Sezar usuli.
Sezar shifri oddiy siljitish shifrining bir qismi xisoblanadi. Bu
shifrini rimlik imperator Gole Yuliy Sezar o`ylab topgan. Shifrlashda matining xar
biri boshqa xarf bilan quyidagi qoida asosida almashtiriladi. Xarflarni almashtirishda
kelayotgan
yozuv xarflarni
k
-ga siljitib alamshtirildi. Bu yerda M- butun son
xisoblanib, ochiq matni belgisini biror alfavitdagi o`rini, C – butun son bo`lib, shifr
belgini biror alfavitagi o`rni.
C=(M+k)modm, m
– alfavit uzunligi.
Deshifrlash
ifodasi esa M
=(C-k)modm
ifoda bilan ifodalanadi. Yuliy Sezar bevosita
k = 10
bo`lganda ushbu usuldan foydalangan.
Sezar usulining kamchiligi bu bir xil xarflarning o`z navbatida, bir
xil xarflarga
almashishidir.
Berilgan ochiq matnimiz:
