| (Kengan’ın banliyosu)
Genel nüfusu:-
Şehir merkezi:
2.996 (1996)
Riz
-Bender-Kengan
Yüzölçümü: 2.732 km²
Genel nüfusu:
78.318 (1996)
Şehir merkezi:
17.963 (1996)
23.921 (2006)
Aseluye
-Bender-Gunave
Yüzölçümü: 1.840 km²
Genel nüfusu:
72.331 (1996)
Şehir merkezi:
50.252 (1996)
59.291 (2006)
Bender- Rig
|
22.010
|
Hürmüzgan
Merkezi: Bender- Abbas
Yüzölçümü: 71.193,472 km²
Nüfusu:
1.057.296 (1996) 1.365.377 (2006)
|
*Hacıabad’ın bazı bölgeleri, güneyindeki Saadetabad, Fin ve Bender-Abbas şehrinin Bender-Hamir mıntıkasının batısı
-Hacıabad’ın bazı bölgeleri,
-Saadetabad: Hacıabad’ın güneyinde ve Hacıabad’a bağlıdır.
-Fin: Bender-Abbas’a bağlıdır.
-Bender-Hamir: Bender-Abbas’a bağlıdır.
-Hacıabad ilçesi: 9.380:2= 4.690 km²
-Bender-Abbas kenti: 14.086:3=4.695 km²
-Bestek ilçesi: ~1.600 km²
-Bender Lenge
İlçesi: 15.248 km²
Toplam: 26.233 km²
Kaşkayı Vilayeti’ne Ait Yerleşimler:
-Hacıabad’ın bazı bölgeleri,
-Hacıabad’ın güneyindeki Saadetabad, Fin ve Bender-Abbas şehrinin Bender-Hamir mıntıkası
Rakımı: 1-500 m.
|
-Bestek
Genel nüfusu:
49.676 (1996)
Şehir merkezi:
5.746 (1996)
Cenah
-Bender-Abbas
Yüzölçümü: 14.086 km²
Genel nüfusu:
491.545 (1996)
Şehir merkezi:
273.578 (1996)
367.508 (2006)
Bender-Hamir, Fin
-Bender-Lenge
Yüzölçümü: 15.248 km²
Genel nüfusu:
107.254 (1996)
Şehir merkezi:
21.073 (1996)
25.303 (2006)
Kung, Bender-Çarek, Kiş 20.667 (2006), Şibkûh, Cezire-i Kiş
-Hacıabad
Yüzölçümü: 9.380 km²
Genel nüfusu:
58.141 (1996)
Şehir merkezi:
16.689 (1996)
20.264 (2006)
Fârğân
|
26.233
|
TOPLAM
|
216.188
|
Yukarıda da belirtildiği üzere, Büyük Kaşkayı (Kaş-Kayı) ili, İran’ın güneyinde dokuz bölge valiliği ve çok sayıda bölgeyi kapsayan 216.188 km² gibi geniş bir sahaya yayılmış durumdadır. İç göç de nazara alındığında, böyle geniş bir sahada yaşayan Kaşkayı Türkleri’nin bugünkü nüfusunu tespit etmek oldukça zordur. Ancak kadim Kaşkayı Vilayeti’nde yaşadıkları yaklaşık üçyüz meskûn mahal ile irili ufaklı yirmi kadar şehrin nüfusu incelendiğinde, yaklaşık 2-2,5 milyon civarında nüfusa sahip oldukları tahmin edilEbilir.
