İSLÂm prensipleri ansiklopediSİ

1094- qqHACER-ÜL ESVED …Y,¶ž~hD& : (El-Hacer-ül Esved) Kâbe’de bulunan meşhur siyah taş. Rengi siyah olduğundan “Esved” den­mektedir.

İslâm Ansiklopedisine göre: Kâbe’nin şark köşesinde olup, yerden bir buçuk metre yükseklikte, kapıya yakın bir yerde yerleştirilmiş, üç büyük ve bir kaç tane de küçük parçadan müteşekkil ve gümüş bir halka ile çevrili ve bir adı da “El Ruh-ul Esved” denilen taştır.

“Rivayetlere göre, semavî bir taş olup, Hz. İbrahim Aleyhisselâm’a Ceb­rail Aleyhisselâm tarafından getirildi. Daha evvel Ebu Kubeys Dağı’nda mu­hafaza edi­liyordu.

Hz. Ömer Radıyallahü Anhu, Hacer-i Esvet’e yaklaşıp öpmüş ve demiş­tir ki; “Çok iyi bilirim ki, sen zararı ve menfaatı olmayan bir taş parçasısın. Eğer Resul-i Ekrem aleyhissalatü Vesselâm seni takbil ettiğini görmese idim, asla seni takbil et­mezdim.”“(S.B.M.791. hadis meali ve S.M. 15. Kitab-ül Hac, 41. bab)

S.B.M. 798. hadisi de Resulullah’ın Hacer-ül Esved’i tavaf etmesini kay­deder. İbn-i Mace 25. Kitab-ül Hac, 27,28. babları, Hacer-ül Esved hakkın­dadır.

1095- Cenab-ı Hak imtihan sırrının hikmetiyle bazan imtihan edeceği ferdi veya nev’ namına ferdi, itaat etmekten çekineceği bir şeye hürmet et­mesini emreder. Ta ki o zat, kendine mi yoksa Hakk’ın emrine mi bağlı ol­duğu zâhir olsun. işte Hz. Âdem’e secde teklifinde melaike, o emir sahibi namına secde etmesi, şeytan ise te­kebbürle emri dinlemeyip imtihanı kay­betmesi gibi; camid bir taş olan Hacer-ül Esved’e de kâmil bir varlık olan in­san hürmet etmek istemeyip tekebbür etmesi için zahirî sebeb varken, Hakk’a bağlı olan insan emr-i İlahî için ve emir sahibine bağlı­lığının iktizası olarak bu hürmet emrini dinler ve mana-yı harfi ile hürmeten takbil ve isti­lam eder.

Evet hürmet ve muhabbet iki suretledir: Biri, mana-yı harfi denen Hak namına ve Hakk’ın emri için, diğeri mana-yı ismî tabir edilen, o şeyin zatına ve şahsı için yapılan hürmettir. Birincisi ibadet, ikinci ise dalalettir ki, ehl-i şirk olan putperestle­rin putlara hürmeti, böyle bir dalalettir. (Bak: Endad)

“Ehl-i İslâm’ın Hacer-ül Esved’i istilamı, bir milletin kendi bayrağını se­lâmla­ması gibidir. Herkes bilir ki sancağı selâmlamak, bir sırığa takılmış bir kumaş parça­sına değil, onun ait olduğu millet ve hükümete ihtiram göster­mek demektir. işte Hacer-ü Esved de Cenab-ı Rububiyet’in şiarı ve saltanat-ı İlahiyenin tarz-ı kurbiyyet medarı olduğu için onun istilamı, selâmlayanların atabe-i uluhiyete ta’zim ve ihtira­mıdır. Şu suretle de temsil edilebilir ki:

Bir hadis-i şerifte “Allah ile müsafaha etmek isteyen Hacer-ül Esved’i is­tilam eylesin” teşbihi irad edildiği mervidir.” (Müslümanlıkta ibadet Tarihi, Tahir-ül Mevlevî, 2. baskı sh: 165)

Bir atıf notu:

-Hacer-ül Esved’i takbil veya istilam, Allah ve Resulü ile bir nevi biat manasına gelir, bak: 1086/1.p.