İlahi ziyafət İslam İnqilabının Böyük Rəhbəri həzrət Ayətullah Xameneinin Ramazan ayı barədə çıxışlarından seçmələr

Əmirəlmömininin (ə) şəxsiyyətində şücaət xüsusiyyəti

Mən düşündüm ki, bu gün Əmirəlmömininin (ə) şücaəti haqda bir qədər danışım. Əgər vaxt qalsa, o həzrətin xüsusiyyətlərindən başqa birisi haqda da söhbət edəcəyəm. Şücaət çox böyük və faydalı bir xüsusiyyətdir. Döyüşdə şücaət nəticəsində insan təhlükədən qorxmur, təhlükəyə atılır, öz qüvvəsini işlədir və nəticədə düşmənə qələbə çalır.

İnsanlar şücaəti belə anlayırlar, amma şücaətə müharibədən başqa yerlərdə də ehtiyac var. Bəzi yerlərdə şücaətin təsiri döyüşdən də əhəmiyyətli olur; həyat, haqq və batilin toqquşduğu yer, düşüncə sahəsi, həqiqətləri izah etmək zamanı və həyat boyu insanın mövqe bildirməli olduğu yerlər belədir. Şücaət belə yerlərdə də öz təsirini bağışlayır. Şücaətli bir insan haqqı görəndə qəbul edir, heç nədən qorxmur və heç bir şey onu saxlamır; xudpəsəndlik ona mane olmur; düşmən, yaxud müxalif cəbhənin böyüklüyü ona mane olmur. Şücaətsiz bir insan isə belə deyil. Söhbət bundan gedir ki, bəzən insanların, xüsusən də cəmiyyətdə yüksək mövqe tutan insanların şücaətli olmaması həqiqətin məhvinə gətirib çıxarır. Başqa sözlə desək, bəzən bir insanda fikir bildirmə şücaətinin olmamasına görə bir haqq nahaq olur və nahaq haqq libasına bürünür. Əgər burada döyüş meydanında şücaətdən üstün olan əxlaqi şücaət və ictimai şücaət olsa, belə məsələlər qarşıya çıxmaz.

Şücaətlilərin ən böyüyü olan Əmirəlmöminin (ə) döyüşdə heç zaman heç bir düşmənə arxa çevirmədi. Bu kiçik məsələ deyil. Siz erkən İslam çağının döyüşlərində Əmirəlmömininin (ə) şücaətindən xəbərdarsınız. Xəndək döyüşündə hamı qorxanda Əli (ə) önə çıxdı; Xeybərin fəthində, Ühüddə, Bədrdə və Hüneyndə də həmçinin. Bu döyüşlərin bəzisində o həzrətin iyirmi dörd, bəzisində iyirmi beş, bəzisində otuz yaşı olmuşdur. İyirmi yeddi-iyirmi səkkiz yaşlı bir gənc döyüşdəki şücaəti ilə İslamı qalib etdi və bəlli əzəmətləri yaratdı. Bu, Əmirəlmömininin (ə) döyüş şücaətinə aiddir, amma mən deyirəm: Ey böyük Əli (ə)! Ey Allahın sevimlisi! Sənin həyatdakı şücaətin döyüşdəki şücaətindən dəfələrlə yüksək olmuşdur. Nə zamandan? Yeniyetməlik çağından. Siz o həzrətin İslamda birinciliyinə baxın. Əli (ə) elə bir vaxtda dəvəti qəbul etdi ki, hamı dəvətə arxa çevirmişdi, heç kəsdə İslamı qəbul etmək cəsarəti yox idi. Bu, şücaətin bir nümunəsidir. Əlbəttə, siz həmin hadisə kimi bir hadisəni fərz etsəniz, müxtəlif cəhətlərdən və müxtəlif xüsusiyyətlər üçün misal ola bilər, amma hələlik bu işə onun şücaətli iş olması baxımından yanaşırıq. Əziz Peyğəmbər (s) bir cəmiyyətdə Allahın sözünü təbliğ edirdi. O cəmiyyətin bütün amilləri o sözün əleyhdarı sayılırdılar. Xalqın cəhaləti və məğrurluğu, xalqa hakim olan zadəganların zadəganlığı, onların maddi və sinif maraqları o sözün qarşısında dayanmışdı. Belə bir cəmiyyətdə bu sözün aqibəti necə olar? Əziz Peyğəmbər (s) belə bir sözü bəyan etdi və əvvəlcə öz yaxınlarına dedi. Allah ona buyurmuşdu ki, yaxın qohumlarını qorxut. Lakin Peyğəmbər (s) canlarının bir parçası olsa da, ona qarşı qohumluq təəssübkeşlikləri olsa da – o zaman hamıda belə təəssübkeşlik vardı və bəzən bir qohumdan ötrü on il vuruşurdular – onun həqiqətlərə etinasız yanaşan təkəbbürlü əmiləri bu haqq sözün qarşısında məsxərəyə başladılar, gözlərini yumdular və ondan üz çevirdilər.