Kaşkayı Vilayeti’nde Türklerin Nüfus Dağılımı
(Kaşkayıların toplam nüfusu 2.500.000 olarak kabul edilmiştir)
|
Bölge Valiliği
|
Kaşkay topraklarının
yüzölçümü (km²)
|
Yüzdesi
(%)
|
Kaşkayların tahmini nüfusu
|
Fars BV
|
103.551
|
68.00
|
1.700.000
|
Isfahan BV
|
11.158
|
8.88
|
222.000
|
Yezd BV
|
10.345
|
2.00
|
50.000
|
Çahar Mahal ve Bahtiyari BV
|
2.235
|
4.16
|
104.000
|
Kûhgiluye ve Buyer-Ahmed BV
|
4.200
|
4.40
|
110.000
|
Huzistan BV
|
9.365
|
4.80
|
120.000
|
Buşehr BV
|
22.010
|
1.90
|
47.500
|
Hürmüzgan BV
|
26.233
|
2.00
|
50.000
|
Kirman BV
|
27.091
|
1.00
|
25.000
|
Tahran, Merkezî, Kum ve diğer BV
|
-
|
2.86
|
71.500
|
Toplam
|
216.188
|
100
|
2.500.000
|
İran’daki Türk Nüfusunun İstatistiksel Değerlendirmesi ve Sonuçları
İstatistiksel Değerlendirmesi ve Sonuçları
2012
|
Bölge Valiliği
(Mekezi, yüzölçümü, nüfusu)
|
Şehirlerin genel nüfusu (1996), bölge, aşiret
|
Şehir merkezi nüfusu
(2006)
|
Türk nüfusu
(2006)
|
%
|
Nüfus
|
Batı Azerbaycan/
Azerbaycan-ı Garbi
Urumiye
Yüzölçümü: 37.463 km²
Nüfusu:
2.504.968 (1996)
2.831.779 (2006)
Batı Azerbaycan,
Darüs- Saltana
Azerbaycanı terkibindedir.
*Batı Azerbaycan Bölge Valiliği’nin; Türkiye-Nahçıvan-İran ortak sınırından Türkiye-Irak-İran sınırına kadar olan Türkiye’ye mücavir dağ köy ve kömleri, Kara-Koyunlu ve Küresinli bölgeleri hariç Kürtçe, Türkçe ve Kürtçe-Türkçe karışımı dilleri kullanmaktadır. 0-50 km’den sonra Güneybatı Azerbaycan’da oturan halkın tamamının dili Türkçe’dir.
*Türkiye-İran sınırında Kara-Koyunlu mıntıkası (Aralık ilçesi karşısı) ve Küresinli ili mıntıkasında (Salmas’ın Türkiye’ye mücavir sınır boyu, Van ili karşısı) Türkçe konuşulmaktadır.
* Bazı Batı Azerbaycan BV kentlerinde konuşulan diller:
-Maku: Türkçe, Dağlık kesim Kürtçe, Maku’nun kuzeyi, Aralık ilçesi karşısı Kara-Koyunlu mıntıkasıdır. Halkın dili Türkçe ve kısmen Kürtçe’dir.
-Hoy: Türkçe, Dağlık kesim Kürtçe
-Salmas: Türkçe, Dağlık kesim Türkçe (Küresinli İli), Kürtçe
Batı Azerbaycan BV’de yaşayan Türk tayfaları:
-Afşar /Kasımlu ve Areşlu tayfaları: Urumiye ve civarında meskûn
-Afşar/ Kereclu, İmanlu, Davudlu, Kılıçlı, Haydarlu, Yorganlı, Gani-begli, Kilelu, Adaklu, Yeberlu/ Eberlu يبرلو , Tutmaklu, Kûhgiluyelu, Kara-Hamzalı, Terzilu cemaatleri. Urumiye’de Terzilu isimli mahalleleri vardır. (7.000 hane, 25.000 kişi, XIX. yüzyı)
-Tevelli/ Tevelleli: Urumiye civarı
-Kara-Koyunlu: Maku-Hoy-Tebriz arasında yaşarlar
-Dumbuli/Dombeli: Hoy-Salmas civarında 1.200 aile (1800 yılı)
-Karapapak: (Ayrıca bilgi verilmiştir)
|
2.831.779 (2006)
-Urumiye: 725.008
-Tekab: 43.702
-Çaldıran:43.510
-Hoy: 323.194
-Salmas (Şahpur/ Dilman): 156.558
-Şahindej (ŞahinKale Afşar): 104.598
-Maku: 159.229
-Miyanduab (Miyandab): 209.840
-Negade: 110.257
Türk nüfusu:
AzerbaycanTürkleri 2.548.601
|
-
577.307
43.702
13.012
178.708
79.560
34.204
41.865
112.933
72.975
112.933
72.975
|
90
|
2.548.601
|
Buşehr
Bender-Buşehr
Yüzölçümü: 23.168 km²
Nüfusu:
727.373 (1996)
866.490 (2006)
Buşehr BV kentlerinde konuşulan diller:
-Deşti(Hurmuc): Farsça, Türkçe, Arapça
-Bender Kengan: Farsça, Türkçe, Arapça
|
866.490 (2006)
-Bender Buşehr: 187.914
-Tengistan/ Ehrem: 59.066
-Deştistan/ Borazcan: 209.634
-Deşti/ Hurmuc: 69.350
-Bender-Deyyir: 41.986
-Bender-Deylem: 25.076
-Bender-Kengan: 78.318
-Bender-Gunave: 72.331
*Buşehr BV’nin Deylem limanından Hürmüzgan BV’deki Lenge limanına kadar 585 km.’lik saha ile Deştistan/ Burazcan, Buşehr ve Kengan Kaşkayı kışlak mıntıkalarındandır.
