Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

SEMİZ ALİ PAŞA ÇEŞMESİ

Eyüp İlçesi'nde, Haydar Baba Caddesi ile Çömlekçiler Caddesi'nin birleştiği köşede Kasım Paşa Camii'nin karşısında bulunan çeşme, I. Süleyman'ın (Kanuni) (hd 1520-

Semiz Ali Paşa Camii

Yavuz Meyveci, 1994

Semiz Ali Paşa Çeşmesi

Ertan üca,1994/TE1TVArşivi

1566) vezirazamı Ali Paşa tarafından 9667 1583'te yaptırılmıştır. Akarçeşme adıyla da bilinir.

Küfeki kesme taştan yapılmış olan çeşmenin biri Haydar Baba, diğeri Çömlekçiler Caddesi'ne bakan iki yüzü vardır. Kare planlı çeşmenin güneydoğu yönü Haydar Baba, kuzeydoğu yönü ise Çömlekçiler Caddesi'ne bakar. Çeşmenin güneydoğu cephesi daha abidevidir. Bu cephe hazne duvarından daha yüksek ve daha taşkın olarak ele alınmış ve kenarlarda üç kaval silmeyle hareketlendirilmiştir.

Çeşme nişi kilit taşında gülbezek olan bir sivri kemerle nihayetlendirilmiştir. Kemer alınlığında üç satırlık kitabe vardır. Çeşme aynasının iki yanında maşrapalık nişleri bulunur. Çeşme aynalığı mermer olup dikdörtgen içinde zencerek motifinden oluşan ikinci bir kemer çizgisi ile hareketlendirilmiştir. Bugün buranın üstü sıvanmıştır. Yapının saçakları taç biçiminde palmet ve rumî motiflerinden oluşur. Teknesi muhtemelen bir lahit olan çeşmenin testilikleri yoktur. Haznenin kuzeydoğu köşesi bir pahla yumuşatılmıştır. Bu pahın ortasında beşgen bir sütunçe vardır.

Çeşmenin kuzeydoğu cephesinin haznesi ve nişi eşit yükseklikte olup çeşme nişi yine daha taşkın ele alınmıştır. Burada kilit taşında gülbezek yoktur. Yine aynalığın iki yanında maşrapalık nişleri vardır. Saçaklar güneydoğu cephesinde olduğu gibi stilize edilmiş, palmet ve rumî motiflerinden oluşur. Kuzeybatı köşesinde prami-dal başlıklı bir pilastr olan çeşmenin bu cephesi daha basit ele alınmıştır.

Muhtemelen içten kubbeli olan haznenin dıştan bugün hilali kırık olan bir alemi bulunan ve blok kesme taştan oluşan dört yüzlü pramidal bir çatısı vardır. Bu cepheden güneydoğu cephesinin yüksek çeşme nişi rahatça görülebilir. Teknesi yer seviyesinin altında olan çeşmenin bugün suyu akmamaktadır. Bibi. Tanışık, istanbul Çeşmeleri, I, 10.

ALEV ERARSLAN