Bəli, İslam məşəlini ucaldanda qohumları etinasızlıq etdilər, hörmətsizlik və təhqir etdilər, ələ saldılar, amma yeniyetmə Əli (ə) ayağa qalxıb dedi ki, ey əmioğlu, mən iman gətirirəm. Düzdür, o öncədən iman gətirmişdi, amma ailə iclasında imanını aşkara çıxardı. Əmirəlmöminin (ə) besətin on üç ili ərzində ilk bir neçə gündən başqa heç zaman imanını gizli saxlamadı. Başqa müsəlmanlar bir neçə il imanlarını gizlətdilər, amma hamı bilirdi ki, Əli (ə) əvvəldən iman gətirmişdir.

Bunu yaxşı təsəvvür edin: qapı-qonşu təhqir edir, cəmiyyətin böyükləri təhqir edir, sıxışdırır, şair məsxərə edir, natiq məsxərə edir, pullu məsxərə edir, rəzil insan təhqir edir, amma ağır müxalif dalğalar arasında bir yeniyetmə dağ kimi möhkəm dayanıb "Mən Allahı və bu yolu tanımışam" deyir və o sözün üstündə dayanır. Şücaət budur. Əmirəlmömininin (ə) həyatının bütün mərhələlərində bu şücaət aydın görünür. Bu şücaət Məkkədə vardı, Mədinədə vardı, Peyğəmbərlə (s) beyət zamanı vardı.

Əziz Peyğəmbər (s) müxtəlif səbəblərə görə bir neçə dəfə xalqdan beyət almışdır. Bu beyətlərin biri və bəlkə də hamısından çətini Hüdeybiyyə hadisəsində olan Şəcərə (ağac), yaxud Rizvan beyətidir. Vəziyyət ağırlaşanda əziz Peyğəmbər (s) ətrafında olan min neçə yüz adamı toplayıb buyurdu ki, sizdən ölümə beyət alıram; gərək qaçmayasınız, o qədər vuruşasınız ki, ya qələbə çalasınız, ya öldürüləsiniz. Zənnimcə, o həzrət başqa heç bir yerdə müsəlmanlardan belə beyət almamışdır. O cəmiyyətin arasında hər cür insan vardı. O beyətdə zəif imanlı və nəql olunana əsasən münafiq insanlar da vardı. Ayağa qalxıb "ey Allahın rəsulu, beyət edirəm" – deyən birinci şəxs isə həmin gənc (Əli ibn Əbu Talib (ə)) idi. Otuzdan az yaşı olan bu gənc əlini uzadıb dedi ki, səninlə ölümə beyət edirəm. Sonra digər müsəlmanlar cürətləndilər və biri o birindən sonra Peyğəmbərlə (s) beyət etdilər. Ürəyi istəməyənlər də beyət etməyə məcbur oldular: "(Hüdeybiyyədə) ağac altında sənə beyət etdikləri zaman Allah möminlərdən razı oldu".¹

Əmirəlmömininin (ə) şücaəti belə idi. Peyğəmbərin (s) dövründə nə zaman layiqli insana ehtiyac duyulurdusa, o həzrət qarşıya çıxır və bütün çətinliklərdə birinci olmağa can atırdı. Bir rəvayətə görə, bir kişi Abdullah ibn Ömərin yanına gedib dedi: "Mən Əliyə (ə) düşmənəm". Bəlkə də o kişi həmin ailənin Əli (ə) ilə yaxşı münasibətinin olmadığını bilir və yaltaqlanmağa çalışırdı. Abdullah ibn Ömər dedi: "Allah sənə düşmən olsun! Sən elə bir insana düşmənsən ki, onun xeyir işlərdə birinciliyi bütün dünyadan və dünyada olanlardan üstündür".

Bu, böyük Əmirəlmöminindir (ə). Bu, tarixin parlaq Əlisidir (ə); əsrlərlə parlayan və parıltısı günbəgün çoxalan günəş. O həzrət vücuduna ehtiyac duyulan hər bir yerdə hazır idi, başqa heç bir kəs olmasa da. O buyurmuşdur: "Tərəfdarlarının azlığına görə hidayət yolunda qorxuya düşməyin". Əgər azlıqdasınızsa, dünya əhalisinin hamısı, yaxud əksəriyyəti sizə qarşı pis münasibətdədirsə, yolunuzu qəbul etmirsə, qorxmayın və yoldan dönməyin. Düzgün yolu seçdikdən sonra bütün vücudunuzla o yolla gedin. Bu, Əmirəlmömininin (ə) məntiqidir. O, öz həyatında bu cəsarətli məntiqi rəhbər tutdu. Beş ildən az sürən hakimiyyəti zamanı da Əmirəlmömininin (ə) məntiqi bu idi. Nə qədər baxırsınızsa, şücaət görürsünüz. Beyətinin ertəsi günü o həzrətdən qabaq ona-buna bağışlanan torpaqlar, bağlar barədə buyurdu: "And olsun Allaha! Əgər kimlərinsə məndən öncə haqsız olaraq sizə verdiyi bəxşişləri xanımlarınıza mehr etmiş, yaxud satıb pulu ilə kəniz almışsınızsa, fərqi yoxdur, hamısını qaytaracağam". Sonra işə başladı və bəlli düşmənliklər yarandı. Bundan üstün şücaət ola bilərmi?! O ən inadkar şəxslər qarşısında şücaətlə dayandı; İslam cəmiyyətində adlı-sanlı şəxslərin qarşısında şücaətlə dayandı; Şamda toplanmış və qarşısında on minlərlə döyüşcünü sıraya düzən sərvətin qarşısında şücaətlə dayandı. Allahın yolunu təyin etdikdən sonra heç kimdən çəkinmədi. Bu şücaətdir. Öz qohumlarının qarşısında da heç nəyi nəzərə almadı. Bu sözləri demək asan, onlara əməl etmək isə çox çətindir. Bir zaman biz bu sözləri "İmam Əlinin (ə) həyatının örnəkləri" başlığı altında deyirdik və etiraf etməliyəm ki, o zaman bunları tam dərk etmirdik, amma bu gün İslam cəmiyyətini idarə etməkdən ibarət olan əsas vəzifə bizim kimilərin üzərinə düşdüyündən və bu məsələlərlə tanış olduğumuzdan Əlinin (ə) nə qədər böyük olduğunu anlayırıq.

Mənim əzizlərim! Namazda iştirak edən mömin qardaş və bacılar! Mən bu sözləri daha çox özümə və İslam cəmiyyətinin idarəsində rolu olan şəxslərə desəm də, bunlar hamıya aiddir, yalnız xüsusi bir təbəqəyə və ya qrupa məxsus deyil. Öz şəxsiyyəti sayəsində milyonlarla insana İslamı və həqiqəti tanıtdıran Əmirəlmöminin (ə) belə yaşadı. Minbərlər üzərində yüz ilə yaxın lənət oxunan və İslam dünyasının hər bir yerində pislənən Əmirəlmöminin (ə), özünün və sözlərinin əleyhinə minlərlə hədis quraşdırılıb düşüncə bazarına göndərilən bu misilsiz şəxsiyyət elə yaşadı ki, uzun illər sonra xurafat pərdələri arxasından çıxıb uca qamətini tarixin önündə saxlaya bildi. Əli (ə) kimi bir gövhər qalır, ot, ələf, zibil və palçıq onu bulaşdırıb dəyərini azalda bilmir. Bir almaz parçasını palçığa atsalar da, almazdır və nəhayət özünü göstərəcək. Belə bir gövhər olmaq lazımdır. Hər bir müsəlman bu əzəmətli məşəli öndə tutub ona sarı hərəkət etməlidir.

Heç kəs iddia etməyib ki, biz Əli ibn Əbu Talib (ə) kimi hərəkət edə bilərik. Əbəs yerə ona-buna demək olmaz ki, siz nə üçün Əli (ə) kimi deyilsiniz. İmam Zeynəlabidinin (ə) özü məsum idi, amma rəvayətə əsasən, Əmirəlmömininin (ə) ibadətindən söz düşəndə ağlayıb buyurdu: "Biz hara, Əmirəlmöminin (ə) hara! Məgər biz Əli (ə) kimi ola bilərik?!" İndiyədək dünya böyüklərindən heç kim bunu bacarmamışdır; nə iddia, nə xəyal etmiş, nə də beyninə belə bir səhv fikir düşmüşdür ki, Əmirəlmöminin (ə) kimi hərəkət edib işləyə bilər. Önəmli olan budur ki, istiqamət Əmirəlmömininin (ə) istiqaməti olsun. O həzrət Osman ibn Hüneyfə yazdığı və Nəhcül-bəlağədə mövcud olan bir məktubda özünün məişət vəziyyəti haqda danışandan sonra deyir: "Elə bilməyin ki, siz də mənim kimi edə bilərsiniz".

O, əlçatmaz bir varlıqdır, amma örnəkdir. Bu örnəyə oxşamağa çalışaq. Heç kəs Əli (ə) kimi şücaətli ola bilməz. Cənab Abdullah ibn Abbas Əmirəlmömininə (ə) ən yaxın insan, onun əmisi oğlu, şagirdi, dostu, sirdaşı idi, ona dərin hörməti və həqiqi sevgisi vardı, amma bir dəfə öz payı olduğunu düşünərək beytülmaldan bir qədər nə isə götürüb Məkkəyə getmişdi. Əmirəlmöminin (ə) ona elə bir məktub yazdı ki, oxuyanda insanın tükü biz-biz olur. Məktubda Əmirəlmöminin (ə) Abdullah İbn Abbasa deyir ki, sən xəyanət etdin, əgər dediyimi etməsən, əlimə düşəndə Allah yanında özümü sənin işində üzrlü edəcəyəm; yəni səndən ötrü Allah yanında xəcalətli və başıaşağı olmamağa çalışacağam. "Səni elə qılıncla vuracağam ki, onunla vurduqlarımın hamısı cəhənnəmə getmişdir". Bu cümlə isə daha güclüdür: "And olsun Allaha! Əgər sənin gördüyün bu işi Həsən və Hüseyn (ə) də görsəydilər, mənim yanımda heç bir üzrləri olmazdı, onların xeyrinə heç bir qərar çıxarmaz və bunu onlardan alardım". Əmirəlmöminin (ə) Həsən və Hüseynin (ə) məsum olduğunu bilir, amma deyir ki, belə bir iş baş versə, yazığım gəlməz. Bu, şücaətdir.

Əlbəttə, bu növ rəftarın müxtəlif adları vardır. Bir baxımdan ədalətlilikdir, başqa bir baxımdan qanuna riayət və hörmət etməkdir, amma başqa bir baxımdan da şücaət və özünə hakim olmaq gücüdür. Bu gün mənim, sizin və bütün İran xalqının bu şücaətə ehtiyacımız var. Kim bu hökumətdə vəzifə tutmuşsa, əli müsəlmanların beytülmalına çatırsa və xalqın ona daha çox etimadı varsa, bu şücaətə daha çox ehtiyaclıdır. Bugünkü dünya daha Əbu Ləhəb və Əbu Cəhl kimi cahillərdən təşkil olunmur. Bu gün kafirlər, müxaliflər və dünyanın birinci dərəcəli qoçaqları ən mühüm siyasi və təbliğat məsələlərini əllərində saxlayanlardır. Bu gün dünyanı idarə edənlərin, xalqları idarə edənlərin, hökumətləri dəyişənlərin, dünyanın müxtəlif bölgələrini ələ keçirənlərin, müharibə yaradanların, müharibə bitirənlərin, quruluşları devirənlərin, bir quruluşu iş başına gətirənlərin - dünyanın bu birinci dərəcəli fırıldaqçıları və hiyləgərlərinin hamısının diqqəti İslam Respublikasına yönəlmişdir. İslam Respublikası quruluşunu və İran xalqını təhqir edir, ələ salır, pisləyir və deyirlər ki, siz dünyada qəbul olunmuş normalara uyğunlaşmamaqla səhv edirsiniz. Siz Amerikanın və digər supergüclərin qlobal və beynəlxalq siyasətlərinə təslim olmamaqla səhv edirsiniz; Fələstin məsələsində səhv edirsiniz; Bosniya məsələsində və digər müsəlmanlara aid olan hadisələrdə səhv edirsiniz və sair.

Bu gün siyasət budur. Yalnız bu gün yox, inqilabın əvvəlindən İran xalqını günahlandırırlar. İranın məmurlarını və onlarla daha ciddi müxalif olan hər bir kəsi daha çox günahlandırırlar. Hansı işdən daha çox zərər görürlərsə, onu daha çox ələ salırlar. Qadınla rəftarı ələ salırlar, universiteti ələ salırlar, ibadəti ələ salırlar, camaat namazını ələ salırlar, spirtli içkilərdən istifadə etməməyi və ilahi cəzaların tətbiqini ələ salırlar.

Mənim əzizlərim! Bəzən həmin məsxərələr, təhqirlər və aşağılamalar böyük insanları da çarəsiz və yazıq edir, məcburən onlarla həmrəng olurlar. O zaman supergüclər gizlicə əllərini qarınlarına qoyub uğunur, istədiklərinə nail olduqlarına və bir maneəni dəf etdiklərinə görə gülürlər. Hansısa inqilabçı cərəyanı dünyada o qədər məsxərə edirlər ki, özünün inqilabçı amallarını, arzu və şüarlarını açıq-aşkar geri götürsün, yaxud pisləsin və yaxud hətta məsxərə etsin. Dünya siyasətində göründü ki, bir şəxs camaatla həmrəng olmaqdan ötrü özünün dünənki düşmənlərinin hüzurunda dayanıb bu gününü ələ saldı və onlar güldülər. Əlbəttə, onlar belə bir şey görəndə könüllərini xoş edib deyirlər ki, bəh-bəh, siz nə qədər sivil və düşüncəli insansınız, amma əslində önlərindən bir maneəni götürmüş olurlar. Onlar maneələri bu yolla dəf edirlər.

