Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

RUFİNİANAİ SARAYI

İmparator I. Theodosius (379-395) ve oğlu Arkadios (395-408) dönemlerinde, ileri gelen devlet görevlilerinden olan Rufinus, "meşe" anlamına gelen Drys adındaki yerde muhteşem bir saray yaptırmıştı. Rufi-nus'un gözden düşüp, 27 Kasım 395'te idamından sonra önünde bir de limanı olan sarayının, bu yapıyla aynı zamanda inşa edilmiş ve havarilere adanmış bir kilise ile birlikte imparatorluk mülkleri arasına geçtiği anlaşılır. Arkadios'un kızları Pulheria, Arkadia ve Marina 408-444 arasında, artık Basileia olarak adlandırılan bu sayfiye sarayında sık sık kalmışlardır. Erkek kardeşleri İmparator II. Teodosios da (hd 408-450) bazen buraya gelirdi. I. İustinianos döneminde (527-565) ise, imparatorun yakın adamı Komutan Belisarios'un mülkiyetine geçen sarayda, adı birçok karanlık işlere karışan eşi Antonina kalıyordu.

Uzun yüzyıllar kaynaklarda anılmayan Rufinianes Sarayı, 10. yy'da tekrar ortaya çıkar. Kronikçi Teofanes'in zeylini yazan anonime göre İmparator VII. Konstantinos Porfirogennetos (hd 913-959), Fenerbahçe'deki Hieria Sarayı'nı tamir ettirdikten sonra, Havariyun Kilisesi'ne komşu olan Rufinus'un sarayını da yeni baştan yaptırmıştır. Bu bina ihtişamı bakımından Hieria Sarayı'nı aşıyordu. III. Nikeforos Botania-tes'in (hd 1078-1081) iktidara sahip olması sırasında bu sarayın adı son defa geçer. İmparatorluğun bir anarşi çalkantısı içinde olduğu sırada, Anadolu eyaleti (the-ma) idarecisi Nikeforos, 1078 baharında Konstantinopolis'e geldiğinde burada kalmıştı. Bundan sonra bu sarayın bir daha adına rastlanmaz.

İstanbul'un tarihi topografyası üzerinde çalışanların uzun polemiklere giriştikleri Rufinianes'in yeri hususunda değişik görüşler ileri sürülmüştür. Bazıları bunun Haydarpaşa dolaylarında olabileceğini iddia etmişler, bazıları ise, Halkedon'dan (Khalkedon) 3 mil uzaklıkta olduğu bilinen Rufinianes'in Caddebostan dolaylarında bulunması gerektiğini ileri sürmüşlerdir. Sonuçta bu ikinci görüş genellikle daha inandırıcı bulunmuştur. Fakat bu bölgede herhangi bir Bizans kalıntısı tespit edilmemiştir. Ancak 1940'lara doğru, daha doğuda Şaşkınbakkal semtinden denize inen caddenin kenarında, bir villa inşaatı sırasında bazı önemli mimari parçalar bulunmuştur. Fakat bunların ne türden bir binaya ait oldukları bilinmez.

Bibi. R. Pargoire, "Rufinianes", Byzantinisc-he Zeitschrift, VIII (1899), s. 429-478; I. P. Mi-liopulos, "Bunos Avksentiu, Rufinianai, Naos Apostolos Torna...", ae, IX (1900), s. 63-71; ay, "Pu ekeinto ai Ruginianai", Hellenikos Philolo-gikos SyUogos, XXIX (1907), s. 274-282; R. Ja-nin, "La banlieue asiatique de Constantinople, IV-Rufinianes (Djadi-Bostan)", Echos d'Orient, XXII (1923), s. 182-190; Janin, Constantinop-lebyzantine, (1. bas.), 150-151, 459-460.

SEMAVİ EYİCE