İSLÂm prensipleri ansiklopediSİ

3592- Kadir Gecesi: Rivayetlere istinaden Ramazan Ayı’nın yirmiyedinci gecesi olarak tercih edilmiştir. Kur’an âyetlerini ilk vahiy ile gelmeye başladığı mübarek bir gecedir. Ramazan Ayı’nın diğer herhangi bir gecesinin de Kadir Gecesi ol­ması ihtimali olduğundan Ramazan gecelerini umumen ihya etmek faziletli­dir.

3593- (97:1) âyetinde geçen «Kadir, ‡fT< - ‡f5 fiilinini masdarı olarak esası, güç yetirmek demek olup hükm ü kaza, takdir, şeref ü azamet ve taz­yik manalarına gelir. Râzi der ki: Kadr ü kader birdir. Ancak sükûn ile masdar, feth ile isimdir. Leyle-i Kadir denilmesinde de müfessirîn bu ma’nalardan her birine göre bir kaç vecih beyan etmişlerdir:

Birincisi, İbn-i Cerir’in Mücahid’den naklettiği vecihle “hüküm gecesi” demektir ki Sure-i Duhan’da;

 «w<¬‡¬g²X­8 _ÅX­6 _Å9¬~ ¯}«6«‡_«A­8 ¯}«V²[«7|¬4 ­˜_«X²7«i²9«~ _Å9¬~  ¯v[¬U«& ¯h²8Ï~ Çu­6 ­’«h²S­< _«Z[¬4 (44:3,4) buyurulduğu üzere her hakîm emrin, ya’ni takdir-i İlahîden hükmo­lunmuş umû­run yahut bir çok umûra hâkim büyük muhkem emirlerin fark edildiği, ayırd olunduğu mübarek gece demektir...

İkincisi: Zührî’den mervi olduğu üzere kadir, bizim de kadr ü haysiyet ta’bir ettiğimiz vecihle “şeref ve azamet” ma’nasında olmasıdır ki, “azamet ve şeref gecesi” demek olur. Çünki ¯h²Z«- ¬r²7«~ ²w¬8 °h²[«' dir. (97:3)

Üçüncüsü, tazyik manasına olmasıdır ki, “tazyik gecesi” demek olur. Zira o gece inen melaikeye Arz dar gelir denilmiştir. Bu bize şunu ifade eder ki büyük, şerefli vukuatın zuhuru sonundaki hayr ü selâmetin azameti nisbetinde büyük bir şiddet ve tazyik ile alâkadardır. Nitekim Kur’anın nü­zûlü de meleğin şiddetli tazyiki ile başlamıştı. Şu halde Leyle-i Kadir’de bu üç mananın üçü de var demektir. Bu surede ¬‡²f«T²7~ ­}«V²[«7 ünvanının üç def’a zikr edilmiş olması da buna bir işarettir.» (E.T.5970)

3594- Bütün Ramazan gecelerini ihya etmeye teşvik etmek hikmetiyle Leyle-i Kadir, Ramazan içinde gizli bırakılmıştır. Bilhassa «aşr-i âhir-i Rama­zanda her gece, hususan tek gecelerde Leyle-i Kadr’in bulunmak ihtimali kuvvetli olduğunu Hadis-i Şerif ferman ediyor.» (E.L.I.245)

Evet «rivayat-ı sahiha ile “Leyle-i Kadri; nısf-ı âhirde, hususan aşr-ı âhirde arayınız.” (³⁰⁰) ferman etmesiyle, bu gelecek geceler, seksen küsur sene bir ibadet ömrünü kazandıran Leyle-i Kadr’in gelecek gecelerde ihtimali pek kavi olmasından istifadeye çalışmak, böyle sevablı yerlerde bir saadettir.» (Ş.509)

Ramazanın 27. gecesi için «bir kısım müçtehidler, o geceye Leyle-i Kadr’i tahsis etmişler. Hakiki olmasa da, madem ümmet o geceye o nazarla bakı­yor, İnşallah hakiki hükmünde kabule mazhar olur.» (Ş.510)

«Bu kudsi gecede elden geldiği kadar sair nafile namazlar gibi tatavvuan namaz kılınabilir.» (B.İ.İ.188)