Belə yerdə Əli ibn Əbu Talibə (ə) etiqadlı olan şiə o həzrətin şücaətindən dərs almalıdır. "Tərəfdarlarının azlığına görə hidayət yolunda qorxuya düşməyin". Qorxmayın, düşmənin arxa çevirdiyinə görə tənhalıq hissi keçirməyin. Düşmənin əlinizdə olan qiymətli gövhəri ələ saldığına görə etiqadınız zəifləməsin. Sizin əlinizdə qiymətli bir cəvahirat var və böyük bir iş gördünüz. Siz öz ölkəniz daxilində tükənməz bir xəzinə kəşf etdiniz, İslamı qazandınız, müstəqilliyə və azadlığa qovuşdunuz, özünüzü böyük güclərin boyunduruğundan xilas etdiniz. Bir zaman bu məmləkət, bu universitet, bu Tehran, bu qarnizonlar, bu silahlı qüvvələr, bu dövlət idarələri, bu nazirliklər, bu təhlükəsizlik qurumları hamılıqla Amerikanın mülkü idi. Bu gün əgər ölkənin ən ucqar nöqtələrində, ən kiçik kəndlərində də heç kimin bir Amerika tərəfdarını görməyə gözü yoxdur. Bir zaman bu məmləkətdə xalq yox idi, səsvermə yox idi, parlament yox idi, seçkilər yox idi; hər şey zahiri, formal, yalançı və süni idi. Pəhləvi dövrü bu xalq üçün doğrudan da qəribə dövr idi. Sanki bir salon içində böyük bir zavod düzəldirlər. Baxdıqda görürsünüz ki, zavoddur, zavodun imkanları var, yaxınlaşdıqda isə görürsünüz ki, hamısı neylondan və plastikdəndir; hündür tavanı, dirəkləri və mücəssəmələri olan böyük bir imarət kimi oyuncaq düzəldilmişdir. İnsan bunun möhtəşəm saray olduğunu güman edir, amma yaxınlaşdıqda görür ki, qardan düzəldilmişdir.

Universitet, ziyalılıq, jurnal, qəzet, parlament və hökumət - hamısı formal idi. Yalnız ümumxalq cərəyanı olan din cərəyanı həqiqi idi. Ona da nifrət və ədavətlə baxırdılar. Düzdür, ətrafda zəif və çox kiçik formada vətənpərvəlik cərəyanı da vardı. Bu xalq üçün belə bir vəziyyət yaratmışdılar. Siz gəlib hər şeyi əsaslı şəkildə qurdunuz. Bu gün bu məmləkətdə elm inkişaf edir, sənaye inkişaf edir, universitet inkişaf edir, insanların şəxsiyyəti inkişaf edir, düşüncələr inkişaf edir, sözün həqiqi mənasında azadlıq inkişaf edir, təhsil inkişaf edir. Bu xalqın hərəkəti yavaş-yavaş elə bir həddə çatacaq ki, dünyada öz mövqeyini tapacaq. Dünən dünyada heç kəs İran xalqına etina etmirdi. Buraya gələnlər bu xalqın özündən vəhşilik haqqı alırdılar. Siz bu gün bir xalq və mühüm rəy sahibisiniz. Dünyanın hər hansı bir mühüm məsələsində İran xalqının ciddi şəkildə müxalif olduğu iş baş tutmur. Bu gün bu xalq, bu quruluş, bu hökumət və bu böyük ölkə Allahın lütfü ilə dünyada belə bir mövqeyə malikdir. İran xalqının əzəməti tədricən gözləri özünə cəlb edir. Siz bunu əldə etmisiniz. Qoyun düşmən təhqir etsin, nə istəyir desin.

Əli ibn Əbu Talibin (ə) onu məcbur etmək istədikləri haqsızlıq qarşısında şücaət və müqaviməti bu gün bizim danışdıqlarımızdan böyük dərsdir. Mən siz əzizlərin hamısına tövsiyə edirəm ki, qeyd olunan mənada ilahi təqvanı çox ehtiyatla diqqətdə saxlayın və o yolla irəliləyin. Allah kömək edəcək. Bu on yeddi ildə Əmirəlmömininin (ə) adının sayəsi bu xalqın başı üzərində olub və bu xalq o həzrətin nurundan istifadə edib; düşmənin acığına bundan sonra daha çox istifadə edəcək, irəliləyəcəyik və bizim cəmiyyətimiz həqiqətən Əli (ə) cəmiyyəti olacaq.

Tehranın cümə namazı xütbələrindən: 1996.