*Kaşkayı ikamet mahalleri: Bender- Buşehr, Bender-Gunave, Bender-Deyyir, Deşti/ Hurmuc, Deştistan/ Borazcan, Tengistan/ Ehrem, Rigistan (Bender- Gunave’ye bağlı)
*Buşehr BV arazinin tamamına yakını (%95) kadim Kaşkayı Vilayeti/ Kaşkayı-Yurt’a dâhildir. Buşehr’de 33 bin civarında Kaşkay Türkü yaşamaktadır.
Türk nüfusu:
Kaşkay Türkleri 47.500
|
-
161.674
10.883
92.221
31.667
16.008
24.996
23921
59.291
|
5.5
|
47.500
|
Çahar-Mahal ve Bahtiyari
Şehr-i Kürd
Yüzölçümü: 16.201 km²
Nüfusu:
766.415 (1996)
843.784 (2006)
*Bölge valiliğinin bazı mıntıkalarında yaşayan halk Türk-Kürt karışımıdır. Dilleri de hakeza Türkçe-Kürçe halitasıdır.
*Çahar-Mahal ve Bahtiyari’de Türkçe, Lorca ve Bahtiyarice ile birlikte konuşulur.
*Çahar-Mahal ve Bahtiyari BV’de konuşulan Türk ağızları: Samani, Beni, Şehrekî, Sefid-Deşti ve Kaşkayı
Bazı Çahar-Mahal ve Bahtiyari BV kentlerinde konuşulan diller:
-Şehr-i Kürd: Lorca, Türkçe
|
843.784 (2006)
-Erdel: 64.375
-Burucin: 104.485
-Şehr-i Kürd: 343.514
-Farsan/ Mizdec: 82.303
-Kûhreng: 25.552
-Lordekân: 143.683
*Türk şehirleri: Burucin, Sâman, Buldacı, Feradunbe, Cungan ve Lordekân’dır. Lordekân halkının tamamına yakını Türk’tür.
-Şehr-i Kürd’e bağlı Lar/ Larân nahiyesinin Kuçan ve Markede köyleri Türk’tür. Şehr-i Keyan kenti Türk nüfusu 20 bin’dir.
-Yase-çay (Yase-çah) köyü Türk nüfusu 800
-Lirkî Türkleri
*Çahar-Mahal ve Bahtiyari BV’nin Burucin ilçe toprakları kadim Kaşkayı Vilayeti/ Kaşkayı-Yurt’a dâhildir. Kaşkay Türkleri’nin yaklaşık %4.16’sı bu valilik topraklarında yaşamaktadır.
-Memeseni Lorları arasında yaşayan Bekeş ve Ağaç-eri Türkleri, Türkçe’yi bırakıp Lorca konuşmaya başlamıştır. Huzistan’da oturanlar, Arapça konuşmaktadır.
Türk nüfusu:
Kaşkay Türkleri 104.000
|
-
7.177
49.077
126.746
26.219
1.737
22.728
|
2.3
|
104.000
|
Doğu Azerbaycan / Azerbaycan-ı Şarki
Tebriz
Yüzölçümü: 45.481 km²
Nüfusu:
3.325.671 (1996) 3.527.267 (2006)
Tebriz, Darüs- Saltana Azerbaycanı’nın merkezidir.
Doğu Azerbaycan BV kentlerinde konuşulan diller: Tamamen Türkçe
Doğu Azerbaycan BV’de yaşayan diğer Türk tayfaları:
-Mukaddem: Merağa’da yurt tutmuşlardır. 5.000 kişi (XIX-ncu yüzyıl başı)
-Afşar Usallu/ Usanlu ve-Hasansalu cemaatleri: Arasbarân havzası
-Afşar Ali-beglu ve-Şahburanlu caMatleri: Karadağ mıntıkası
-Tevelli/ Tevelleli: Tebriz bölgesinde yaşarlar.
-Kengerlu: Aras nehri sahili 4-5 bin kişi (XIX-ncu yüzyıl başı)
-Hacı-Alilu: 800 hane
-Begdili: 3.000 kişi
-Şeyhlu: 150 hane
-Mahmudlu: Merağa civarı 2.500 hane
-Ak-Koyunlu 7-8 bin hane
-Han-Çobanlu: 10 bin kişi
-Sarıcalu: 4-5 bin kişi
-Ustaclu: 4-5 bin kişi
-Ak-Bayat: 5 bin kişi
-Kurd-Beççe: 6 bin kişi. Bir bölümü Cibal Azerbaycan/ Irak-ı Acem’de yaşamaktadır.
|
3.527.267 (2006)
-Tebriz: 1.321.539
-Azerşehr: 98.607
-Üskü: 66.763
-Eher: 146.663
-Bostanabad: 108.402
-Bunab: 108.402
-Culfa: 54.583 (1996)
-Çâroymak: 35.970 (1996)
-Serab: 148.831
-ŞEbister: 122.837 (1996)
-Acebşir: 59.110
-Keliber: 92.260 (1996)
-Merağa: 218.045
-Merend: 224.344
-Melikân: 94.567
-Miyane: 207.768
-Verzigan (Verziğan): 51.197 (1996)
-Heris: 76.814 (1996)
-Heştrud/ Azeran : 84.398 (1996)
Türk nüfusu:
Azerbaycan Türkleri 3.527.267
|
-1.378.935
36.475
14.383
85.782
13.478
75.332
5.627
4.521
42.057
9.887
26.235
7.939
146.405
114.165
23.989
87.385
2.791
9.822
17.757
|
100
|
3.527.267
|
Elburz
Kerec
Yüzölçümü: 5.061 km² Nüfusu: 2.053.233 (2010)
*Elburz BV, Cibal Azerbaycan’a (Azerbaycan-ı Cibal/ Irak-ı Acem/ Irak-ı Azerbaycan) dâhildir.
|
2.053.233 (2010)
-Kerec: 1.377.450
-Savucbulag/Heştgerd: 244.071
-Talegan:-
-Nazarabad:-
(Talegan ve Nazarabad Savucbulag bünyesindedir)
-Tahran, Kerec ve Kum kentleri etrafındaki banliyoların %95’i Türkçe konuşmaktadır.
Türk nüfusu:
AzerbaycanTürkleri 1.437.263
|
-
94.968
45.332
3.281
97.684
|
70
|
1.437.263
|
Erdebil
Erdebil
Yüzölçümü:17.880,918 km²
Nüfusu:
1.183.364 (1996)
1.209.968 (2006)
*Darüs- Saltana
Azerbaycanı terkibindedir.
