Hukukun temel kavramlari
Yüklə 1,73 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 10.2. Genel Kamu Hukuku
Genel kamu hukuku, devletin ortaya çıkışını; kaynağını; gelişimini; işlevlerini; bireylerle olan ilişkilerini genel ve kuramsal bir çerçevede inceler. Diğer hukuk dallarından farklı olarak genel kamu hukuku, olaylardan daha çok düşüncelerle ilgilenir. Diğer bir anlatımla soyut ve kuramsal bir çerçevede devlet birey ilişkileri ve bunun temellerini araştırır. Bu anlamda siyasal düşünceler tarihi ve hak ve özgürlüklerin felsefi temelleri genel kamu hukukunun başlıca konuları arasında yer alır. Bundan dolayı genel kamu hukuku, pozitif hukuka dâhil değildir. Anayasa ve idare hukuku somut bir devleti incelediği halde genel kamu hukuku, herhangi bir devleti dikkate almaksızın soyut olarak inceler. Bunun bir sonucu olarak bu hukuk dalı, devlet hukuku, genel devlet doktrinleri/öğretileri, devlet kuramları/teorileri/nazariyeleri olarak da anılır. Genel olarak devletin kuramsal gelişim süreci ve kişinin devlete karşı korunması genel kamu hukukunun temel konularını oluşturur. Yukarıda yer verilen bilgilerden den anlaşıldığı gibi genel kamu hukukunun temel konusunu devlet oluşturmaktadır. Bundan dolayı devlet kavramı ve devletin unsurları üzerinde durmakta yarar vardır. Devlet, “belirli bir ülke üzerinde egemen olmuş milletin meydana getirdiği bir varlıktır” veya “devlet bir ülke üzerinde yaşayan insan topluluğunun üstün bir iktidara tabi olmak suretiyle oluşturduğu varlıktır” veya “devlet, millet, ülke ve egemenlik unsurlarının bir araya gelmesiyle oluşmuş bir varlıktır.” Bu tanıma göre devletin üç ögesinin olduğu görülmektedir. Bunlar millet (ulus), ülke ve egemenliktir (Gözler 2011: 4-5): Millet (insan), birbirlerine bazı bağlarla (ortak kültür, ortak din, ortak dil, ortak yaşam biçimi, ortak geçmiş) bağlanmış insanlardan meydana gelmiş topluluktur. Devletin ikinci unsuru olan ülke, belirli bir insan topluluğunun sürekli olarak yaşadığı ve egemenlik kurduğu belirli sınırları olan toprak parçasıdır (Gözler 2011: 4). Aslında ülke dendiğinde günümüzde sadece kara parçası anlaşılmamaktadır. Bunun yanında deniz ve hava ülkesinden de söz edilmektedir. Ülkenin büyük veya küçük olmasının, bir veya daha fazla toprak parçasından meydana gelmesinin devletin unsuru olması açısından bir önemi yoktur. Ülke denilen toprak parçası aslında devletin egemen olduğu bir alandır. Her devlet, kendi ülkesi üstünde egemenlik hakkına sahiptir (Eren 2016: 204). 244 Üçüncü unsur olan egemenlik, en üst iktidar anlamına gelir. Bir devletten söz edebilmek için insan topluluğunun belirli bir toprak parçası üzerinde en üstün iktidara sahip olması gerekir. Egemenliğin dışa dönük bir yönü de vardır. Buna bağımsızlık denir. Bağımsızlık ilkesine göre, devlet, uluslararası ilişkilerde diğer devletlerle eşit durumdadır. Bunun bir gereği ve sonucu olarak bir devlet kendi kararlarını kendisi verir, başka devletlerden emir ve talimat almaz (Tanilli 1996: 15). Devletler yapılarına göre üniter devlet ve bileşik devlet olarak ikiye ayrılır. Birleşik devletler de kendi içinde devlet birlikleri ve devlet toplulukları olmak üzere yine ikiye ayrılır. Devlet birlikleri de şahsi/kişisel birlik ve hakiki birlik şeklinde ikiye ayrılır. Devlet toplulukları da konfederasyon ve federasyon olarak ikiye ayrılır. Bunları kısaca incelemek gerekirse (Gözler 2016: 58-71): Üniter Devlet Bu devlet, tek devlet, basit devlet şeklinde de ifade edilir. Bu devlet, devletin, ülke, ulus (millet) ve egemenlik ögeleri ve yasama, yürütme ve yargı organları yönünden teklik gösteren devlet biçimidir. Bu tanıma göre başta Türkiye Cumhuriyeti olmak üzere, Japonya, İsveç, Danimarka, Fransa, Yunanistan, Bulgaristan, Azerbaycan, Hollanda, Finlandiya, Polonya, Çekya, Makedonya, Hırvatistan, Arnavutluk, Kosova, Karadağ, Sırbistan, Portekiz, Slovakya, Slovenya, Moldova üniter devlete örnektir. Üniter devlet konusu Türkiye Cumhuriyetinin Nitelikleri başlığı altında incelendiğinden burada ayrıntıya yer verilmemektedir. Yüklə 1,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|