növləri
|
misal
|
1-ci arqument
|
sonraki arqumentlər
|
F intranzitiv
|
/Zəng çaldı//
|
Komplement
|
------
|
F tranzitiv
|
/Qız qapını açdı//
|
Komplement
|
Komplement
|
İ biryerli
|
/Poçtalyon salam göndərdi//
|
Referensial
|
------
|
İ relasional
|
Bu sizin adınızdır?
|
Referensial
|
Possesor
|
A biryerli
|
Sizə bağlama var yaşıl kağızda
|
Referensial
|
------
|
A müqayisə
|
Axırıncıdan kiçik
|
Parazitar
|
Komplement
|
Ady. ikiyerli
|
Ağzına qədər limonla dolu
|
Parazitar
|
Komplement
|
Feli xəbərin müxtəlif arqumentləri onun rolları və ya (iştirakçıları) adlandırılır. Tranzitiv feldə iki rol olur. Məsələn, /yemək, açmaq, kömək etmək/ fellərindən yeyən və yeyilən, açan və açılan, kömək edən və edilən. Qrammatika müxtəlif yerli fellərdə bunları dəqiq fərqləndirir. Məsələn, /yemək/ məlum növdə yeyəni və yeyiləni fərqləndirir. Söhbət ondan gedir ki, görəsən çoxyerli fellərdə də bu cür etmək olarmı? Yəni yeyəndə, açanda elə bir ümumi cəhət varmı ki, bura özünü subyektə göstərir? Bütün təsirlik və yönlük hal obyektləri eyni arqumentlərə malikdirmi? Onlar bütün dillər üçün universal ola bilərmi? Bu suallara müsbət cavab verməyə çox cəhd göstəriblər. Ancaq məsələ o qədər də asan deyil. Ötəri təhlil göstərir ki, mübtəda eyni feldə həmişə eyni rolda olmur. Məsələn, /açmaq/ felini götürək:
-
/Qapı açılır//
-
/Bu açar qapını açır//
-
/Uşaq qapını açır//
-
/Uşaq qapını açarla açır//
Aşağıdakı cədvəllərdə rollar konkret misallarla açılır.
Dostları ilə paylaş: |