Fizika-matematika fakulteti



Yüklə 0,71 Mb.
səhifə8/8
tarix11.02.2023
ölçüsü0,71 Mb.
#123297
1   2   3   4   5   6   7   8
курс иши информатика

1.4. Integralning ikkala chegarasi ozgaruvchi bo‘lgan integral tenglamalar

Oldingi paragraflardan ma‟lumki, Fredgolm tenglamasidagi integralning ikkala chegarasi ham o„zgarmas, Volter tenglamasida esa integralning chegaralaridan biri o„zgaruvchi bo„ladi.


Tenglamadagi integralning ikkala chegarasi ham o„zgaruvchi bo„lishi mumkin. Quydagi tenglamalar ana shunday tenglamalardandir:
x
u(x) f (x)K(x,t)u(t)dt, (1.28) x
bunda 0 - o„zgarmas haqiqiy son;
x
u(x) f (x)K(x,t)u(t)dt, (1.29) px
tenglamalarda p - ozgarmas son (0 p 1).
Yuqoridagi (1.28) tenglamada a x b, x t x deb tushunmoq kerak; (1.29) tenglamada axb va t esa px bilan x orasida
o„zgaradi, ya‟ni
agar x 0 bo„lsa, pxtx, agar x 0 bo„lsa, xtpx.
Mana shu tur integral tenglamalardagi noma‟lum funksiyalar ham ikki argumentli bo„lib qolishi mumkin. Masalan,

20
x y
u(x, y) f (x, y)K (x, y,t1,t2 ,)u(t1,t2 )dt1dt2 , (1.30) xx
bunda 0 va 0 ozgarmas haqiqiy sonlar; yoki
x y
u(x, y) f (x, y) K (x, y,t1,t2 ,)u(t1,t2 )dt1dt2 , (1.31) px py
bunda 0 p 1 va 0 q 1 o„zgarmas haqiqiy sonlar.

(1.28) va (1.29) tenglamalarga o„xshash tenglamalar konkret masalalarni hal qilishda uchraydi. Bunday umumiyroq ko„rinishda quyidagicha yozish mumkin.
b(x)
u(x) f (x)K(x,t)u(t)dt, a(x)
texnikaga doir tenglamalarni

(1.32)


Bundagi integrallarning ikkala chegarasi ham x ning funksiyalaridir. Ularni yechishning har xil usullarini kelgusi boblarda qarab chiqamiz.


Mashqlar

Quyidagi ikkala chegarasi o„zgaruvchi bo„lgan integral tenglamalarni yeching:




x
1. u(x) 1ektu(t)dt; bu yerda 0, k 0 o„zgarmas sonlar. x
x
2. u(x) x 1ektu(t)dt; 4x
x
3. u(x) ax (x2 t2 )u(t)dt; a 0, 0 p 1. px
qx
4. u(x) ax2 u(t)dt; 0 p 1, 0 p 1. px

x
5. u(x, y) 1x
y
eh(t1t2 )u(t1,t2)dt1dt2, bu yerda 0, 0, x


y
k 0 – o„zgarmas sonlar.

x
6. u(x, y) xy x

1 u(t1,t2)dt1dt2, 0 < p, q < 1. x1 2



21


x
y

1 2
7. u(x, y) axy (x2 y2 t2t1 )u(t1,t2)dt1dt2, 0 < p, q < 1. xx


y

x
8. u(x, y) a 1 u
Yüklə 0,71 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin