Fermentler tásiriniń ayriqshalıǵı. Katalitik reakciyalar ushın ayriqshalıq bolıwı
bólimleri menen substratning tiyisli gruppaları o'trasida ximiyalıq baylanıslar
ornatılıwına baylanıslı. Fermentlerdiń spetsifikligi talay názik másele bolıp,
ximiyalıq bog'ning málim túrine tásir etedi. Ferment substratga gilt qulfga
túskenday sáykes keliwi zárúr. Fermentler spetsifikligining tómendegi xillari
iskerlikke iye. Stereoizomer formaları tek tábiy elementlarda ushraydı hám barlıq
15
metabolik ózgerislerge beriletuǵın qantlardı tiykarınan D-qatar,
aminokislotalardı bolsa L-qatar izomerlari tarqalǵan. Sol sebepli de
fermentlerdiń kóbisi eki optikalıq izomerdan tek birewine tásir kórsetiwi tábiy.
Bul hádiysege stereokimyoviy spetsifiklik dep ataladı. Mısalı, bulshıq et degi
laktatdegidrogenaza fermenti laktat kislotasınıń tek L (+) izomerini degidrirlab,
pirouzum kislotasına aylantıradı ; fumaratgidrataza fumarat kislotasınıń tek
trans-izomeriga tásir etip, onıń stereoizomeri bolǵan (sis-izomer) malein
kislotasına tásir kórsetpeydi.
CH – CООH
CH
2
– CООH
CH – CООH
║
+ H
2
О
Fumaratgidrataza
│
║
HООC – CH
HООC – CH –ОH
CH - CООH
Fumarat
malat
Malein
Fermentativ reakciya tezliginiń temperaturaǵa baylanıslılıǵı. Ortalıq
temperaturası artıp barıwı menen fermentativ reakciya tezligi de artadı hám
optimal temperaturada maksimum noqatqa jetkennen keyin nolǵa qaray pasaya
baradı. Ximiyalıq reakciyalar ushın qabıl etilgen qaǵıydaǵa qaray temperatura
10˚C ga kóterilganda reakciya tezligi 2-3 retke asadı. Fermentativ reakciyalarda
bul koefficiyent tómenlew bolıp, temperatura hár 10˚C ga asqanda reakciya
tezligi 2 retke yamasa odan da kemrekqa asadı. Fermentativ reakciya tezligin
málim bir noqattan keyin nolǵa tárep tómenlewi fermenttiń denaturatsiyaga dus
kelgeninen gúwalıq beredi. Kópshilik fermentlerge 20 -40˚C aralıǵindaǵı
temperatura optimal esaplanadı. Fermentlerdiń temperaturaǵa shıdamsızligi
olardıń belok tábiyaatlı dúzılıwǵa iye ekenligine baylanıslı. Ayırım fermentler
40˚C átirapındaǵı temperaturada denaturatsiyalansa, olardıń tiykarǵı bólegi 40 -
50˚C den artıq temperaturada aktivligin joǵatadı. Birpara fermentler aktivligin
joǵalıp ketiwine suwıq da sebep bolıwı múmkin, yaǵnıy 0˚C ga jaqın
temperaturada olar denaturatsiyaga ushraydı
.
Dostları ilə paylaş: