İSLÂm prensipleri ansiklopediSİ

257- qqA’RAF ¿~h2~ : (arf. c.) «Arf, herhangi bir yüksek yer demektir ki, bu münasebetle atın yelesine, ho­rozun ibiğine arf denilmiştir. A’raf, meşhur bir kavle göre, Cennet ile Cehen­nem arasındaki hicabın, surun yüksek tepe­leri demek olur. İbni Abbas’tan sıra­tın şerefeleri diye bir kavil de mervidir. Fakat Hasan-ı Basri Haz­retleri demiştir ki: A’raf ma’rifettendir. Ve mânâ “Ehl-i Cennet ile ehl-i Nar’ı sima­larından ta­nımak üzere bir takım rical var­dır.” demektir. Kendisine bu rical “hase­nat ve seyyiatları müsavi olan kim­selerdir” denildikte dizine vurmuş ve bunlar, de­miş, Allah Teala’nın ehl-i Cennet ile ehl-i Nar’ı tanımak ve birbirinden temyiz et­mek üzere tayin bu­yurduğu bir kavimdir. Vallahi bilmem belki bazısı şimdi bera­be­rimizdedir.”

Hasılı A’raf üzerindeki ricalin tefsirinde başlıca iki kavil vardır: Birincisi: Ebu Huzeyfe ve saireden mervi olduğu üzere bunlar amelde kusur etmiş ve mi­zanda ha­senat ve seyyiatları müsavi gelmiş bir taife-i muvahhidîndir ki Cennet ile Cehennem arasında bir müddet kalırlar. Sonra Allah Teala, hakla­rında bir hüküm verir. İkincisi: Bunlar Enbiya, şüheda, ahyar, ülema veya ri­cal suretinde görünür. Melaike gibi de­receleri yüksek bir takım zevattır.» (E.T.2166)

Yukarıdaki izaha ve Kur’anın (7:46 ilâ 49) âyetlerinin siyakına tevfikan ve hik­met nokta-i nazarıyla, A’raf tabirinden şöyle bir mânâ anlaşılıyor:

Dünyada dinî hareketlerin önderlerine ve mücahid-i ekber olan zatlara ittiba ile ehl-i Cennet olan veya bu zatlara muaraza ile ehl-i Cehennem olan kimsele­rin du­rumları, o müşahid ve mücahid zatlara A’raf makamından azamî derecede gösteri­lecek; cennet ve cehennemde celâl ve cemâl tecellile­rini azami derecede ebeden müşahede ettirilecek, ki bu da mukteza-yı hik­mettir. Kur’an (83:23,35) (16:84) âyetleri de bu mânâyı teyid eder. (Cennet’te dünya macera ve manza­ralarını seyretmek, bak: 544.p.)