Hierapolis (pamukkale)

MİLETOS
İzmir - Aydın yolunda Ortaklar’dan sağa dönüp Söke’yi geçiyorsunuz, yolunuzun üzerinde Milet tabelasını görüp sola dönünce antik kentin önündesiniz. Çıkışta geldiğiniz yönün karşı tarafından çıkmalısınız ki, hem müzeyi görmeli, hem de Didyma’ya daha kısa yoldan ulaşmalısınız.
MÖ. 2000 yılına kadar uzanan bir tarihi olan kent MÖ. 650 yılından itibaren çok zenginleşmiş, Akdeniz ve Karadeniz’de 90 koloni kurmuştur. MÖ. 546’da Lydyalılarla birlikte Pers egemenliğine girmiştir. MÖ. 490 yılında Perslere karşı özgürlük için savaş açmışlar, yenilince de kent Persler tarafından yıkılmış, tümüyle yakılıp kül edilmiştir. 479’da Perslerin Mykale savaşında yenilmesi üzerine kent yeniden kurulmuştur.
Miletos o zamanlar bir liman kentiydi. Bilim, sanat ve ticarette çok gelişmişti. Kentin ikinci kuruluşunda mimar ve tarihin ilk kent plancısı sayılan Hippodamos’un dik açılarla kesişen geometrik planı uygulanmıştı. Günümüzün düzensiz ve plansız gelişen kentlerine bakınca 2500 yıl kadar önce uygulanan plan hayranlık yaratıyor. Felsefe tarihinin büyük filozofları Thales, Anaximandros, Anaximenes, tarihçi Hekataios, Ayasofya’nın mimarı İsidoros Miletos’ta yetişmişlerdi.
140 metre genişliğinde ve 30 metre yüksekliğindeki 15000 kişilik tiyatrosu bugün de görkemli bir yapı olarak geziliyor. Tribünlerin arka tarafındaki galerileri, oturma yerleri oldukça iyi durumda. İmparator locasının tentesini tutan dört sütundan ikisi ayaktadır. Tiyatronun yanında geniş bir alanı kaplayan kalıntılar Faustina Hamamı’na aittir. Palaestrası (Spor alanı) ile birlikte oldukça sağlam durumdadır. Burada bulunan heykeller İstanbul Arkeoloji Müzesi’ndedir. Hamamın bitişiğindeki kent duvarlarının gerisinde Serapis Tapınağı yer alıyor. Agoranın esası Berlin Müzesi’ne kaçırıldığı için sadece temellerini görebiliyoruz. Agora’nın kuzey kapısından çıkınca sağda Piskoposluk Kilisesi’nin, kilise avlusuna bitişik kutsal mezarlık kalıntıları görülüyor. Agoranın önünde 100 metre uzunluğundaki tören yolu uzanıyor. Yolun kenarında dükkanlar yer almaktaydı. Yolun kenarındaki MÖ. II. yy. yapısı Gymnasion restore edilerek ayağa kaldırılmıştır. Tören Yolu’nun doğu ucunda liman kapısı bulunmaktadır. Kutsal Alan’da bereket tanrıçaları Demeter ile Kore’ye sunulmuş iki tapınak bulunmaktadır. Burada bulunan rahibe Nikeso’ya ait heykel Berlin Müzesi’ndedir. Kentin en önemli yapısı Agora’nın güneyinde tepeye kurulmuş Athena Tapınağı’nın yerlerine dikilmiş sütunları etkileyici. Tapınağın sadece kaidesini görebilmekteyiz. Tanrı tasvirleri olan kabartmalar İstanbul Arkeoloji Müzesi’ndedir.
Miletos’da görülecek önemli eserler arasında evler de bulunmaktadır. Kaldıkları çağa göre çok iyi durumda sayılan evlerde bazı eşyalar da bulunmuştur. Miletos’ta Selçuklular döneminden kalan yapılar da bulunmaktadır. İsa Bey Camisi (1404) mermer işçiliği ile dikkati çekmektedir. Ayrıca hamam kalıntıları vardır. Ören yerinin çevresinde lokanta, büfe, çay bahçesi ile tuvalet bulunmaktadır.
Geziyi tamamladığınızda Didyma’ya doğru giderken çıkışta Müze’ye uğramalısınız. Çevrede bulunan eserlerin bir bölününü bu müzede görebileceksiniz.