Erdebil BV kentlerinde konuşulan diller: Tamamen Türkçe
BV’de oturan diğer Türk tayfaları:
-Saadlu: Halhal civarı 5 bin kişi (XIX-ncu yüzyıl başı)
-Şahseven: Mişgin ve Erdebil 8 bin kişi (1.000 çadır, XIX-ncu yüzyıl başı)
|
1.209.968 (2006)
-Erdebil: 463.560
-Bilesevar (Bilesuvar) Kuzey’de de böyle bir yerleşim yeri vardır: 59.584 (1996)
-Parsabad: 136.632 (1996)
-Halhal: 123.290 (2006)
-Kevser/ Givi: 32.696 (1996)
-Germi/ Muğan: 103.732
-Mişginşehr Mişkinşeher: 164.007
-Nemin: 69.349 (1996)
-Nir: 30.514 (1996)
Türk nüfusu:
AzerbaycanTürkleri 1.209.968
|
-
412.669
13.253
81.782
38.521
6.805
28.348
61.296
7.852
5.091
|
100
|
1.209.968
|
Fars
Şiraz
Yüzölçümü:121.825 km²
Nüfusu:
3.759.954 (1996)
4.220.721 (2006)
Bazı Fars BV kentlerinde konuşulan diller:
-Kazerun: Kazeruni ağzı, Türkçe
-Şiraz: Farsça-Türkçe
-Neyriz: Türkçe, Farsça
-Sepidan/ Erdekan: Farsça, Türkçe, Lorca
-Eglid/ Aglid: Türkçe, Arapça, Lorca
-Cehrom/ Cehrum: Farsça, Türkçe, Arapça
-Lar: Farsça, Türkçe, Arapça
-Beyram/ Bayram(Lar): Farsça, Arapça, Türkçe
-Darab: Farsça, Türkçe
Diğer Türk tayfaları:
-Kurd/ Kurt: Bakiyesi Mazenderan’da oturur, 3-4 bin kişi
-Afşar: 5 bin kişi (XIX. yüzyıl başı)
-Bayat: 120 ev (XIX. yüzyıl ortası)
-Bergüşadi: 50 hane (XIX. yüzyıl ortası)
-Kacar-Afşar-Lek: Zencan-Tahran kara yolu 100 hane (XIX. yüzyıl ortası)
-Abivet/ Bavert/ Ebül-Verdi: 300 hane, 5 bin kişi, (XIX. yüzyıl ortası )
-Tevelli/ Tevelleli: 40 hane. Ayrıca Tebriz ve Urumiye yöresi (XIX. yüzyıl ortası)
-Şahseven: 60 hane (XIX. yüzyıl ortası)
-Kara-Gozlu/ Zerger: 100 hane (XIX. yüzyıl ortası)
-Amele: 40 hane (XIX. yüzyıl ortası)
-Kaşkayı: 35-40 bin hane, (XIX. yüzyıl başı)
-İnanlu: Darab ve Fesa’da 4.800 hane (XIX. yüzyıl ortası)
-Ağaç-eri/ Çoğatay Keştil: bin hane (XIX. yüzyıl ortası)
-Nefer: Fars’ta çok yerde 850 çadır(XIX. yüzyıl ortası)
-Baharlu: 1.230 hane, 12 bin kişi (XIX. yüzyıl ortası)
-Farsi-Medan: 10 bin kişi
-Kara-Bayat: Şiraz çevresi 3 bin kişi
|
4.220.721 (2006)
-Abade: 86.990
-Ersencan: 37.011
-İstihban: 62.904
-Eglid/ Aglid: 80.841
-Buvanat/ Suriyan: 44.805
-Cehrom: 193.805
-Hürrembid/ Safaşehr: 44.221
-Darab: 151.500
-Zerrindeşt: 56.059
-Sepidan/ Erdekan: 78.222
-Şiraz: 1.422.585
-Ferraşbend (Firuzabad)
-Fesa: 182.060
-Firuzabad: 136.484
-Gir u Karzin: 54.536
-Kazerun: 246.303
-Laristan/Lar: 225.982
-Lamerd: 61.318
-Mervdeşt: 289.515
-Memeseni/ Nurabad: 163.235
-Mehr: 49.724
-Neyriz: 91.597
Kaşkayıların ikamet ettiği yerleşim birimleri: Abade, Aglid, Nurabad/ Memeseni, Mervdeşt, Sepidan/ Erdekan, Cehrom, Deşt-i Erjen, Firuzabad, Laristan/Lar, Kazerun, Germabad ve Çemenhana, Kevar, Ferraşbend, Gir u Karzin, Çenar- Şahican, Şiraz merkezindeki Kaşkayı mahalleleri
*Kazerun’da “Kazerunî ağzı” konuşulur. Köylerinde Türkler de yaşamaktadır.
*Darab’da Baharlu ve İnallu Türkleri
*Yaylak: Şiraz ve Deşt-i Erjen arasındaki bölgeden Kazerun’a kadar uzanır. Kaşkayı ilinin iki yaylak mıntıkasından biridir.
*Fars arazinin tamamı Kaşkayı Vilayeti sahasında kalmakla birlikte Kaşkayılar tarafından yaklaşık %85’i kullanılmaktadır.
121.825 km² %85’i=103.551
*Fars’da yaşayan Afşar grupları
*Baharlu Türkleri: 1932’de 8 bin aile, 1954’te nüfusları 40 binden fazla idi.
*Abiverdiler: 1955’te 30-35 bin kişi.
*Fars BV arazinin tamamı kadim Kaşkayı Vilayeti/ Kaşkay-yurt bünyesindedir. Kaşkayı Türkleri’nin yaklaşık %68’i bu valilik topraklarında yaşamaktadır.
Türk nüfusu:
Kaşkay Türkleri 1.700.000
|
-
52.042
14.744
33.101
49.709
9.019
103.023
22.254
54.513
16.962
11.230
1.214.808
16.106
90.251
58.210
12.831
84.594
51.961
21.365
123.858
51.668
3.904
45.180
|
40.3
|
1.700.000
|
Gilan
Yüzölçümü:
13.951,857 km²
Nüfusu:
2.241.589 (1996)
2.381.063 (2006)
BV Merkezi: Reşt
*Gilan’nın Azerbaycan’a ait toprakları, Darüs- Saltana Azerbaycanı’na dâhildir.
Gilan BV’de oturan diğer Türk tayfaları:
-Hocavend/ Hacevend: Gilan-Mazenderan sınırında oturur.
-Abdül-Melikî: Hocavendlere komşudur.
-Heştper/Tavaliş’in Havig ile Esalim arasındaki sahil bölgesinde Türkçe konuşulmaktadır. 5 bin kişi (XIX. yüzyıl başı)
|
2.381.063 (2006)
-Astara: 63.254
-Bender-Enzeli 119.827
-Astane-i Eşrefiyye: 113.483
-Rudbar: 113.083 (1996)
-Masal/ Masule: 48.929
-Astara’nın tamamı, Bender-Enzeli kent merkezinin %40’ı, ayrıca Rudbar ve Masal/ Masule Türk kentleridir. Tavaliş/ Heştper’in Esâlim nahiyesi ile Tarum mıntıkası da Azerbaycan Türk yerleşimidir.
Gilan’da takribi Türk nüfusu:
Astara-63.254, Bender-Enzeli %40-47.931, Astane-i Eşrefiyye- 50 bin, Rudbar-30 bin, Masal/ Masule 25 bin= 216.185
Türk nüfusu:
Azerbaycan Türkleri 216.185
|
-
40.664
109.687
36.298
11.903
15.702
|
9.1
|
216.185
|
Gülistan
Gorgân/ Gürgân/ Gürgen
Yüzölçümü: 20.893 km²
Nüfusu:
1.419.201 (1996)
1.593.055 (2006)
Gülistan BV’de yaşayan diğer Türk tayfaları:
-İmranlu: Esterabad/ bugünkü Gürgân. Türkmendirler.
-Gorgân, Bender-Türkmen’in Kazak mahalı ile Künbet-i Kavus’un Çayboyu mahalında 15-16 bin civarında Kazak yaşamaktadır. Öte yandan Afganistan’dan 3 bin civarında Kazak’ın iltica ettiği, bunlardan bin kişinin Kazakistan’ın daveti üzerine bu ülkeye gittikleri belirtilmektedir.
