Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

SAİDBEY

418

419

SAİT FAİK MÜZESİ

Saint Pierre ve Paul Kilisesi'nin manastırı. Cengiz Can fotoğraf arşivi

m ölçülerinde ve 14 m yüksekliğinde olan kilise binası, Dominiken mezhebinin ibadet biçimine uygun olacak şekilde tek nef-lidir. Yapı genişliğince yarım daire biçiminde dışa çıkma yapan bir apsisle niha-yetlenen bema bölümü derin tutulmuştur. Güneyde bulunan kare planlı nartekste, biri doğu avlusuna, diğeri güneydeki bina içinden geçerek sokağa açılan iki kapı yer alır. Kilisenin daha sık kullanılan üçüncü kapısı naostan doğu avlusuna açılır. Güçlü bir mekân etkisi yaratan tek nef-li naos, beden duvarlarına oturan ve tüm mekânı saran bir tonozla örtülmüştür. Naos, beden duvarlarında yer alan gömme sütunlar ve hemen önlerindeki Korint başlıklı süs sütunları ile canlandırılmıştır. Bu kolonlara oturan, ancak taşıyıcı niteliği olmayan yarım yuvarlak perkitme kemerleri stük sıvalıdır. Bema, pandantiflere oturan basık bir kubbe ile, apsis ise bir yarım kubbe ile örtülüdür. Bağdadi tekniğiyle inşa edilmiş bu eğrisel örtüler dıştan tonoz üzerinde bir beşik çatı ile kubbe üzerinde bir kırma çatı ile kapatılmıştır. Neok-lasik ve ampir üslubunun hâkim olduğu yapıda, kolay algılanır bir konumda olmayan cepheler sade bir anlayışla düzenlenmiştir.

Sokak cephesini oluşturan ve arka cephesinden kiliseye bağlanan iki katlı taş yapı doğu-batı doğrultusunda ve yaklaşık 22x12 m ölçülerindedir. Günümüzde sıvalı olan sokak cephesinin batı tarafında taş konsol sırasına taşıtılan bir çıkmaya yer verilmiştir. Güney tarafında ise kiliseye girişi sağlayan, profilli sövelerle çerçevelenmiş ve üçgen alınlıkla tamamlanmış dikdörtgen biçimindeki metal kanatlı kapı yer alır. Kapının üzerinde daire biçiminde bir tepe penceresi vardır. Birinci katta ikisi çıkma üzerinde olmak üzere sivri kemerlerle hafifletilmiş dikdörtgen biçiminde

dört pencere yer alır. Bu özellikleriyle 18. yy'a tarihlenen yapının çatısında bulunan iki kemerli çan askısı buranın kilise olarak kullanıldığı dönemden kalmış olmalıdır. Kilisenin batısında ve kilise ile arasında aynı doğrultuda dikdörtgen bir avlu oluşturacak biçimde paralel olarak konumlanmış olan eski manastır binası 1837'de inşa edilmiştir. Cenova yakınındaki Mon-dova'dan gelen rahibeler tarafından kurulmuş olan Galata'daki italyan ilkokulu 1950'lere kadar bu iki yapıda hizmet vermiştir. Günümüzde kilise görevlilerinin kullammındadır.

Arazinin doğu bölümünde, üst kotta bulunan bakımlı bahçenin kuzeyinde, surlara paralel konumda doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen bir tabana oturan yeni manastır binası yer alır. 1928-1930'da inşa edilen yapı, bahçeye bakan güney cephesinde bulunan madalyonlu ve yarım daire kemerli revak bölümüyle sade bir ne-orönesans üslubu sergiler. Bahçenin güneyinde Saint Pierre Apartmanı yer alır.

Bibi. P. B. Palazzo-P. A. Raineri, La Chiesa di S. Pietro in Galata, İst., 1943, s. 13-38; T. Lacc-hia, / Fossati, Architetti del Sultana di Turc-hia, Roma, 1943, s. 25-31; İnciciyan, İstanbul, 104-105; C. Can, "İstanbul'da 19. Yüzyıl Batılı ve Levanten Mimarların Yapılan ve Koruma Sorunları" (Yıldız Teknik Üniversitesi, yayımlanmamış doktora tezi), 1993, s. 119-121.

CENGİZ CAN