Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

SAHİLBENT ARABA VAPURU

Boğaziçi'nde yolcu taşımacılığı yapan Şir-ket-i Hayriye'nin(-0 27 baca numaralı emektar araba vapuru.

90 yıldan fazla bir süre hizmet veren bu vapur, bugün 122 yıllık olmasına rağmen -son sahibi tarafından "Kaptan Şükrü" adıyla- hâlâ çalıştırılmaktadır.

Boğaz'ın karşılıklı iki yakası arasında at, araba, özellikle de orduya ait teçhizat ve

Sahilbent

Araba

Vapuru

Eser Tutel koleksiyonu

malzeme ancak küçük ahşap teknelerle ve büyük zorluklarla taşınabiliyordu. Şirketin yöneticilerinden Hüseyin Hâki Efendi bu ihtiyacı göz önünde bulundurarak özellikle at ve araba taşıyabilecek yeni bir vapur tipi tasarlamış, 26 baca numarası ve Suhulet adı verilen bu araba vapurunu İngiltere'de inşa ettirmişti. Suhulet, yalnız Şir-ket-i Hayriye'nin, hattâ Türkiye'nin ilk araba vapuru değil, bütün dünyada bugün feribot adı verilen gemi tipinin ilk örneği olarak önem taşımaktadır.

Bu tip geminin büyük yararının görülmesi üzerine, şirket yine İngiltere'de, Londra'daki Maudslay Sons & Field tezgâhlarına bir benzerini daha ısmarladı. 1872'de hizmete giren bu yeni araba vapurunun teknesi, önceki yolcu vapurlarının ahşap olmalarına karşılık, 26 baca numaralı eşi Suhulet gibi, sacdandı. 555 grostonluk olup 45,7 m uzunluğunda, 8,5 m ge-nişliğindeydi; sukesimi 3 m kadardı; kömür kazanlıydi;, 300 beygirgücünde buhar makinesi vardı ve yandan çarklıydı. Saatte 7 mil kadar hız yapıyordu. Şirkete 12.000 İngiliz Lirası'na mal olmuştu. Süvarisi Hacı Esad Kaptan, başmakinisti Mehmed Usta idi.

Sahilbent, kendinden önce gelen 26 numaralı Suhulet'le birlikte yıllar boyunca Boğaz'ın iki yakası arasında at, araba, eşya, yük ve tabii bu arada yolcu da taşıdı. Balkan Savaşı sırasında da eşi Suhulet'le birlikte Haydarpaşa ile Sirkeci arasında haftalarca asker ve savaş malzemesi nakletti. I. Dünya Savaşı yıllarında da askeriyenin emrinde hizmet görerek yine asker ve mühimmatın güvenlik içinde Anadolu'dan Avrupa yakasına geçirilmesini sağladı.

1930'a gelindiği zaman, Sahilbent'in yorulan makineleri ve kazanı Hasköy fabrikasında çıkarılarak yerine dizel motor takıldı. Bir süre daha motorlu araba vapuru olarak yine Boğaz'ın iki yakası arasında yolcu ve araba taşıyan Sahilbent 1945'te, Şirket-i Hayriye'nin Münakalât Vekâleti tarafından satın alınmasıyla Devlet Denizyolları İşletmesi Umum Müdürlüğü'ne geçti. 22 yıl daha aralıksız çalıştırıldıktan sonra 19ö7'de Şükrü Aykas ve Ortaklan firmasına satıldı. Teknesi elden geçirilerek yük gemisi haline getirildi. Bu emektar gemi "Kaptan Şükrü" adını aldığı zaman tam 96 yıllıktı.