|
1.593.055 (2006)
-Azadşehr: 38.260 (2006)
-Akkala: 27.402 (2006)
-Bender-i Gez: 15.727 (1996)
-Bender Türkmen: 45.045 (2006)
-Ramiyan: 11.001 (1996)
-Aliabad-Ketul: 46.183 (2006)
-Kurdkûy: 28.991 (2006)
-Kelale: 27.661 (2006)
-Gürgân: 269.226 (2006)
-Künbed-i Kavus: 127.167 (2006)
-Minudeşt: 25.983 (2006)
Türkmenlerin oturduğu diğer yerler (%33):
-Mazenderan BV: Sari ve doğusu
-Cergelan bölgesi/ Bocnurd’un kuzeyi (Kuzey Horasan)
-Rey (Tahran BV)
-Save (Merkezî BV)
-Türbet-i Cam (Rızavi Horasan)
-Tahran
Türk nüfusu:
-Gülistan BV Türkmen
%60 955.833
-Mazenderan ve diğer
%33 474.167
Toplam 1.430.000
|
-
84.956
98.664
45.750
111.392
75.949
117.287
67.051
127.545
323.106
249.395
118.106
|
60
33
(93)
|
955.833
474.167
|
Hemedan
Hemedan
Yüzölçümü: 19.547 km²
Nüfusu:
1.677.789 (1996) 1.674.595 (2006)
*Hemedan BV, Cibal Azerbaycan (Azerbaycan-ı Cibal/ Irak-ı Acem/ Irak-ı Azerbaycan) terkibindedir.
*Bazı Hemedan BV kentlerinde konuşulan diller:
-KebudRaheng: Türkçe
Hemedan BV’de yaşayan diğer Türk tayfaları:
-Afşar: Hemedan çevresi, 7 bin kişi (XIX. yüzyıl başı)
-Kara-Gozlu: 4 bin hane, 12 bin kişi civarında
*Hemedan’ın Muradbeg, Meryanec ve Hisarpiyaz yerleşim birimlerinde Türk sayısı azdır.
|
1.674.595 (2006)
-Esedabad: 109.936
-Bahar: 127.635
-Tuyserkan: 118.949
-Nihavend: 184.137
-Rezen: 123.790 (1996)
-Kebudraheng: 152.813 (1996)
-Melayir: 297.063
-Hemedan: 563.466
-Nihavend ile Melayir ilçesinin güney bölümü Azerbaycan sınırları dışındadır.
-Hemedan kenti nüfusunun %65’i Türk’tür.
-Hemedan’dan/ Kirmanşah’a doğru 12 km.’lik hat Türk yerleşim bölgesidir.
-KebudRaheng bölgesinde Türk nüfusu yoğundur.
*Bahar kentinde, Bahar Türk ili meskûndur.
*Hemedan Afşarları
Türk nüfusu:
AzerbaycanTürkleri 1.339.676
|
-
51.304
27.271
42.520
72.218
8.325
18.327
153.748
473.149
|
80
|
1.339.676
|
Horasan
Kuzey Horasan/
Horasan-ı Şumali Şimali:
Bocnurd
Yüzölçümü: 27.782 km²
Nüfusu:
733.065 (1996)
791.930 (2006)
Rızavi Horsan / Horasan-ı Rızavi:
Meşhed
Yüzölçümü:144.803 km²
Nüfusu:
4.906.664 (1996)
5.515.980 (2006)
Güney Horasan / Horasan-ı Cenubi:
Bircend
Yüzölçümü: 75.034 km²
Nüfusu:
348.300 (1996)
600.568 (2006)
*Rızavi Horasan’ın Haf, Rüşthar, Firdövs ve Gainat (Gâin) ilçeleri Horasan Türk coğrafyası dışındadır. Ancak bu husus gerek bu şehirlerde, gerekse Güney Horasan BV’de Türk yaşamıyor anlamına gelmemektedir.
*Bircend, Tayyibad, Türbet-i Cam, Türbet-i Haydariyye, Cacrum ve Çınaran’da Afgan muhacirler de oturmaktadır.
*Horasan’da yaşayan Türk tayfaları:
-Kara-Çorlu
-Celayir: Deregez/ Kelat-ı Nadiri
-Kara-Bayat: Nişabur
-Kelicei: Cuveyn
- Zebzevar: Karışık halde
-Merdi: Dağınık halde
-Çalai: Dağınık halde
-Özbekler: Deregez, Kelat, Kuçan ve Şirvan civarında dağınık halde
-Karayi/ Geraylı: Türbet-i Hayderiyye’nin güneyi
*
Bazı Horasan kentlerinde konuşulan diller:
-Gulaman, Aşgabad (Nişabur): Türkçe, Kürtçe, Farsça
-Sebzivar: Türkçe, Farsça
-Meşhed: Türkçe, Farsça, Kürtçe
-Serahs: Türkçe, Farsça, Beluçça
-Kuçan: Türkçe, Kürtçe, Farsça
Horasan BV’de oturan Türk tayfaları:
-Afşar: 8 bin kişi (XIX-ncu yüzyıl başı)
-Coğatay/ Çağatay: Türbet-i Cam ve Meşhed civarında
-Merviha/ Mervliler: Türbet-i Cam, Bâlâ-Cam ve Mahmutabad’ta
-Nehbendan, Türk şehirlerindendir.
-Çakmak: Türbet-i Haydariyye ile Türbet-i Cam şehirleri arasındaki Çakmak yerleşim birimi bölgedeki Türk kasabalarındandır.
|
Horasan Türkleri (Türkmen-Türk aşiretleri ve Azerbaycan Türkleri)’nin yaşadığı topraklar Kuzey ve Rızavi Horasan:
27.782+(144.803-48.101=) 96.702 =124.484 km²
Horasan Türkleri’nin yaşadığı toprakların nüfusu:
791.930+5.515.980
(-359.087) = 5.948.823
*Meşhed kent merkezi ve Horasan’da yaşayan Azerbaycan Türkleri’nin sayısı ~500.000’dir.
Rızavi Horasan’ın, Horasan Türk coğrafyası dışında kalan ilçelerinin yüzölçümü: Haf (9.771) + Rüşthar (3.397) + Firdövs (19.251) + Gainat (15.682) = 48.101 km²
Rızavi Horasan’ın, Horasan Türk coğrafyası dışında kalan ilçelerinin nüfusu: Haf (92.158) + Rüşthar (85.058) + Firdövs (54.920) + Gainat (126.951) = 359.087
*Horasan Türkleri’nin yüzdesi (Meşhed ve diğer Horasan şehir ve köylerinde yaşayan 500 bin civarındaki Azerbaycan Türkü dâhil) %34
1. Kuzey Horasan
-Esferayin: 118.334
-Bocnurd: 278.818
Bocnurd, Türk yerleşim birimlerindendir.
*
-Germe-Cacerm: 55.001
-Şirvan: 200.045
-Mane ve Semelgan 80.867
*
2. Rızavi Horsan
-Berdesken: 65.393
-Tayyibad: 127.679
Tayyibad,Türk yerleşim birimidir.
*
-Türbet-i Cam: 210.253
Türk yerleşim birimidir.
-Türbet-i Hayderiyye: 340.231Türk yerleşim birimidir.
-Çenaran: 106.748
*
-Halilabad (Kaşmir bünyesinde)
-Haf: 92.158
-Deregez: 78.614
Türk yerleşim birimidir.
*
-Rüşthar (Türbet-i Hayderiyye bünyesinde)
-Sebzivar: 419.049
-Serahs: 73.604
*
-Firdövs: 54.920
-Feriman: 77.555
-Gainat: 126.951
*
-Kuçan: 152.105
Türk yerleşim birimidir.
-Kaşmir: 185.398
-Kelat (Meşhed bünyesinde):-
*
-Gunabad: 103.625
-Meşhed: 2.277.811
-Nişabur: 411.235
*Haf, Rüşthar, Firdövs ve Gainat ilçeleri Rızavi Horasan Türk coğrafyası dışında kalan ilçelerdir. Yüzölçümü 48.101 km², nüfusları ise 359.087’dir.
*Haf (Rud) ilçesi ve çevresindeki bir kısım köyler ile kuzeybatısındaki Türbet-i Haydariyye yolu üzerindeki Çemenabad nahiyesi, Sengân, Néştifan, Zûzen halkı Türk’tür.
3. Güney Horasan
-Bircend 308.290
-Serbişe (Bircend bünyesinde)
-Nehbendan 40.010
-Nehbendan, Türk yerleşim birimidir.
*
|
Dostları ilə paylaş: |
