inananların sayısının çok daha fazla olduğu ifade edilmektedir. Zerdüşt’ün yolunu takip edenlerin sayısının milyondan fazla olduğu, ancak inançlarını gizledikleri iddia edilmektedir.

Öte yandan Yezd kentinin güneyinde Zerdüşt dinine mensup bir Azerbaycan kolonisi mevcuttur. Bunlar bölgede oturan Rahimlular olmalıdır. Rahimlular, Türk olma özelliklerini yitirmiştir. İçlerinde Zerdüşt dinini kabul edenler de bulunmaktadır. Sadece sorulduğunda, “Biz Türküz” derler. Rahimlulardan bir grup, Urumiye civarında oturmaktadır. Günümüzde bunların Yezd’te oturan Rahimlularla herhangi bir bağları kalmamıştır.

Zerdüşt “Muğ, Mubed ve Mubedân-ı Mubedleri”, kendilerini “AzeRi” olarak nitelemektedir. (Coğrafya-yı Kâmil-i İran, 2.cilt, s.1349)

*

Işılay Bülteni


Yezd Üniversitesi’nde okuyan Türk öğrencilerin yayın organı olan, Türkçe-Farsça iki dilde basılan ‘Işılay’ bülteninin ikinci sayısının basımı, Üniversite Rektörü Dr.Mîbedî tarafından durduruldu. Derginin Yayın Müdürü VaHid AsgaRi, bundan böyle derginin taslağını hazırlayıp, kültür müdürlüğüne teslim edecek, ‘Olur’ verilmesi halinde baskıya verilecektir. Şimdiye kadar Işılay bülteninin dördüncü sayısı, Ana Yurdu bülteninin ise 11. sayıyı yayınlandı.

Ülkenin muhtelif bölge valiliklerinde bulunan üniversitelerde eğitim gören Türk öğrenciler, kültürel amaçlı çok sayıda Türkçe dergi çıkartmaktaydı. Son dönemde bu dergiler üzerinde baskıların yoğunlaştığı iddia edilmektedir.

Çeşitli üniversitelerde yayınlanan Türkçe dergilerin yayın imtiyaz hakları iptal edilmiş, basımları durdurulmuştur. İran’ın muhtelif üniversitelerinde yayınlanan ve akıbetleri meçhul olan Türkçe dergiler şunlardır:


Ulus

Yoldaş

Bulud

Nesim

Yağış

Yaşıl-Yol

Araz

Aydın gelecek

Ana Yurdu

Özlük اؤزلوك

Kıpçak

Seher

Uyanış

Güneş

Açık Söz

Settar Han

Yarpag

Sayan سيان (Açıklık)

Kimlik

Telenger تلنگر (Eleştiri, iğneleme)




Halac

Çenli-Bel




(http://http://kerman-tr.blogspot.com, 28 Şubat 2009; http://www.yazdoranjelari.blogfa.com, 03 Ocak 2009)

*

Halac/ Xәlәc Dergisi


Yezd Üniversitesi’nde okuyan Türk öğrencilerce çıkarılan ‘Halac/ Xәlәc’ dergisinin yaygın şekilde dağıtılması, ayrıca ‘Mîsâk’ dergisinin yayın hayatına girmesi üniversite yönetimini rahatsız ettiği belirtiliyor. Dergiyi çıkaran öğrenciler, Pan-Türkizm ve Türk öğrencilerin beynini yıkamakla suçlanıyor. Buna mukabil derginin faalleri, kendilerine yönelik Pan-Türkist ve beyin yıkama suçlamalarını reddederek, yayınlarının kültürel amaçlı olduğunu savunuyorlar. Ancak öğrencilerin sitelerine tedbir konulduğu belirtiliyor.(http://kerman-tr.blogspot.com, 03 Aralık 2006; http://www.yazdoranjelari.blogfa.com, 03 Ocak 2009)


Yüklə 8,05 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   172   173   174   175   176   177   178   179   ...   411




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin