Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

SABUNCU HANI

Eminönü'nde, Sabuncu Hanı Caddesi üzerinde bulunan yapı kitabesiz olup, bulunduğu alan ve yapısal özellikleri göz önünde tutulduğunda, inşa tarihi 1800'lerden sonraya alınabilir.

Günümüze harap bir durumda ve bazı değişikliklerle ulaşmış olan yapının plan kuruluşu, inşa alanına bağlı olarak biçimlenmiş ve yapı art arda iki yapı bloğu olarak inşa edilmiştir.

Sokağa cephesi olan birinci blok 29x26 m, arkadaki ikinci blok ise 28x30,50 m öl-çüsündeki bir alanı kaplamaktadır.

Blokların art arda plan kuruluşu, yapının bir cephesiyle Sabuncu Hanı Cad-desi'ne açılmasını ve buradaki kapı ve tonozlu girişle, birbirine geçilen avlu kuruluşu ve etrafında yer alan hacimleri doğurmuştur. İki kat olarak inşa edilen yapıda tonozlu giriş koridorunun solundaki merdivenler birinci bloğun birinci katına, ara geçişin sağındaki merdivenler de ikinci bloğun ikinci katına açılır.

ilave yapılarla özgün durumunu kaybeden birinci avluya nazaran ikinci avlu daha özgün kalabilmiştir. Birinci avluyu çeviren revak sıralarından zemin kat revakları

Sabuncu Hanı'mn içinden bir görünüm.

Erlan Uca, 1994/TETTVArşivi

tamamen değişmiştir. Ancak üst kat revakları, tuğla-derz doku ve yuvarlak biçimli kemerleriyle tanınmaktadır. İkinci bloğun avlu revakları ise tuğla-derz dokulu ancak sivri kemer biçimli olup, sonradan bir koridora dönüştürülmüştür.

Her iki blokta revak sistemindeki taşıyıcı unsurlar kare kesitli taş örme payelerdir. Bozulmuş revaklara açılan mekânlardan zemin kattakiler birer kapı ile, üst kat mekânları ise birer kapı ve pencere ile içe açılmaktadır. Pencereler dikdörtgen taş sö-veli olup, üst kat mekânlarında ocak izleri tespit edilebilmektedir. Kalıntılardan, re-vakların özgün durumunda beşik tonoz örtülü oldukları anlaşılabilmektedir.

Art arda iki blok halindeki yapının Sabuncu Hanı Caddesi'ne açılan cephesi dışındaki tüm cepheleri bitişik nizam olduğundan sağır cephelerdir. Girişin yer aldığı tek cephede ise yay kemerli kapı, zemin katı penceresiz, üst katta ise her odaya bir pencere isabet eden bir şekilde düzenlenmiştir. Dikdörtgen pencereler taş sö-veli olup, taş-tuğla ve derz dokulu cepheyi hareketlendiren unsurlardır.

1800 sonrasına tarihlenebilen yapı, bulunduğu yer ve plan semasıyla han mimarisinin plan geleneğini yaşatan, yapıldığı dönemde Eminönü ticaret alanının genişleyen sınırları içinde yer alan bir örnektir.