qqHAİN w¶<_' : Hıyanet eden. (Bak: Hıyanet)
qqHAK ±s& : (Bak: Hakk)
1125- qqHAKAİK-I NİSBİYE y[AK9 s=_T& : Birbirine zıd olan veya bir cinsten olup dereceleri farklı bulunan şeyler arasında yapılan nisbet ve mukayese ile bilinen hakikatlar. İyilik ve kötülük; soğuk ve sıcak; büyük ve küçük; gece ve gündüz; hastalık ve sıhhat; elem ve lezzet zıddiyeti ve dereceleri gibi. Evet “şerler, kubuhlar, noksanlar ise; hüsünlerin, hayırların, kemallerin arasında görülmeyecek kadar dağınık ve cüz’iyet kabilinden tebeî olarak yaratılmışlardır ki, hayırların, hüsünlerin, kemallerin mertebelerini, nevilerini, kısımlarını göstermeye vesile olsunlar ve hakaik-i nisbiyenin vücuduna veya zuhuruna bir mukaddeme ve bir vahid-i kıyasî olsunlar.
Sual: Hakaik-i nisbiyenin ne kıymeti var ki, onun için şerler istihsan edilecek?
Cevab: Hakaik-i nisbiye denilen şeyler, kâinatın eczası arasında bulunan rabıtalardır. Ve kâinattaki nizam, ancak hakaik-i nisbiyeden doğmuştur. Ve hakaik-i nisbiyeden kâinatın envaına bir vücud-u vâhid in’ikas etmiştir. Hakaik-ı nisbiye, büyük bir ölçüde hakaik-ı hakikiyeden çoktur. Hatta bir zatın hakaik-ı hakikiyesi yedi ise, hakaik-i nisbiyesi yediyüzdür. Binaenaleyh kubuh ve şerde şer varsa da kalildir.
Malumdur ki, şerr-i kalil için hayr-ı kesir terkedilmez. Terkedilirse şerr-i kesir olur. Zekat ve cihadda olduğu gibi.
Evet _«;¬…~«f²/«_¬" š_«[²-«²~ ¿«h²Q# _«WÅ9¬~ meşhur kaziyeden maksad; bir şeyin zıddı, o şeyin hakaik-i nisbiyesinin vücud veya zuhuruna sebebdir.” (İ.İ. 27) (Bak: Ezdad)
Atıf notları:
-Hakaik-i nisbiyenin zuhurları, bak: 2018, 3023.p.lar.
-Nisbî hakikatlar, imkânî ve farazî eşyada dahi olabilir, bak: l152.p.
Dostları ilə paylaş: |
