İsim ve Sıfatlar Tevhidinde Ehl-i Sünnet’in Muhaliflere Cevabı

* İmam Ahmed b. Hanbel:

1- İbn-i Cevzî’nin Muhammed b. Humeyd el-Enderânî’den rivâyetine göre İmam Ahmed şöyle demiştir: “İman; söz ve ameldir; artar ve eksilir.” Menâkıbu’l-İmâm Ahmed (sh: 216).

2- İbn-i Cevzî’nin Ebû Bekr Ahmed b. Muhammed el-Berde’î et-Temîmî’den rivâyetine göre İmam Ahmed, kendisinden kader, Râfızîlik, i’tizâl, Kur’ân’ın yaratılması ve ircâ’ konularında Peygamber sallallâhu aleyhi ve sellem’in sünnetini içeren bir mektup yazıp yollamasını isteyen Müsedded b. Müserhed’e şunları yazmıştır: “... İman; söz ve ameldir; artar ve eksilir. İmanın artması, iyilik ettiğin zaman, eksilmesi de kötülük ettiğin zaman olur.” A.g.e. (sh: 218).

3- İbn-i Cevzî’nin rivâyetine göre Abdûs b. Mâlik el-Attâr, İmam Ahmed’i şöyle derken işittiğini söyler: “İman şu haberde geldiği gibi, söz ve ameldir; artar ve eksilir: “Mü’minlerin imanca en mükemmeli ahlakı en güzel olanlarıdır.” A.g.e. (sh: 224).

4- İbn-i Cevzî’nin rivâyetine göre el-Hasen b. İsmâil er-Rebe‘î İmam Ahmed’in kendisine şöyle dediğini söyler: ““Tâbiînden, müslümanların imamlarından ve şehirlerin fıkıhçılarından 70 kişi Rasûlullah sallallâhu aleyhi ve sellem’in üzerinde öldüğü sünnetin şu hususlar olduğu üzerinde birleşmişlerdir: ... ve iman; söz ve ameldir; tâatle artar, masiyetle eksilir...” A.g.e. (sh: 228).

5- Abdullah dedi ki: “Babama -ki Allah O’na rahmet etsin- ircâ’ hakkında soru sorulduğunda şöyle cevap verdiğini duydum: “Biz deriz ki: İman; söz ve ameldir, artar ve eksilir. Kişi zina ettiğinde ve içki içtiğinde imanı eksilir.” es-Sünne (No: 599).

6- Ebû Bekr el-Mervezî, Abdülmelik el-Meymûnî, Ebû Dâvûd es-Sicistânî, Harb b. İsmâîl el-Kirmânî, Yûsuf b. Mûsâ, Muhammed b. Ahmed b. Vâsıl ve el-Hasen b. Muhammed, İmam Ahmed’i şöyle derken işittiklerini söylerler: “İman; söz ve ameldir; artar ve eksilir.” el-Hallâl “es-Sünne” (No: 1010); Âcurrî “eş-Şerîa” (sh: 117); el-Lâlekâî (No: 1750).

7- İmam Hallâl’ın Süleymân b. Eş’as’den rivâyetine göre Ebû Abdillah (Ahmed b. Hanbel) şöyle demiştir: “Namaz, zekat, hac ve iyilik, bunların hepsi imandandır. Günahlar imanı eksiltir.” es-Sünne (No: 1020).

8- Ebû Ya’lâ’nın İmam Ahmed’den rivâyetine göre, İmam Ahmed şöyle demiştir: “İmanın en faziletli hasletlerinden biri de Allah için sevmek ve Allah için buğzetmektir.” Tabakâtü’l-Hanâbile (2/275).

9- İmam Hallâl’ın rivâyetine göre İshâk b. İbrâhim, İmam Ahmed’i şöyle derken işittiğini söyler: “İman; söz, amel ve sâdık niyettir.” es-Sünne (No: 1003). Aynı rivâyeti İbn-i Hânî Mesâilu’l-İmâm Ahmed adlı eserinde (2/1620): “İman; söz, amel ve sâdık niyettir; artar ve eksilir” lafzıyla rivâyet etmiştir.

10- Muhammed b. Nasr el-Mervezî’nin rivâyetine göre, kendisine islam ve iman hakkında soru soran İbn-i Ebî Şeybe’ye İmam Ahmed şöyle cevap vermiştir: “İman; söz ve ameldir. İslam ise ikrardır.” Ta’zîmu Kadri’s-Salâh (No: 582).